زنان اسوه در قرآن

سؤال

چه کسانی از زنان در قرآن کریم به عنوان اسوه و الگو معرفی شده‌اند؟

درگاه‌ها

خداوند در قرآن کریم، حضرت مریم(ع) و آسیه همسر فرعون را برای مؤمنان مثال زده و آنان را بسان الگویی برای مؤمنان معرفی کرده است. حضرت مریم از جایگاه ویژه‌ای در قرآن برخوردار است که هیچ زنی مانند او نبوده و خداوند او را بر تمام زنان برتری داده است. سخن گفتن مادر حضرت مریم؛ همسر عمران با خداوند هم در قرآن آمده است که فرزند خود را برای خداوند نذر کرد.

خداوند در مقابل این افراد، همسران نوح و لوط را یاد می‌کند که مثال‌هایی برای افراد کافر هستند.

حضرت مریم(ع)

دختر عمران و مادر حضرت عیسی(ع) به عنوان الگو و اسوه زنان معرفی شده است. در قرآن نام هیچ زنی جز مریم برده نشده است. خداوند می‌فرماید: ﴿وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا لِلَّذِینَ آمَنُوا ... وَ مَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا فَنَفَخْنَا فِیهِ مِنْ رُوحِنَا وَصَدَّقَتْ بِکَلِمَاتِ رَبِّهَا وَکُتُبِهِ وَ کَانَتْ مِنَ الْقَانِتِینَ؛ و خداوند برای مؤمنان به مریم دختر عمران مثل زده است، که دامان خود را پاک نگه داشت، و ما از روح خود در آن دمیدیم، او کلمات پروردگار و کتاب‌هایش را تصدیق کرده و از مطیعان فرمان خدا بود.﴾(تحریم:۱۲)

مریم در قرآن اینگونه توصیف شده است که خداوند فرشته‌ای به شکل انسان برای او فرستاد تا نویددهنده فرزندی برای او باشد. سپس عیسی(ع) را حامله شد و دور از مردم به تنهایی این دوران را گذراند. در قرآن آمده است که حضرت مریم از شدت درد یا اینکه آبرویش میان مردم برود از خداوند تقاضای مرگ می‌کند؛ اما پس از زایمان، حضرت عیسی(ع) یا روح القدس با او سخن می‌کند و او را از نهر زیر پایش و تکاندن درخت خرما برای استفاده خبر داد و به حضرت مریم گفته شد در برابر تهمت مردم، سکوت پیشه کند. و آنگاه که حضرت مریم میان مردم رفت، پس از آنکه از سوی مردم مورد اتهام قرار گرفت، عیسی (ع) در حالی که تازه متولد شده بود در گهواره به سخن آمد تا معجزه‌ای باشد که حضرت مریم را از این اتهام دور سازد.

بر اساس قرآن فرشتگان با مریم سخن گفتند و او را به کلمه‌ای از خداوند که نامش عیسی است مژده دادند و او را به عبادت فراخواندند. در قرآن حضرت مریم به چند عنوان توصیف شده است: ﴿وَإِذْ قَالَتِ الْمَلَائِكَةُ يَا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَاكِ وَطَهَّرَكِ وَاصْطَفَاكِ عَلَىٰ نِسَاءِ الْعَالَمِينَ؛ و فرشتگان گفتند: اى مريم، خدا تو را برگزيد و پاكيزه ساخت و بر زنان جهان برترى داد.﴾(آل عمران:۴۲) این آیه از برگزیدن حضرت مریم و پاکی او و برتری او نسبت به زنان عالم خبر می‌دهد. در جای دیگر قرآن هم آمده است که حضرت مریم دامان خود را حفظ کرده است و خداوند از روح خود بر او دمید و او تصدیق کننده کلمات و کتاب خداوند و مطیع خداوند بود. کفیل حضرت مریم، به امر خداوند، زکریا بود.

آسیه

خداوند داستانِ آسیه بنت مزاحم همسر فرعون را مثلی برای مؤمنان می‌زند. در سوره تحریم آمده است: ﴿وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلا لِلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَه فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِنْدَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّه وَنَجِّنِی مِنْ فِرْعَوْنَ وَعَمَلِهِ وَنَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ؛ و خداوند برای مؤمنان به همسر فرعون مثل زده است، در آن هنگام که گفت: پروردگارا! خانه‌ای برای من نزد خود در بهشت بساز، و مرا از فرعون و کار او نجات ده و مرا از گروه ستمگران رهایی‌بخش.﴾(تحریم:۱۱)

در جای دیگر هم از او یاد شده است که او فرعون را راضی کرد تا حضرت موسی(ع) را نکشد و به فرزندی قبولش کنند. مفسران گفته‌اند آسیه تحت شکنجه سخت فرعون قرار گرفت تا ایمانش را واگذارد اما او مقاومت کرد و زیر شکنجه جانش گرفته شد.