لعن‌شدگان در قرآن

سؤال

آیا کسانی در قرآن نفرین شده‌اند؟

چند گروه در قرآن مورد لعن خداوند قرار گرفته‌اند از جمله: ظالمان، کاذببین، کافران، منافقان، آزار دهنگان پیامبر(ص)، تهمت زنندگان به زنا و... و شخص ابلیس.

مفهوم‌شناسی لعن

لعن به معنای طرد و دور کردن با غضب است. اگر لعن از جانب خدا باشد در آخرت به معنای عقوبت و در دنیا به معنای انقطاع از قبول رحمت و توفیق است و اگر از جانب انسان باشد به معنای دعا و نفرین و درخواست بر ضرر غیر است.

مصادیق لعن در قرآن کریم

خداوند متعال در قرآن کریم ۳۷ بار «لعن» را با انتساب به خودش و نیز یک بار با انتساب به مردم به کار برده است. با توجه به معنای لغوی لعن و انتساب آن به خدا روشن می‌شود لعن منع عقلی و نقلی ندارد. ولی در مقابل از سبّ (فحش) نهی شده است. با مراجعه به قرآن کریم پی می‌بریم که خداوند متعال برخی افراد را لعن نموده است مانند:

۱. در مورد ابلیس آنجا که می‌فرماید: ﴿وَإِنَّ عَلَیْک لَعْنَتِی إِلَی یَوْمِ الدِّینِ؛ همانا لعنت من بر توست تا روز جزا﴾(ص:۷۸)

۲. در مورد عموم کافرین: آنجا که می‌فرماید: ﴿إِنَّ اللَّهَ لَعَنَ الْکافِرِینَ وَأَعَدَّ لَهُمْ سَعِیرًا؛ همانا خداوند لعنت کرده کافران را و برای آنان جهنم را آماده نموده است﴾(احزاب:۶۴)

۳. در مورد کفار بیی اسرائیل آنجا که می‌فرماید: ﴿لُعِنَ الَّذِینَ کفَرُواْ مِن بَنِی إِسْرَائِیلَ عَلَی لِسَانِ دَاوُودَ وَعِیسَی ابْنِ مَرْیَمَ ذَلِک بِمَا عَصَوا وَّکانُواْ یَعْتَدُونَ.؛ لعنت شدند کسانی که از بنی اسرائیل کافر شدند، به زبان داود و عیسی بن مریم﴾(مائده:۷۸)

۴. ظالمین: ﴿أَلاَ لَعْنَه اللّهِ عَلَی الظَّالِمِینَ؛ آگاه باش لعنت خدا بر ظالمان است﴾(هود:۱۸)

۵. کاذبین: ﴿وَالْخَامِسَه أَنَّ لَعْنَتَ اللَّهِ عَلَیْهِ إِن کانَ مِنَ الْکاذِبِینَ وَیَدْرَأُ.؛ بار پنجم قسم یاد کند که لعنت خدا بر او باد اگر از دروغ گویان باشد﴾(نور:۷)

۶. آزار دهندگان رسول الله(ص) ﴿إِنَّ الَّذِینَ یُؤْذُونَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَه وَأَعَدَّ لَهُمْ عَذَابًا مُّهِینًا.؛ و کسانی که خدا و رسول را اذیت می‌کنند خداوند آنان را در دنیا و آخرت مشمول لعنت خود قرار داده است.﴾(احزاب:۵۷)

۷. تهمت زنندگان به زنا: ﴿إِنَّ الَّذِینَ یَرْمُونَ الْمُحْصَنَاتِ الْغَافِلَاتِ الْمُؤْمِنَاتِ لُعِنُوا فِی الدُّنْیَا وَالْآخِرَه وَلَهُمْ عَذَابٌ عَظِیمٌ.؛ کسانی که به زنان با ایمان و پاک‌دامن بی‌خبر از کار بد تهمت بستند محققا در دنیا و آخرت ملعون شدند﴾(نور:۲۳)

۸. قتل مؤمن: ﴿وَمَن یَقْتُلْ مُؤْمِنًا مُّتَعَمِّدًا فَجَزَآؤُهُ جَهَنَّمُ خَالِدًا فِیهَا وَغَضِبَ اللّهُ عَلَیْهِ وَلَعَنَهُ وَأَعَدَّ لَهُ عَذَابًا عَظِیمًا.؛ و هر کس مؤمنی را به عمد بکشد مجازاتش آتش جهنم است که در آن جاوید معذب خواهد بود. خدا بر او خشم و لعنت کند. و عذابی بسیار شدید برایش مهیّا سازد﴾(نساء:۹۳)

۹. نفاق: ﴿وَعَدَ الله الْمُنَافِقِینَ وَالْمُنَافِقَاتِ وَالْکفَّارَ نَارَ جَهَنَّمَ خَالِدِینَ فِیهَا هِیَ حَسْبُهُمْ وَلَعَنَهُمُ اللّهُ وَلَهُمْ عَذَابٌ مُّقِیمٌ.؛ خدا مرد و زن از منافقان و کافران را وعده آتش دوزخ و خلود در آن داده همان دوزخ برای کیفر آنان کافی است و خدا آنان را لعن کرده و برای آنان عذاب ابدی است﴾(توبه:۶۸) و در سوره محمد آمده است: ﴿فَهَلْ عَسَیْتُمْ إِن تَوَلَّیْتُمْ أَن تُفْسِدُوا فِی الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَکمْ ـ أُوْلَئِک الَّذِینَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَی أَبْصَارَهُمْ.؛ شما منافقان اگر از فرمان خدا و طاعت روی برگردانید یا در زمین فساد و قطع رحم کنید باز هم امید دارید؟ اینان همین منافقانند که خدا آنان را لعن کرده و گوش و چشمشان را کور گردانید.﴾(محمد:۲۲)