استحباب خواندن بعضی سوره‌های قرآن در قبرستان: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{سوال}} هنگام ورود به قبرستان قرائت چه آيه و چه سوره اي مناسب است و...» ایجاد کرد)
 
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
  هنگام ورود به قبرستان قرائت چه آيه و چه سوره اي مناسب است و بر سر قبر مردگان چه آيه اي خوانده شود نیکو است ؟
  هنگام ورود به قبرستان قرائت چه آیه و چه سوره ای مناسب است و بر سر قبر مردگان چه آیه ای خوانده شود نیکو است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
براي روشن شدن جواب سوال، بيان چند مطلب لازم و ضروري است.
برای روشن شدن جواب سؤال، بیان چند مطلب لازم و ضروری است.


مطلب اوّل: قرائت هر سوره، در يک قاعده عمومي مي توان گفت: هر آيه و يا سوره اي را مي توان در قبرستان و يا بر بالين مردگان قرائت کرد و ثواب قرائت آن را به روح تمام خفتگان در آن قبرستان و يا متوفاي مورد نظر اهداء کرد. چون تمام آيات الهي ذکر مي باشند و کارکرد و کارايي لازم خود را به همراه دارند. در رساله عمليه آمده است: مستحب است انسان در مرگ خويشان به ويژه در مرگ فرزندان صبر کند و هر وقت ميّت را ياد مي کند، انا لله و انا اليه راجعون بگويد و براي ميت قرآن بخواند.}}<ref>موسوي خميني، روح الله، رساله توضيح المسائل، تهران، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خميني، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش، ص۹۹.</ref>
مطلب اوّل: قرائت هر سوره، در یک قاعده عمومی می‌توان گفت: هر آیه یا سوره ای را می‌توان در قبرستان یا بر بالین مردگان قرائت کرد و ثواب قرائت آن را به روح تمام خفتگان در آن قبرستان یا متوفای مورد نظر اهداء کرد. چون تمام آیات الهی ذکر می‌باشند و کارکرد و کارایی لازم خود را به همراه دارند. در رساله عملیه آمده است: مستحب است انسان در مرگ خویشان به ویژه در مرگ فرزندان صبر کند و هر وقت میّت را یاد می‌کند، انا لله و انا الیه راجعون بگوید و برای میت قرآن بخواند.}}<ref>موسوی خمینی، روح الله، رساله توضیح المسائل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش، ص۹۹.</ref>


مطلب دوّم: قاعده اختصاصي: در اين خصوص بيان چند نکته اختصاصي لازم و ضروري است. نکته اوّل: قرائت آيه ی استرجاع، يعني {{قرآن|انا لله و انا اليه راجعون<ref>بقره/۱۵۶.</ref>.
مطلب دوّم: قاعده اختصاصی: در این خصوص بیان چند نکته اختصاصی لازم و ضروری است. نکته اوّل: قرائت آیهٔ استرجاع، یعنی {{قرآن|انا لله و انا الیه راجعون.<ref>بقره/۱۵۶.</ref>


نکته دوّم: قرائت سوره ی حمد و اخلاص: يکي از نکات اختصاصي در اين خصوص اين است که قرائت سوره ی توحيد و سوره ی اخلاص در قبرستان و يا بر بالين مردگان مورد تأکيد قرار گرفته است و عموم مؤمنين و مؤمنات اين گونه عمل مي کنند و از ثواب بسيار زيادي که قرائت اين دو سوره دارد، اهل قبور را بهره مند مي کنند. در روايت آمده سوره ی حمد برابر دو سوّم قرآن کریم است و سوره ی اخلاص برابر يک سوّم قرآن کریم است و قرائت هر دو سوره برابر ختم قرآن ثواب دارد.<ref>آشتياني، محسن و موسوي، سيد محسن، قرآن درماني روحي و جسمي، موسسه نشر زهير، چاپ سوم، ۱۳۸۷ش، ص۶۱، ۳۷۳.</ref>
نکته دوّم: قرائت سورهٔ حمد و اخلاص: یکی از نکات اختصاصی در این خصوص این است که قرائت سورهٔ توحید و سورهٔ اخلاص در قبرستان یا بر بالین مردگان مورد تأکید قرار گرفته است و عموم مؤمنین و مؤمنات این گونه عمل می‌کنند و از ثواب بسیار زیادی که قرائت این دو سوره دارد، اهل قبور را بهره‌مند می‌کنند. در روایت آمده سورهٔ حمد برابر دو سوّم قرآن کریم است و سورهٔ اخلاص برابر یک سوّم قرآن کریم است و قرائت هر دو سوره برابر ختم قرآن ثواب دارد.<ref>آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، قرآن درمانی روحی و جسمی، مؤسسه نشر زهیر، چاپ سوم، ۱۳۸۷ش، ص۶۱، ۳۷۳.</ref>


نکته سوّم: قرائت سوره ی قدر {{قرآن|انا انزلناه}}. بعد از دفن ميّت، مستحب است دست ها را بر قبر بگذارند و انگشت ها را باز کرده بر خاک فرو برند و هفت مرتبه سوره ی مبارکه {{قرآن|انا انزلناه في ليله القدر}} را بخوانند و براي ميّت طلب آمرزش کنند و اين دعا را بخوانند «اللهم جاف الارض عن جنبيه و اصعد اليک و لقّه منک رضوانا و اسکن قبره من رحمتک ما تغنيه به عن رحمه من سواک».<ref>همان، ص۹۹.</ref>
نکته سوّم: قرائت سورهٔ قدر {{قرآن|انا انزلناه}}. بعد از دفن میّت، مستحب است دست‌ها را بر قبر بگذارند و انگشت‌ها را باز کرده بر خاک فرو برند و هفت مرتبه سورهٔ مبارکه {{قرآن|انا انزلناه فی لیله القدر}} را بخوانند و برای میّت طلب آمرزش کنند و این دعا را بخوانند «اللهم جاف الارض عن جنبیه و اصعد الیک و لقّه منک رضوانا و اسکن قبره من رحمتک ما تغنیه به عن رحمه من سواک».<ref>همان، ص۹۹.</ref>


نکته چهارم: قرائت آيت الکرسي: يکي از کارهايي که شايسته است انسان مؤمن انجام دهد، طلب آمرزش و مغفرت براي مؤمنين و مؤمنات به ويژه براي اموات است. يکي از دستوراتي که در زيارت اهل قبور داده شده است قرائت «آيت الکرسي» است. از پيامبر اعظم(ص) نقل شده است: هر گاه مؤمني «آيت الکرسي را قرائت نموده و ثوابش را به اهل قبور اهداء نمايد خداوند بزرگ ثواب آن را به صاحب قبرها مي رساند و به قاري «آيت الکرسي» درجات هفتاد نبي اعطا مي کند و به ازاي هر حرف از اين آيه، فرشته اي مي آفريند که تا روز قيامت براي او تسبيح گويد.<ref>مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۴۰.</ref>
نکته چهارم: قرائت آیت الکرسی: یکی از کارهایی که شایسته است انسان مؤمن انجام دهد، طلب آمرزش و مغفرت برای مؤمنین و مؤمنات به ویژه برای اموات است. یکی از دستوراتی که در زیارت اهل قبور داده شده است قرائت «آیت الکرسی» است. از پیامبر اعظم(ص) نقل شده است: هر گاه مؤمنی «آیت الکرسی را قرائت نموده و ثوابش را به اهل قبور اهداء نماید خداوند بزرگ ثواب آن را به صاحب قبرها می‌رساند و به قاری «آیت الکرسی» درجات هفتاد نبی اعطا می‌کند و به ازای هر حرف از این آیه، فرشته ای می‌آفریند که تا روز قیامت برای او تسبیح گوید.<ref>مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۴۰.</ref>


يکي ديگر از سفارشات که در باب خواندن «آيت الکرسي» براي مردگان است که ميّت را در قبرش قرار مي دهند. از امام صادق(ع) روايت شده است: هنگامي که ميت را داخل قبر قرار مي دهي، «آيت الکرسي» قرائت کن.<ref>الکافي، ج۳، ص۱۹۴.</ref>
یکی دیگر از سفارشات که در باب خواندن «آیت الکرسی» برای مردگان است که میّت را در قبرش قرار می‌دهند. از امام صادق(ع) روایت شده است: هنگامی که میت را داخل قبر قرار می‌دهی، «آیت الکرسی» قرائت کن.<ref>الکافی، ج۳، ص۱۹۴.</ref>


نکته پنجم: قرائت سوره ی قدر در زماني ديگر و با بياني ديگر: از جمله حقوقي که بر عهده مؤمنين است به ياد داشتن و هديه فرستادن براي اموات و در گذشته به ويژه والدين، بستگان و دوستاني که از دنيا به سراي باقي رفته اند، مي باشد در حديثي ارزشمند از امام رضا(ع) آمده است: هر کس قبر مؤمني را زيارت کند و در کنار قبرش، سوره ی «قدر» را هفت مرتبه قرائت کند، خداوند هم او و هم صاحب قبر را مي آمرزد.<ref>کتاب من لا يحضره الفقيه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>
نکته پنجم: قرائت سورهٔ قدر در زمانی دیگر و با بیانی دیگر: از جمله حقوقی که بر عهده مؤمنین است به یاد داشتن و هدیه فرستادن برای اموات و در گذشته به ویژه والدین، بستگان و دوستانی که از دنیا به سرای باقی رفته‌اند، می‌باشد در حدیثی ارزشمند از امام رضا(ع) آمده است: هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار قبرش، سورهٔ «قدر» را هفت مرتبه قرائت کند، خداوند هم او و هم صاحب قبر را می‌آمرزد.<ref>کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۱.</ref>


ايشان در کلامي ديگر مي فرمايند: هر کس بر سر قبر برادر ديني اش حاضر شود و دستش را روي قبر او بگذارد و هفت مرتبه سوره ی «قدر» را قرائت کند، از هول و هراس هاي بزرگ روز قيامت در امان خواهد بود.<ref>آشتياني، محسن و موسوي، سيد محسن، قرآن درماني روحي و جسمي، موسسه نشر زهير، چاپ سوم، ۱۱۳۸۷ش، ص۳۳۳ و ۳۳۴.</ref> ابي مقدام از پدرش نقل مي کند که امام باقر(ع) نقل از قبرستان بقيع گذشتيم. به قبر مردي از اهل کوفه رسيديم. به ايشان عرض کردم فدايت شوم اين قبر يکي از شيعيان است. امام ايستاد و براي او دعا کرد. آنگاه هفت بار سوره ی قدر را قرائت نمود.<ref>تهذيب الاحکام، ج۶، ص۱۰۴.</ref>
ایشان در کلامی دیگر می‌فرمایند: هر کس بر سر قبر برادر دینی اش حاضر شود و دستش را روی قبر او بگذارد و هفت مرتبه سورهٔ «قدر» را قرائت کند، از هول و هراس‌های بزرگ روز قیامت در امان خواهد بود.<ref>آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، قرآن درمانی روحی و جسمی، مؤسسه نشر زهیر، چاپ سوم، ۱۱۳۸۷ش، ص۳۳۳ و ۳۳۴.</ref> ابی مقدام از پدرش نقل می‌کند که امام باقر(ع) نقل از قبرستان بقیع گذشتیم. به قبر مردی از اهل کوفه رسیدیم. به ایشان عرض کردم فدایت شوم این قبر یکی از شیعیان است. امام ایستاد و برای او دعا کرد. آنگاه هفت بار سورهٔ قدر را قرائت نمود.<ref>تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۰۴.</ref>


نکته ششم: قرائت سوره ی ياسين: پيامبر اکرم(ص) فرموده است: هر کس وارد قبرستان مسلمانان شود و سوره ی ياسين را بخواند، خداوند عذاب اموات را آن روز کم مي کند و براي خواننده به تعداد خفتگان در قبرستان حسنه مي نويسد و گناهان را از او محو مي کند.<ref>مجلسي، بحارالأنوار، ج۸۲، روايت ۳، ص۶۴، آشتياني، محسن و موسوي، سيد محسن، همان، ص۱۸۳.</ref>
نکته ششم: قرائت سورهٔ یاسین: پیامبر اکرم(ص) فرموده است: هر کس وارد قبرستان مسلمانان شود و سورهٔ یاسین را بخواند، خداوند عذاب اموات را آن روز کم می‌کند و برای خواننده به تعداد خفتگان در قبرستان حسنه می‌نویسد و گناهان را از او محو می‌کند.<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ج۸۲، روایت ۳، ص۶۴، آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۱۸۳.</ref>


نکته هفتم: قرائت سوره واقعه: از امام به حق ناطق حضرت جعفر صادق(ع) نقل شده است:
نکته هفتم: قرائت سوره واقعه: از امام به حق ناطق حضرت جعفر صادق(ع) نقل شده است:


سوره ی واقعه داراي منافع و بهره هاي زيادي است که قابل شمارش نيست. از جمله فوايد اين سوره آن است که اگر براي مرده اي خوانده شود، خداوند او را مي آمرزد و اگر براي کسي که در حال احتضار و مرگ است بخواند، مرگ  
سورهٔ واقعه دارای منافع و بهره‌های زیادی است که قابل شمارش نیست. از جمله فواید این سوره آن است که اگر برای مرده‌ای خوانده شود، خداوند او را می‌آمرزد و اگر برای کسی که در حال احتضار و مرگ است بخواند، مرگ


وخروج روحش به اذن خدا آسان مي شود.<ref>آشتياني، محسن و موسوي، سيد محسن، همان، ص۲۳۷.</ref>
وخروج روحش به اذن خدا آسان می‌شود.<ref>آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۲۳۷.</ref>


نکته هشتم: قرائت سوره ی ملک: يکي از ارزش ها و برتري ها سوره ی ملک، نجات دهندگي اين سوره است. ابن عباس مي گويد: مردي بر روي قبري نشست در حالي که نمي دانست آنجا قبر است. در آنجا سوره ی ملک را قرائت کرد. ناگاه صدايي بلند شنيد که مي گويد: اين سوره نجات دهنده است. اين مطلب را به عرض پيامبر خدا(ص) رساندند. ايشان فرمود: اين سوره نجات دهنده از عذاب قبر است.<ref>همان.</ref> پس به واسطه قرائت اين سوره بر سر قبري ناشناس، صاحب قبر از عذاب الهي نجات يافت. نتيجه اين که قرائت سوره «ملک» براي اموات بسيار مفيد است.
نکته هشتم: قرائت سورهٔ ملک: یکی از ارزش‌ها و برتری‌ها سورهٔ ملک، نجات دهندگی این سوره است. ابن عباس می‌گوید: مردی بر روی قبری نشست در حالی که نمی‌دانست آنجا قبر است. در آنجا سورهٔ ملک را قرائت کرد. ناگاه صدایی بلند شنید که می‌گوید: این سوره نجات دهنده است. این مطلب را به عرض پیامبر خدا(ص) رساندند. ایشان فرمود: این سوره نجات دهنده از عذاب قبر است.<ref>همان.</ref> پس به واسطه قرائت این سوره بر سر قبری ناشناس، صاحب قبر از عذاب الهی نجات یافت. نتیجه این که قرائت سوره «ملک» برای اموات بسیار مفید است.


حضرت باقر(ع) نيز درباره فضيلت هاي اين سوره فرمودند: سوره ی «ملک» سوره ی مانعه است و مانع از عذاب قبر مي شود و در تورات نيز سوره ملک نوشته شده است. هر کس در شب ها، سوره ی «ملک» را قرائت کند به تحقيق که «عملي» زياد و پاک و نيکو به جا آورده است و از گروه غافلان نوشته نخواهد شد. من پس از نماز عشاي خود به حالت نشسته آن را قرائت مي کنم و پدرم (امام سجاد) در شب و روز اين سوره را مي خواند. هر کس آن را قرائت کند هنگامي که نکير و منکر از جانب پاهايش وارد قبر مي شوند، پاهايش به اين دو فرشته مي گويند: شما را به بالاتر از من راهي نيست زيرا اين بنده خدا به روي ما مي ايستاد و سوره ی «ملک» را در شب و روز قرائت مي کرد و اگر از جانب شکم و سينه اش بيايند به آن ها گفته مي شود که شما را به اين بنده راهي نيست؛ زيرا او سينه اش را جايگاه سوره ی «ملک» قرار داده است و اگر نکير و منکر از جانب سرش بيايند، زبانش به آن دو مي گويد: شما را به پايين تر از من راهي نيست؛ زيرا اين بنده خدا به وسيله ی من سوره ی «ملک» را هر شب و روز قرائت مي کرد.<ref>الکافي، ج۲، ص۶۳۳.</ref>
حضرت باقر(ع) نیز درباره فضیلت‌های این سوره فرمودند: سورهٔ «ملک» سورهٔ مانعه است و مانع از عذاب قبر می‌شود و در تورات نیز سوره ملک نوشته شده است. هر کس در شب‌ها، سورهٔ «ملک» را قرائت کند به تحقیق که «عملی» زیاد و پاک و نیکو به جا آورده است و از گروه غافلان نوشته نخواهد شد. من پس از نماز عشای خود به حالت نشسته آن را قرائت می‌کنم و پدرم (امام سجاد) در شب و روز این سوره را می‌خواند. هر کس آن را قرائت کند هنگامی که نکیر و منکر از جانب پاهایش وارد قبر می‌شوند، پاهایش به این دو فرشته می‌گویند: شما را به بالاتر از من راهی نیست زیرا این بنده خدا به روی ما می‌ایستاد و سورهٔ «ملک» را در شب و روز قرائت می‌کرد و اگر از جانب شکم و سینه اش بیایند به آن‌ها گفته می‌شود که شما را به این بنده راهی نیست؛ زیرا او سینه اش را جایگاه سورهٔ «ملک» قرار داده است و اگر نکیر و منکر از جانب سرش بیایند، زبانش به آن دو می‌گوید: شما را به پایین‌تر از من راهی نیست؛ زیرا این بنده خدا به وسیلهٔ من سورهٔ «ملک» را هر شب و روز قرائت می‌کرد.<ref>الکافی، ج۲، ص۶۳۳.</ref>


قرائت قرآن کریم و هديه کردن ثواب آن براي در گذشتگان، موجب رفع گرفتاري هاي آخرتي آن ها و مغفرت و بخشش براي ايشان خواهد بود. پيامبر اکرم(ص) در اين باره فرموده است: هر کس سوره ی «ملک» را قرائت کند و به برادران خود (که در گذشته اند) هديه کند، ثواب آن با سرعت برق به آن ها خواهد رسيد و در عذاب گناهان ايشان تخفيف داده مي شود و مايه انس ايشان در قبر مي شود.<ref>آشتياني، محسن و موسوي، سيد محسن، همان، ص۲۶۷، و يا تفسير البرهان، ج۵، ص۴۳۳، به نقل ازخواص القرآن.</ref>
قرائت قرآن کریم و هدیه کردن ثواب آن برای در گذشتگان، موجب رفع گرفتاری‌های آخرتی آن‌ها و مغفرت و بخشش برای ایشان خواهد بود. پیامبر اکرم(ص) در این باره فرموده است: هر کس سورهٔ «ملک» را قرائت کند و به برادران خود (که در گذشته‌اند) هدیه کند، ثواب آن با سرعت برق به آن‌ها خواهد رسید و در عذاب گناهان ایشان تخفیف داده می‌شود و مایه انس ایشان در قبر می‌شود.<ref>آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۲۶۷، یا تفسیر البرهان، ج۵، ص۴۳۳، به نقل ازخواص القرآن.</ref>


از حضرت امام جعفر صادق نيز روايت شده است که هر کس سوره ی «ملک» را براي ميتي بخواند از عذابي که در آن است تخفيف داده مي شود و اگر قرائت کننده به اموات هديه کند ثواب آن با سرعت برق به آن ها مي رسد.<ref>همان، ص۲۶۷.</ref>
از حضرت امام جعفر صادق نیز روایت شده است که هر کس سورهٔ «ملک» را برای میتی بخواند از عذابی که در آن است تخفیف داده می‌شود و اگر قرائت کننده به اموات هدیه کند ثواب آن با سرعت برق به آن‌ها می‌رسد.<ref>همان، ص۲۶۷.</ref>


==خلاصه و نتيجه گيري:==
== خلاصه و نتیجه‌گیری ==
 
آنچه به عنوان خلاصه و نتیجه‌گیری قابل بیان است این است که: بر اساس قاعدهٔ عمومی تمام آیات و سوره‌ها و بر اساس قاعده اختصاص آیهٔ استرجاع، آیهٔ آیت الکرسی، سورهٔ حمد، سورهٔ اخلاص، سورهٔ قدر، سورهٔ یاسین، سورهٔ واقعه و سورهٔ ملک را می‌توان در قبرستان و بر بالین مردگان قرائت کرد و ثواب آن به روح عمومی مردگان یا متوفای مورد نظر اهداء کرد.
آن چه به عنوان خلاصه و نتيجه گيري قابل بيان است اين است که: بر اساس قاعده ی عمومي تمام آيات و سوره ها و بر اساس قاعده اختصاص آيه ی استرجاع، آيه ی آيت الکرسي ، سوره ی حمد، سوره ی اخلاص، سوره ی قدر، سوره ی ياسين، سوره ی واقعه و سوره ی ملک را مي توان در قبرستان و بر بالين مردگان قرائت کرد و ثواب آن به روح عمومي مردگان و يا متوفاي مورد نظر اهداء کرد.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==


۱ـ کتاب قرآن درماني روحي و جسمي، اثر محسن آشتياني و سيد محسن موسوي
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
۱ـ کتاب قرآن درمانی روحی و جسمی، اثر محسن آشتیانی و سید محسن موسوی


۲ـ مفاتيح الجنان، شيخ عباس قمي
۲ـ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = معادشناسی در قرآن
|شاخه فرعی۱ = معادشناسی در قرآن
|شاخه فرعی۲ = سایر مباحث
|شاخه فرعی۲ = سایر مباحث
|شاخه فرعی۳ =  
|شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =  
  | ارجاعات =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۶ فوریهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۱

سؤال
هنگام ورود به قبرستان قرائت چه آیه و چه سوره ای مناسب است و بر سر قبر مردگان چه آیه ای خوانده شود نیکو است؟

برای روشن شدن جواب سؤال، بیان چند مطلب لازم و ضروری است.

مطلب اوّل: قرائت هر سوره، در یک قاعده عمومی می‌توان گفت: هر آیه یا سوره ای را می‌توان در قبرستان یا بر بالین مردگان قرائت کرد و ثواب قرائت آن را به روح تمام خفتگان در آن قبرستان یا متوفای مورد نظر اهداء کرد. چون تمام آیات الهی ذکر می‌باشند و کارکرد و کارایی لازم خود را به همراه دارند. در رساله عملیه آمده است: مستحب است انسان در مرگ خویشان به ویژه در مرگ فرزندان صبر کند و هر وقت میّت را یاد می‌کند، انا لله و انا الیه راجعون بگوید و برای میت قرآن بخواند.}}[۱]

مطلب دوّم: قاعده اختصاصی: در این خصوص بیان چند نکته اختصاصی لازم و ضروری است. نکته اوّل: قرائت آیهٔ استرجاع، یعنی {{قرآن|انا لله و انا الیه راجعون.[۲]

نکته دوّم: قرائت سورهٔ حمد و اخلاص: یکی از نکات اختصاصی در این خصوص این است که قرائت سورهٔ توحید و سورهٔ اخلاص در قبرستان یا بر بالین مردگان مورد تأکید قرار گرفته است و عموم مؤمنین و مؤمنات این گونه عمل می‌کنند و از ثواب بسیار زیادی که قرائت این دو سوره دارد، اهل قبور را بهره‌مند می‌کنند. در روایت آمده سورهٔ حمد برابر دو سوّم قرآن کریم است و سورهٔ اخلاص برابر یک سوّم قرآن کریم است و قرائت هر دو سوره برابر ختم قرآن ثواب دارد.[۳]

نکته سوّم: قرائت سورهٔ قدر ﴿انا انزلناه﴾. بعد از دفن میّت، مستحب است دست‌ها را بر قبر بگذارند و انگشت‌ها را باز کرده بر خاک فرو برند و هفت مرتبه سورهٔ مبارکه ﴿انا انزلناه فی لیله القدر﴾ را بخوانند و برای میّت طلب آمرزش کنند و این دعا را بخوانند «اللهم جاف الارض عن جنبیه و اصعد الیک و لقّه منک رضوانا و اسکن قبره من رحمتک ما تغنیه به عن رحمه من سواک».[۴]

نکته چهارم: قرائت آیت الکرسی: یکی از کارهایی که شایسته است انسان مؤمن انجام دهد، طلب آمرزش و مغفرت برای مؤمنین و مؤمنات به ویژه برای اموات است. یکی از دستوراتی که در زیارت اهل قبور داده شده است قرائت «آیت الکرسی» است. از پیامبر اعظم(ص) نقل شده است: هر گاه مؤمنی «آیت الکرسی را قرائت نموده و ثوابش را به اهل قبور اهداء نماید خداوند بزرگ ثواب آن را به صاحب قبرها می‌رساند و به قاری «آیت الکرسی» درجات هفتاد نبی اعطا می‌کند و به ازای هر حرف از این آیه، فرشته ای می‌آفریند که تا روز قیامت برای او تسبیح گوید.[۵]

یکی دیگر از سفارشات که در باب خواندن «آیت الکرسی» برای مردگان است که میّت را در قبرش قرار می‌دهند. از امام صادق(ع) روایت شده است: هنگامی که میت را داخل قبر قرار می‌دهی، «آیت الکرسی» قرائت کن.[۶]

نکته پنجم: قرائت سورهٔ قدر در زمانی دیگر و با بیانی دیگر: از جمله حقوقی که بر عهده مؤمنین است به یاد داشتن و هدیه فرستادن برای اموات و در گذشته به ویژه والدین، بستگان و دوستانی که از دنیا به سرای باقی رفته‌اند، می‌باشد در حدیثی ارزشمند از امام رضا(ع) آمده است: هر کس قبر مؤمنی را زیارت کند و در کنار قبرش، سورهٔ «قدر» را هفت مرتبه قرائت کند، خداوند هم او و هم صاحب قبر را می‌آمرزد.[۷]

ایشان در کلامی دیگر می‌فرمایند: هر کس بر سر قبر برادر دینی اش حاضر شود و دستش را روی قبر او بگذارد و هفت مرتبه سورهٔ «قدر» را قرائت کند، از هول و هراس‌های بزرگ روز قیامت در امان خواهد بود.[۸] ابی مقدام از پدرش نقل می‌کند که امام باقر(ع) نقل از قبرستان بقیع گذشتیم. به قبر مردی از اهل کوفه رسیدیم. به ایشان عرض کردم فدایت شوم این قبر یکی از شیعیان است. امام ایستاد و برای او دعا کرد. آنگاه هفت بار سورهٔ قدر را قرائت نمود.[۹]

نکته ششم: قرائت سورهٔ یاسین: پیامبر اکرم(ص) فرموده است: هر کس وارد قبرستان مسلمانان شود و سورهٔ یاسین را بخواند، خداوند عذاب اموات را آن روز کم می‌کند و برای خواننده به تعداد خفتگان در قبرستان حسنه می‌نویسد و گناهان را از او محو می‌کند.[۱۰]

نکته هفتم: قرائت سوره واقعه: از امام به حق ناطق حضرت جعفر صادق(ع) نقل شده است:

سورهٔ واقعه دارای منافع و بهره‌های زیادی است که قابل شمارش نیست. از جمله فواید این سوره آن است که اگر برای مرده‌ای خوانده شود، خداوند او را می‌آمرزد و اگر برای کسی که در حال احتضار و مرگ است بخواند، مرگ

وخروج روحش به اذن خدا آسان می‌شود.[۱۱]

نکته هشتم: قرائت سورهٔ ملک: یکی از ارزش‌ها و برتری‌ها سورهٔ ملک، نجات دهندگی این سوره است. ابن عباس می‌گوید: مردی بر روی قبری نشست در حالی که نمی‌دانست آنجا قبر است. در آنجا سورهٔ ملک را قرائت کرد. ناگاه صدایی بلند شنید که می‌گوید: این سوره نجات دهنده است. این مطلب را به عرض پیامبر خدا(ص) رساندند. ایشان فرمود: این سوره نجات دهنده از عذاب قبر است.[۱۲] پس به واسطه قرائت این سوره بر سر قبری ناشناس، صاحب قبر از عذاب الهی نجات یافت. نتیجه این که قرائت سوره «ملک» برای اموات بسیار مفید است.

حضرت باقر(ع) نیز درباره فضیلت‌های این سوره فرمودند: سورهٔ «ملک» سورهٔ مانعه است و مانع از عذاب قبر می‌شود و در تورات نیز سوره ملک نوشته شده است. هر کس در شب‌ها، سورهٔ «ملک» را قرائت کند به تحقیق که «عملی» زیاد و پاک و نیکو به جا آورده است و از گروه غافلان نوشته نخواهد شد. من پس از نماز عشای خود به حالت نشسته آن را قرائت می‌کنم و پدرم (امام سجاد) در شب و روز این سوره را می‌خواند. هر کس آن را قرائت کند هنگامی که نکیر و منکر از جانب پاهایش وارد قبر می‌شوند، پاهایش به این دو فرشته می‌گویند: شما را به بالاتر از من راهی نیست زیرا این بنده خدا به روی ما می‌ایستاد و سورهٔ «ملک» را در شب و روز قرائت می‌کرد و اگر از جانب شکم و سینه اش بیایند به آن‌ها گفته می‌شود که شما را به این بنده راهی نیست؛ زیرا او سینه اش را جایگاه سورهٔ «ملک» قرار داده است و اگر نکیر و منکر از جانب سرش بیایند، زبانش به آن دو می‌گوید: شما را به پایین‌تر از من راهی نیست؛ زیرا این بنده خدا به وسیلهٔ من سورهٔ «ملک» را هر شب و روز قرائت می‌کرد.[۱۳]

قرائت قرآن کریم و هدیه کردن ثواب آن برای در گذشتگان، موجب رفع گرفتاری‌های آخرتی آن‌ها و مغفرت و بخشش برای ایشان خواهد بود. پیامبر اکرم(ص) در این باره فرموده است: هر کس سورهٔ «ملک» را قرائت کند و به برادران خود (که در گذشته‌اند) هدیه کند، ثواب آن با سرعت برق به آن‌ها خواهد رسید و در عذاب گناهان ایشان تخفیف داده می‌شود و مایه انس ایشان در قبر می‌شود.[۱۴]

از حضرت امام جعفر صادق نیز روایت شده است که هر کس سورهٔ «ملک» را برای میتی بخواند از عذابی که در آن است تخفیف داده می‌شود و اگر قرائت کننده به اموات هدیه کند ثواب آن با سرعت برق به آن‌ها می‌رسد.[۱۵]

خلاصه و نتیجه‌گیری

آنچه به عنوان خلاصه و نتیجه‌گیری قابل بیان است این است که: بر اساس قاعدهٔ عمومی تمام آیات و سوره‌ها و بر اساس قاعده اختصاص آیهٔ استرجاع، آیهٔ آیت الکرسی، سورهٔ حمد، سورهٔ اخلاص، سورهٔ قدر، سورهٔ یاسین، سورهٔ واقعه و سورهٔ ملک را می‌توان در قبرستان و بر بالین مردگان قرائت کرد و ثواب آن به روح عمومی مردگان یا متوفای مورد نظر اهداء کرد.


معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ کتاب قرآن درمانی روحی و جسمی، اثر محسن آشتیانی و سید محسن موسوی

۲ـ مفاتیح الجنان، شیخ عباس قمی


منابع

  1. ↑ موسوی خمینی، روح الله، رساله توضیح المسائل، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی، چاپ چهارم، ۱۳۸۱ش، ص۹۹.
  2. ↑ بقره/۱۵۶.
  3. ↑ آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، قرآن درمانی روحی و جسمی، مؤسسه نشر زهیر، چاپ سوم، ۱۳۸۷ش، ص۶۱، ۳۷۳.
  4. ↑ همان، ص۹۹.
  5. ↑ مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۴۰.
  6. ↑ الکافی، ج۳، ص۱۹۴.
  7. ↑ کتاب من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۱۸۱.
  8. ↑ آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، قرآن درمانی روحی و جسمی، مؤسسه نشر زهیر، چاپ سوم، ۱۱۳۸۷ش، ص۳۳۳ و ۳۳۴.
  9. ↑ تهذیب الاحکام، ج۶، ص۱۰۴.
  10. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، ج۸۲، روایت ۳، ص۶۴، آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۱۸۳.
  11. ↑ آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۲۳۷.
  12. ↑ همان.
  13. ↑ الکافی، ج۲، ص۶۳۳.
  14. ↑ آشتیانی، محسن و موسوی، سید محسن، همان، ص۲۶۷، یا تفسیر البرهان، ج۵، ص۴۳۳، به نقل ازخواص القرآن.
  15. ↑ همان، ص۲۶۷.
مقاله‌های مرتبط
برگرفته از «https://fa.wikipasokh.com/index.php?title=استحباب_خواندن_بعضی_سوره‌های_قرآن_در_قبرستان&oldid=14434»