پیش نویس:ثارالله: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
ثارالله، لقب امام حسین علیهالسلام در منابع شیعی. ثار از مادّه «ث أر» است که در آن همزه به الف بدل شده است. ثأر در لغت به معنای خون و خونخواهی و قاتل و دشمن و به صورت (مثلاً ثأرتُ فلاناًبفلانٍ) به معنای کشتن قاتل برای انتقام خون مقتول است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، ذیل «ثأر»|سال=۱۳۷۶|نام خانوادگی=اسماعیل بن حماد جوهری|ناشر=چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره}}</ref> | ثارالله، لقب امام حسین علیهالسلام در منابع شیعی. ثار از مادّه «ث أر» است که در آن همزه به الف بدل شده است. ثأر در لغت به معنای خون و خونخواهی و قاتل و دشمن و به صورت (مثلاً ثأرتُ فلاناًبفلانٍ) به معنای کشتن قاتل برای انتقام خون مقتول است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، ذیل «ثأر»|سال=۱۳۷۶|نام خانوادگی=اسماعیل بن حماد جوهری|ناشر=چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره}}</ref> | ||
خونخواهی و انتقام از عادات عرب پیش از اسلام و ثار از مفاهیم رایج در فرهنگ آن زمان بوده، چنانکه در کتب تاریخ و تفسیر گوشههایی از اعتقادات و رفتارهای عرب جاهلی در این زمینه گزارش شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الموسوعة الفقهیه|سال=1408ق|ناشر=کویت: وزارة الاوقاف و الشئون الاسلامیة،|جلد=15|صفحه=ذیل «ثأر»}}</ref> | خونخواهی و انتقام از عادات عرب پیش از اسلام و ثار از مفاهیم رایج در فرهنگ آن زمان بوده، چنانکه در کتب تاریخ و تفسیر گوشههایی از اعتقادات و رفتارهای عرب جاهلی در این زمینه گزارش شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الموسوعة الفقهیه|سال=1408ق|ناشر=کویت: وزارة الاوقاف و الشئون الاسلامیة،|جلد=15|صفحه=ذیل «ثأر»}}</ref> | ||
در برخی از روایات، پس از اشاره به اینکه امام حسین «ثارالله فی الارض» است، خداوند منتقم خون او معرفی شده است که انسانها را به خونخواهی وی دعوت میکند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=۱۳۵۶ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|جلد=1|صفحه=ص۲۱۸}}</ref>به گفته [[علامه مجلسی|علامه مجلسی،]] منظور از ثارالله آن است که خودِ امام حسین در دوران [[رجعت]]، انتقام خون خود و خاندانش را خواهد گرفت.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳ق|نام=مجلسی|جلد=ج۹۸|صفحه=ص۱۵۱}}</ref> | |||
=== پنج وجه معنایی برای ثارالله === | |||
در مجموع، لغویان و حدیث شناسان، پنج وجه معنایی برای ثارالله ذکر کردهاند: | |||
# آنکه ثار مصدر و مضافِ آن (اهل) محذوف است، در این صورت ثارالله یعنی کسی که شایسته آن است که خداوند خونخواهی او را بکند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=98|صفحه=151}}</ref> | |||
# آنکه ثار به معنای مفعولی (مثئور) است، یعنی کشته شدهای که خونخواه دارد و ثاراللّه به کسی گفته میشود که خدا خونخواه اوست. <ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=اساس البلاغة، ذیل «ثأر»|سال=1972م|نام خانوادگی=محمودبن عمر زمخشری}}</ref> | |||
# آنکه ثار به معنای مطلقخون در نظر گرفته شود، در این حالت ثارالله همانند تعبیراتی چون عین اللّه و یداللّه در معنای مجازی به کار رفته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مجمع البحرین، ذیل «ثأر»|سال=۱۳۶۲ ش|نام خانوادگی=فخرالدین بن محمد طریحی|ناشر=چاپ احمد حسینی، تهران}}</ref> | |||
# آنکه ثار تصحیف ثائر، و «ثارالله» مترادف «الثائرُلِله» است، در این صورت ثارالله به معنای کسی است که در راه خدا و برای او خونخواهی کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|نام خانوادگی=علامه مجلسی|جلد=98|صفحه=151}}</ref> | |||
# آنکه ثار به معنای خونِطلب شده، است، در این صورت، اضافهاش به اللّه از آن جهت است که خداوند ولیّ حقیقی این خون است. | |||
== لقب امام حسین علیه السلام == | == لقب امام حسین علیه السلام == | ||
در برخی از متون روایی از جمله [[زیارت عاشورا]] بر امام حسین،ِ به عنوان ثارالله و پسر ثارالله درود فرستاده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=۱۳۵۶ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|صفحهها=۱۷۶، ۱۹۵، ۱۹۶، ۱۹۹؛}}</ref>به گفته [[علامه مجلسی]] در برخی از نسخههای [[الکافی (کتاب)|کتاب الکافی]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷ق|نام خانوادگی=کلینی|جلد=4|صفحه=576}}</ref>ثائرالله به کار رفته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳ق|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=98|صفحهها=154-155}}</ref> | در برخی از متون روایی از جمله [[زیارت عاشورا]] بر امام حسین،ِ به عنوان ثارالله و پسر ثارالله درود فرستاده شده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کامل الزیارات|سال=۱۳۵۶ش|نام خانوادگی=ابن قولویه|صفحهها=۱۷۶، ۱۹۵، ۱۹۶، ۱۹۹؛}}</ref>به گفته [[علامه مجلسی]] در برخی از نسخههای [[الکافی (کتاب)|کتاب الکافی]]<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الکافی|سال=۱۴۰۷ق|نام خانوادگی=کلینی|جلد=4|صفحه=576}}</ref>ثائرالله به کار رفته است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=بحار الانوار|سال=۱۴۰۳ق|نام خانوادگی=مجلسی|جلد=98|صفحهها=154-155}}</ref>ثار الله در اشعار برخی شاعران قدیمی هم به عنوان لقب امام حسین علیه السلام کاربرد داشته است. برای نمونه ابنرومی، شاعر [[شیعه|شیعی]](درگذشت ۲۸۳ق) در قصیدهای که در رثای یحیی بن عمر سروده، تعبیر ثارالله را به کار برده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=دیوان ابن رومی|سال=۱۴۱۱ق|نام خانوادگی=ابن رومی|جلد=2|صفحه=27}}</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
نسخهٔ ۸ ژوئیهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۰۵
سؤال
معنای عبارت «ثارالله» خطاب به امام حسین، چیست؟
معنای ثارالله
ثارالله، لقب امام حسین علیهالسلام در منابع شیعی. ثار از مادّه «ث أر» است که در آن همزه به الف بدل شده است. ثأر در لغت به معنای خون و خونخواهی و قاتل و دشمن و به صورت (مثلاً ثأرتُ فلاناًبفلانٍ) به معنای کشتن قاتل برای انتقام خون مقتول است.[۱] خونخواهی و انتقام از عادات عرب پیش از اسلام و ثار از مفاهیم رایج در فرهنگ آن زمان بوده، چنانکه در کتب تاریخ و تفسیر گوشههایی از اعتقادات و رفتارهای عرب جاهلی در این زمینه گزارش شده است.[۲]
در برخی از روایات، پس از اشاره به اینکه امام حسین «ثارالله فی الارض» است، خداوند منتقم خون او معرفی شده است که انسانها را به خونخواهی وی دعوت میکند.[۳]به گفته علامه مجلسی، منظور از ثارالله آن است که خودِ امام حسین در دوران رجعت، انتقام خون خود و خاندانش را خواهد گرفت.[۴]
پنج وجه معنایی برای ثارالله
در مجموع، لغویان و حدیث شناسان، پنج وجه معنایی برای ثارالله ذکر کردهاند:
- آنکه ثار مصدر و مضافِ آن (اهل) محذوف است، در این صورت ثارالله یعنی کسی که شایسته آن است که خداوند خونخواهی او را بکند.[۵]
- آنکه ثار به معنای مفعولی (مثئور) است، یعنی کشته شدهای که خونخواه دارد و ثاراللّه به کسی گفته میشود که خدا خونخواه اوست. [۶]
- آنکه ثار به معنای مطلقخون در نظر گرفته شود، در این حالت ثارالله همانند تعبیراتی چون عین اللّه و یداللّه در معنای مجازی به کار رفته است.[۷]
- آنکه ثار تصحیف ثائر، و «ثارالله» مترادف «الثائرُلِله» است، در این صورت ثارالله به معنای کسی است که در راه خدا و برای او خونخواهی کرده است.[۸]
- آنکه ثار به معنای خونِطلب شده، است، در این صورت، اضافهاش به اللّه از آن جهت است که خداوند ولیّ حقیقی این خون است.
لقب امام حسین علیه السلام
در برخی از متون روایی از جمله زیارت عاشورا بر امام حسین،ِ به عنوان ثارالله و پسر ثارالله درود فرستاده شده است.[۹]به گفته علامه مجلسی در برخی از نسخههای کتاب الکافی[۱۰]ثائرالله به کار رفته است.[۱۱]ثار الله در اشعار برخی شاعران قدیمی هم به عنوان لقب امام حسین علیه السلام کاربرد داشته است. برای نمونه ابنرومی، شاعر شیعی(درگذشت ۲۸۳ق) در قصیدهای که در رثای یحیی بن عمر سروده، تعبیر ثارالله را به کار برده است.[۱۲]
منابع
درگاهها
- ↑ اسماعیل بن حماد جوهری (۱۳۷۶). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، ذیل «ثأر». چاپ احمد عبدالغفور عطار، قاهره.
- ↑ الموسوعة الفقهیه. ج۱۵. کویت: وزارة الاوقاف و الشئون الاسلامیة،. 1408ق. صذیل «ثأر». تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن قولویه (۱۳۵۶ش). کامل الزیارات. ج۱. صص۲۱۸. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ بحار الانوار. جج۹۸. ۱۴۰۳ق. صص۱۵۱. پارامتر
|first1=بدون|last1=در Authors list وارد شدهاست (کمک); تاریخ وارد شده در|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مجلسی. بحار الانوار. ج۹۸. ص۱۵۱.
- ↑ محمودبن عمر زمخشری (1972م). اساس البلاغة، ذیل «ثأر». تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ فخرالدین بن محمد طریحی (۱۳۶۲ ش). مجمع البحرین، ذیل «ثأر». چاپ احمد حسینی، تهران. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ علامه مجلسی. بحار الانوار. ج۹۸. ص۱۵۱.
- ↑ ابن قولویه (۱۳۵۶ش). کامل الزیارات. صص۱۷۶، ۱۹۵، ۱۹۶، ۱۹۹؛. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ کلینی (۱۴۰۷ق). الکافی. ج۴. ص۵۷۶. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ مجلسی (۱۴۰۳ق). بحار الانوار. ج۹۸. صص۱۵۴–۱۵۵. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک) - ↑ ابن رومی (۱۴۱۱ق). دیوان ابن رومی. ج۲. ص۲۷. تاریخ وارد شده در
|سال=را بررسی کنید (کمک)