کلماتی که حضرت آدم(ع) از خداوند آموخت: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۷: خط ۱۷:


== معنای کلمات ==
== معنای کلمات ==
میان مفسران در این‌که «کلمات» و سخنانی را که خدا برای توبه به آدم تعلیم داد گفتگو است. از جمله تفسیرها<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۹۷.</ref> این است که همان جملات سوره اعراف آیه ۲۳ می‌باشد: {{قرآن|قَالا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ}} گفتند: خداوندا ما بر خود ستم کردیم، اگر تو ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیان‌کاران خواهیم بود.
میان مفسران در این‌که «کلمات» و سخنانی را که خدا برای توبه به آدم تعلیم داد گفتگو است. از جمله تفسیرها<ref>مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۹۷.</ref> این است که همان جملات آدم و حوا در سوره اعراف آیه ۲۳ می‌باشد<ref>كشف الاسرار و عدة الابرار، ج‏1، ص: 155


آنچه از روایات شیعه و سنی استفاده می‌شود مراد از کلماتی که آدم بوسیله آن‌ها توبه نمود، توسل به بهترین خلق خدا، یعنی حضرت محمد و اهل بیت او(ع) است. در کتب البرهان<ref>السید هاشم البحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، قم، انتشارات اسماعیلیان، ج۱، ص۸۷، حدیث ۵.</ref> و نورالثقلین<ref>ابن جمعه الحویزی، تفسیر نورالثقلین، قم، چاپ دوم، مطبعه علمیه، ج۱، ص۵۷، حدیث ۱۴۷.</ref> که از کتب تفسیری روایی شیعه است آمده است: آدم(ع) با توسل به این کلمات (محمد و آل محمد) از درگاه خداوند تقاضای بخشش نمود و خدا او را بخشید.
</ref>: {{قرآن|قَالا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ|ترجمه=گفتند: خداوندا ما بر خود ستم کردیم، اگر تو ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیان‌کاران خواهیم بود.|سوره=اعراف|آیه=۲۳}} اما علامه طباطبایی این احتمال را رد می کند چون این جملات قبل از هبوط است.<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏1، ص: 204


غالب مفسران شیعی در ذیل آیه ۳۷ سوره بقره، مراد از کلمات را توسل به حضرت محمد(ص) و حضرت علی و فاطمه و امام حسن و امام حسین(ع) طبق حدیثی که از پیامبر اسلام(ص) نقل شده ـ گرفته‌اند، اما در کتب عامّه (اهل تسنن) از جمله تفسیر «الدر المنشور» دو حدیث در این مورد آمده است:
</ref>


الف) اخرج الدیلمی فی الفردوس مسنداً عن علی(ع): «دعاءٌ فیه اللهم انی اسئلک بحق محمد و آل محمد مکرراً؛ از حضرت علی(ع) نقل نموده است که دعایی که حضرت آدم(ع) مکرر نموده است، «اللهم انی اسئلک بحق محمد و آل محمد» بوده است.»
برخی این کلمات را همان «اسماء» می دانند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏1، ص: 204
 
</ref> که در آیه ۳۱ همین سوره آمده است: {{قرآن|وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ|ترجمه=و [خدا] همه [معانى‌] نامها را به آدم آموخت.|سوره=بقره|آیه=۳۱}} قولی دیگر هم وجود دارد که این سخنان توسل به حضرت محمد(ص) و اهل بیت(ع) است.<ref>ترجمه تفسير مجمع البيان، ج‏1، ص: 140
 
</ref>


ب) «اخرج ابن النجار عن ابن عباس قال سألت رسول الله(ص) عن الکلمات آلتی تلقاها آدم من ربه فتاب علیه. قال: «سأل بحق محمد و علی و فاطمه و الحسن و الحسین الا تبت علی فتاب علیه.»<ref>جلال الدین السیوطی، الدر المنشور فی التفسیر بالمأثور، بیروت، انتشارات محمد ابن دمج، ج۱، ص۶۰.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}

نسخهٔ ‏۱۴ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۳:۱۰

سؤال

مراد از کلمات در سوره بقره، آیه ۳۷ بر اساس روایات از منابع اهل سنّت چیست؟


متن آیه

تفسیر آیه

در آیات قبل (۳۶–۳۴ بقره) ماجرای وسوسه ابلیس، به حضرت آدم و دستور خروج آدم از بهشت ذکر شده است، حضرت آدم(ع) وقتی متوجه شد به خود ستم کرده است و بر اثر فریب شیطان از محیط آرام و پرنعمت بهشت رانده شده و در محیط رنج آور زمین قرار خواهد گرفت، در این‌جا به فکر توبه و جبران خطای خویش افتاد و با تمام جان و دل متوجه پروردگار خود شد، لطف خداوند هم او را یاری کرد و از جانب خدای خود کلماتی را دریافت نمود که مؤثر بود و با آن توبه کرد.

معنای کلمات

میان مفسران در این‌که «کلمات» و سخنانی را که خدا برای توبه به آدم تعلیم داد گفتگو است. از جمله تفسیرها[۱] این است که همان جملات آدم و حوا در سوره اعراف آیه ۲۳ می‌باشد[۲]: ﴿قَالا رَبَّنَا ظَلَمْنَا أَنْفُسَنَا وَإِنْ لَمْ تَغْفِرْ لَنَا وَتَرْحَمْنَا لَنَکُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِینَ؛ گفتند: خداوندا ما بر خود ستم کردیم، اگر تو ما را نبخشی و بر ما رحم نکنی از زیان‌کاران خواهیم بود.(اعراف:۲۳) اما علامه طباطبایی این احتمال را رد می کند چون این جملات قبل از هبوط است.[۳]

برخی این کلمات را همان «اسماء» می دانند[۴] که در آیه ۳۱ همین سوره آمده است: ﴿وَعَلَّمَ آدَمَ الْأَسْمَاءَ؛ و [خدا] همه [معانى‌] نامها را به آدم آموخت.(بقره:۳۱) قولی دیگر هم وجود دارد که این سخنان توسل به حضرت محمد(ص) و اهل بیت(ع) است.[۵]


مطالعه بیشتر

۱. ابوعلی الطبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، قم؛ مؤسسه مکتبه آیت الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۳ هـ. ق، ج۱، ص۹۲–۸۹.

۲. محمد حسین الطباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت؛ مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ج۱، ص۱۵۰–۱۳۰.


منابع

  1. مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۹۷.
  2. كشف الاسرار و عدة الابرار، ج‏1، ص: 155
  3. ترجمه تفسير الميزان، ج‏1، ص: 204
  4. ترجمه تفسير الميزان، ج‏1، ص: 204
  5. ترجمه تفسير مجمع البيان، ج‏1، ص: 140