مشورت پیامبر(ص) با مردم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
[[ar:استشارة النبي (ص) مع الناس]] | |||
نسخهٔ ۶ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۰۸:۵۳
آیا پیامبر(ص) با دیگران مشورت می‌کرد؟ آیا پس از مشورت به نظر آنها عمل می‌نمود؟
مشورت پیامبر اسلام با اصحابش در امور مختلف سیاسی و نظامی، در منابع نقل شده است. او در جنگ بدر با مشورت حُباب بن منذر، موضع سپاه اسلام را تغییر داد. در جنگ احد به پیشنهاد جوانان، برای جنگ از شهر خارج شد. همچنین در جنگ احزاب با مشورت سلمان فارسی، خندقی کنده شد تا ایستادگی مقابل دشمن راحت‌تر باشد.
در علت مشورت پیامبر(ص) با دیگران مواردی مانند دستور عقل به مشورت با دیگران، گرفتن بهترین تصمیم در امور مختلف، ارزش دادن به یاران، تشویق به مشارکت در امور سیاسی و حفظ وحدت مسلمانان، ذکر شده است.
لزوم مشورت پیامبر با دیگران
عالمان مسلمان معتقدند بنای ادیان الهی بر آن نیست که وحی جانشین عقل گردد. پیامبران علاوه بر استفاده از وحی، از عقل و خِرَد انسانی نیز استفاده می‌کردند. براساس منابع اسلامی، پیامبر اسلام(ص) بر اساس علم خدادادی می‌توانست از مناسب‌ترین شیوه برای عمل، آگاهی یابد، اما براساس سیر عادی زندگی و حکمرانی پیش رفته، با اصحاب خود مشورت می‌کرد و در این راه از علم الهی استفاده نمی‌کرد.
پیامبر اکرم(ص) هر جا مسئله مهمی پیش می‌آمد خطاب به مردم می‌فرمود: ای مردم، با شما مشورت می‌کنم، نظرتان را اعلام کنید.[۱] و با مردم در امور مختلف مشورت می‌کرد.
پیامبر(ص)، مردم را در امور اجتماعی و سیاسی مشارکت می‌داد و برای حفظ وحدت جامعه اسلامی از آنها برای تصمیم‌گیری دعوت می‌کرد. دستور عقل به مشورت با دیگران، گرفتن بهترین تصمیم در امور مختلف، ارزش دادن به یاران، تشویق به مشارکت در امور سیاسی، حفظ وحدت مسلمانان و خوشحال نمودن آنها را از جمله عوامل مشورت پیامبر(ص) با اصحاب دانسته‌اند.
تغییر موضع در جنگ بدر با مشورت حُباب بن منذر
جنگ بدر در سال دوم هجری واقع شد. پیش از درگیری، سپاه اسلام در نزدیکی چاه‌های بدر مستقر شدند، در این محل حُباب بن منذر گفت: ای پیامبر، آیا به دستور خدا، سپاه را در اینجا مستقر نموده‌اید. پیامبر: خیر. چنین نیست. حباب بن منذر گفت: اینجا جای مناسبی نیست. دستور بفرمایید تا سپاه اسلام پیش روند و در کنار نزدیکترین چاه فرود آمده و چاه‌های دیگر را تخریب و یک چاه و حوضی پر از آب باقی گذارند. پیامبر به نظر او عمل نمود.[۱]
خارج شدن از مدینه با مشورت جوانان در جنگ احد
در سال سوم هجری و پیش از جنگ احد، پیامبر(ص) پس از شنیدن خبر تهاجم قریش به سوی مدینه، تصمیم داشت در شهر بماند و در داخل شهر با استفاده از بناها و خانه‌ها، دشمن را شکست دهد. بزرگان مهاجر و انصار نیز با پیامبر(ص) موافق بودند و در مشورت رسول خدا(ص) این نظر را تأیید کردند. اما اصرار جوانان بر نبرد در خارج شهر، پیامبر را از این تصمیم منصرف کرد. در نتیجه، پیامبر، پس از نماز جمعه، لباس نظامی پوشیده و آماده حرکت به سوی سپاه دشمن شد. جوانان اصرار کننده با سرزنش بزرگان از اصرار خود عذرخواهی کردند، ولی رسول خدا فرمود تصمیم دیگر عوض نمی‌شود. اگر صبر کنید در این جنگ نیز پیروز خواهید بود. پیامبر اکرم رأی جوانان را در این مشورت بر رأی خود و بزرگان مقدم داشت.[۲]
ساخت خندق با مشورت سلمان فارسی در جنگ احزاب
در سال پنجم هجری در جنگ احزاب (خندق)، مشرکان با هدف نابودی اسلام، به سوی مدینه حرکت کردند. پیامبر(ص) قبل از آغاز جنگ در نحوه رویارویی با مهاجمان با مردم مشورت فرمود و سرانجام به پیشنهاد سلمان فارسی در اطراف شهر خندقی کندند و از مواجهه مستقیم و همه‌جانبه با دشمن دوری کردند. این تصمیم در نهایت به پیروزی مسلمانان در این جنگ کشیده شد.[۳]