شهادت یا وفات امام زمان(ع)

سؤال

هنگام شهادت امام زمان(ع) چه کسی او را غسل و تدفین می‌کند و محل دفن امام کجاست؟

زمان مشخصی در روایات، برای شهادت امام زمان(ع) نقل نشده است. برخی روایات اشاره به شهادت امام و برخی روایات به وفات امام زمان اشاره دارند. اما به طور کلی، از روایات فهمیده می‌شود این اتفاق در دوره رجعت و بازگشت امام حسین(ع) روی خواهد داد. امور مربوط به کفن و دفن امام بر عهده امام حسین(ع) قرار دارد.

شهادت یا وفات

روایات مربوط به مسئله شهادت امام زمان(ع) دو دسته است: بعضی دلالت بر وفات حضرت و برخی دیگر دلالت بر شهادت حضرت(ع) دارد:

۱. وفات امام زمان(ع):

• از روایاتی که دلالت بر مرگ طبیعی حضرت دارد، تفسیری است که از امام صادق(ع) در مورد آیه شریفه ﴿ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَيْهِمْ؛ سپس پیروزی بر آنان را به شما باز می گردانیم﴾(اسراء:۶) نقل شده است. امام می‌فرماید: مراد، زنده شدن امام حسین(ع) با اصحاب خود در عصر امام زمان(ع) است در حالیکه کلاه‌خودهای طلائی بر سر دارند و به مردم، رجعت امام حسین(ع) و یارانش را اطلاع می‌دهند تا مؤمنان به شک و تردید نیفتند. این در حالی است که حضرت مهدی(ع) در میان مردم حضور دارد. هنگامی که مردم امام حسین(ع) را به خوبی شناختند و به او ایمان پیدا کردند، مرگ حضرت حجّت(ع) فرا می‌رسد و امام حسین، غسل، حنوط، کفن و خاک‌سپاری حضرت را برعهده می‌گیرد، زیرا که امام را جز امام، غسل نمی‌دهد.

• در روایتی دیگر نیز امام صادق(ع) در پاسخ به این سؤال که: اولین کسی که به دنیا رجعت خواهد کرد چه کسی است؟ می‌فرماید: اولین رجعت کننده به دنیا، امام حسین(ع) است که پس از رجعت او و یارانش در حالیکه هفتاد پیامبر نیز او را همراهی می‌کنند، حضرت قائم(عج) انگشترش را به امام حسین واگذار می‌کند و چشم از جهان فرو می‌بندد امام حسین(ع) نیز تجهیز، غسل و کفن و دفن حضرت را برعهده می‌گیرد.

۲. شهادت معصومان(ع):

دسته ای از روایات که به‌طور عام دلالت بر شهادت همه معصومان(ع) دارد:

• امام حسن مجتبی(ع) فرمودند: «وَ اَللَّهِ لَقَدْ عَهِدَ إِلَيْنَا رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ أَنَّ هَذَا اَلْأَمْرَ يَمْلِكُهُ اِثْنَا عَشَرَ إِمَاماً مِنْ وُلْدِ عَلِيٍّ وَ فَاطِمَةَ مَا مِنَّا إِلاَّ مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ؛ بخدا قسم، رسول خدا(ص) با ما پيمان بسته كه اين امر را دوازده امام از فرزندان على و فاطمه در اختيار خواهند گرفت که هيچ كدام از ما نيست مگر اينكه مسموم يا مقتول است»

• از امام صادق(ع) و امام رضا(ع) نیز روایت شده است که «مَا مِنَّا إِلاَّ مَسْمُومٌ أَوْ مَقْتُولٌ؛ هيچ كدام از ما نيست مگر اينكه مسموم يا مقتول است».

براساس حدیثی که امام مجتبی(ع) فرمود و تأکیدی که امام صادق(ع) و امام رضا(ع) نموده است، امام زمان(ع) نیز به شهادت خواهند رسید. بیشتر عالمان شیعه، روایات دال بر شهادت را ترجیح داده‌ و قائل به شهادت معصومان(ع) می‌باشند.

علامه مجلسی در بحارالانوار با این عنوان، بابی را گشوده است: «أنهم(ع) لا يموتون إلا بالشهادة؛ این بزرگواران نمی‌میرند مگر با شهادت».

چگونگی شهادت امام زمان(ع)

در مورد چگونگی شهادت حضرت، فقط یک روایت در برخی منابع شیعه نقل شده که در آن، از زنی، دارای ریش و شبیه مردان، به عنوان قاتل امام، نام برده شده‌است که در هنگام عبور حضرت، از بالای بام سنگی را به سوی حضرت پرتاب، و حضرت را به شهادت می‌رساند، گفتنی است این روایت در منابع معتبر شیعه نقل نشده و دلیل قطعی در مورد چگونگی شهادت حضرت، وجود ندارد.

غسل و دفن امام زمان(ع) در روایاتی که درباره رجعت امامان آمده، گفته شده، غسل، کفن و نماز امام زمان(ع) توسط امام حسین(ع) صورت می گیرد.