فلسفه نماز: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
== ارتباط با خدا == | == ارتباط با خدا == | ||
{{اصلی|ارتباط با خدا}} | {{اصلی|ارتباط با خدا}} | ||
یکی ار فلسفه‌های | یکی ار فلسفه‌های [[نماز]]، [[ارتباط با خدا]] است. انسان [[فطرت|فطرتاً]] نیاز به ارتباط با آفریدگارش دارد و باید به این نیاز درونی، با شیوه‌ای مفید و سازنده پاسخ دهد.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، ناشرانتشارات نبوی، ص۶؛ موسوی راد لاهیجی، حسین، نماز از دیدگاه قرآن و حدیث، قم، ناشر جامعه مدرسین حوزه علمیه ص۷–۸.</ref> | ||
اگر این ارتباط با | اگر این ارتباط با خدا، که یک نیاز درونی است، رها شود، نابود نمی‌شود؛ بلکه انسان را در سردرگمی قرار می‌دهد، یا انسان سر از [[بی خدایی|بی‌خدایی]] درمی‌آورد و یا خدایان باطل را جایگزین خدای حقیقی می‌کند. | ||
نماز در اسلام برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه | نماز در [[اسلام]] برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه روز، این ارتباط را همواره تازه نگه داشته و کامل می‌کند. | ||
== درس بندگی == | == درس بندگی == | ||
آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های عبادات از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند | {{همچنین ببینید|بندگی}} | ||
آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های [[عبادات]]، از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند [[وضو]]، غصبی نبودن مکان و لباس، پاک بودن بدن و [[قبله|رو به قبله بودن]] وجود دارد که رعایت و انجام آنها به صورت روزانه، به انسان درس بندگی، تسلیم و [[تواضع|تواضع در برابر خدا]] می‌دهد. | |||
بر همین اساس است که در تشهد | بر همین اساس است که در [[تشهد نماز]]، اول به عبودیت و بندگی [[پیامبر(ع)]] و پس از آن، به [[رسالت]] و [[نبوت]] او اقرار می‌کنیم.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، ناشرانتشارات نبوی، ص۹۰–۹۱.</ref> | ||
== آرامش و اطمینان == | == آرامش و اطمینان == | ||
نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس قرآن نماز یاد خدا است<ref>طه:۱۴.</ref> و یاد خدا مایه آرامش و اطمینان دل‌ها است.<ref>رعد:۲۸.</ref> | نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس [[قرآن]]، نماز [[یاد خدا]] است<ref>طه:۱۴.</ref> و یاد خدا مایه آرامش و اطمینان دل‌ها است.<ref>رعد:۲۸.</ref> | ||
یکی از دلایل اضطراب و نداشتن آرامش، فراموشی خدا و روی آوردن به ظواهر دنیا است و هر چه فرد بیشتر دلبستگی به دنیا پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود. | یکی از دلایل [[اضطراب]] و نداشتن آرامش، [[غفلت|فراموشی خدا]] و روی آوردن به [[دنیا|ظواهر دنیا]] است و هر چه فرد بیشتر [[دلبستگی به دنیا]] پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود. | ||
== بازدارندگی از گناه == | == بازدارندگی از گناه == | ||
یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از گناهان و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ سوره | یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از [[گناه|گناهان]] و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ [[سوره عنکبوت]]، نماز از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارد. | ||
نماز در روح انسان اراده و نیروی خداترسی ایجاد می‌کند و انسان را بنده حق قرار می‌دهد. در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی | نماز در [[روح انسان]] اراده و [[ترس از خدا|نیروی خداترسی]] ایجاد می‌کند و انسان را [[بندگی|بنده حق]] قرار می‌دهد. فرد در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی خود به کار می‌گیرد. | ||
انسان با توجه به اراده و قدرت معنوی، آلوده به گناهان نمی‌شود و چنانچه | انسان با توجه به اراده و قدرت معنوی، آلوده به گناهان نمی‌شود و چنانچه آلوده شد، در پرتو نماز آن آلودگی را از روح خود پاک می‌کند. | ||
== استقامت و بردباری == | == استقامت و بردباری == | ||
نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها بردبار و با استقامت شود. خداوند در آیه ۴۵ و ۱۵۳ سوره | {{اصلی|صبر}} | ||
نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها [[صبر|بردبار]] و با استقامت شود. [[خداوند]] در آیه ۴۵ و ۱۵۳ [[سوره بقره]]، به انسان سفارش کرده از صبر و نماز کمک بگیرد. | |||
نماز انسان را با خدا که پناهگاهی مطمئن و یاری مهربان است آشنا | نماز انسان را با خدا که پناهگاهی مطمئن و یاری مهربان است آشنا می‌کند، پناهگاهی که انسان در برابر سختی‌ها و مشکلات به آن پناه می‌برد. | ||
== نظم | == نظم == | ||
{{اصلی|نظم}} | {{اصلی|نظم}} | ||
خواندن نماز در وقت‌های مشخص و رعایت آداب | خواندن نماز در وقت‌های مشخص و رعایت آداب آن، باعث می‌شود انسان منظم بار بیاید. | ||
آداب و اعمال نماز مانند | آداب و اعمال نماز مانند [[نیت]]، [[قیام نماز|قیام]]، [[رکوع]]، [[سجود]] و جای گرفتن هر موضوعی در محل خودش، موجب نظم و انضباط در زندگی می‌شود. تأثیر نماز بر نظم انسان، در زندگی بزرگان دین، مشهود بود. | ||
== تواضع == | == تواضع == | ||
{{اصلی|تواضع}} | {{اصلی|تواضع}} | ||
یکی از فسلفه‌های نماز، ایجاد تواضع | یکی از فسلفه‌های نماز، ایجاد [[تواضع]] در انسان است. نمازگزار در هر شبانه روز، در هفده رکعت [[نمازهای یومیه|نماز واجب]]، ۳۴ بار پیشانی بر خاک می‌گذارد و به [[سجده]] می‌افتد، که نشانه فروتنی در برابر خدا است. در سجده، فرد خود را بنده کوچک خدا دانسته و هرگونه [[خودخواهی]] و [[غرور]] را از خود دور می‌کند. | ||
بر اساس روایتی از امام علی(ع) نیز، یکی از دلایل واجب شدن نماز، دور شدن انسان از تکبر است.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲.</ref> | |||
بر اساس [[روایت|روایتی]] از [[امام علی(ع)]] نیز، یکی از دلایل واجب شدن نماز، دور شدن انسان از تکبر است.<ref>نهج البلاغه، حکمت ۲۵۲.</ref> | |||
{{مطالعه بیشتر}} | {{مطالعه بیشتر}} | ||
== مطالعه بیشتر == | == مطالعه بیشتر == | ||
* ابواب رحمت، ص۶۹تا ص۱۸۳، علی نمازی شاهرودی، | * ابواب رحمت، ص۶۹تا ص۱۸۳، علی نمازی شاهرودی، حاذق، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش، قم. | ||
* سجاده عشق، ص۵۲تا ص۶۲، صالحی حاجی‌آبادی، | * سجاده عشق، ص۵۲تا ص۶۲، صالحی حاجی‌آبادی، نشر مؤلف، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، قم. | ||
* یکصد و چهارده نکته درباره نماز، قرائتی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، | * یکصد و چهارده نکته درباره نماز، قرائتی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، ۱۳۷۲ش، تهران. | ||
<span></span> | <span></span> | ||
نسخهٔ ۱۹ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۷:۰۴
 | این مقاله هماکنون به دست A.ahmadi در حال ویرایش است. |
فلسفه و حکمت نماز چیست؟
ارتباط با خدا
یکی ار فلسفه‌های نماز، ارتباط با خدا است. انسان فطرتاً نیاز به ارتباط با آفریدگارش دارد و باید به این نیاز درونی، با شیوه‌ای مفید و سازنده پاسخ دهد.[۱]
اگر این ارتباط با خدا، که یک نیاز درونی است، رها شود، نابود نمی‌شود؛ بلکه انسان را در سردرگمی قرار می‌دهد، یا انسان سر از بی‌خدایی درمی‌آورد و یا خدایان باطل را جایگزین خدای حقیقی می‌کند.
نماز در اسلام برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه روز، این ارتباط را همواره تازه نگه داشته و کامل می‌کند.
درس بندگی
آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های عبادات، از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند وضو، غصبی نبودن مکان و لباس، پاک بودن بدن و رو به قبله بودن وجود دارد که رعایت و انجام آنها به صورت روزانه، به انسان درس بندگی، تسلیم و تواضع در برابر خدا می‌دهد.
بر همین اساس است که در تشهد نماز، اول به عبودیت و بندگی پیامبر(ع) و پس از آن، به رسالت و نبوت او اقرار می‌کنیم.[۲]
آرامش و اطمینان
نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس قرآن، نماز یاد خدا است[۳] و یاد خدا مایه آرامش و اطمینان دل‌ها است.[۴]
یکی از دلایل اضطراب و نداشتن آرامش، فراموشی خدا و روی آوردن به ظواهر دنیا است و هر چه فرد بیشتر دلبستگی به دنیا پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود.
بازدارندگی از گناه
یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از گناهان و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ سوره عنکبوت، نماز از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارد.
نماز در روح انسان اراده و نیروی خداترسی ایجاد می‌کند و انسان را بنده حق قرار می‌دهد. فرد در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی خود به کار می‌گیرد.
انسان با توجه به اراده و قدرت معنوی، آلوده به گناهان نمی‌شود و چنانچه آلوده شد، در پرتو نماز آن آلودگی را از روح خود پاک می‌کند.
استقامت و بردباری
نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها بردبار و با استقامت شود. خداوند در آیه ۴۵ و ۱۵۳ سوره بقره، به انسان سفارش کرده از صبر و نماز کمک بگیرد.
نماز انسان را با خدا که پناهگاهی مطمئن و یاری مهربان است آشنا می‌کند، پناهگاهی که انسان در برابر سختی‌ها و مشکلات به آن پناه می‌برد.
نظم
خواندن نماز در وقت‌های مشخص و رعایت آداب آن، باعث می‌شود انسان منظم بار بیاید.
آداب و اعمال نماز مانند نیت، قیام، رکوع، سجود و جای گرفتن هر موضوعی در محل خودش، موجب نظم و انضباط در زندگی می‌شود. تأثیر نماز بر نظم انسان، در زندگی بزرگان دین، مشهود بود.
تواضع
یکی از فسلفه‌های نماز، ایجاد تواضع در انسان است. نمازگزار در هر شبانه روز، در هفده رکعت نماز واجب، ۳۴ بار پیشانی بر خاک می‌گذارد و به سجده می‌افتد، که نشانه فروتنی در برابر خدا است. در سجده، فرد خود را بنده کوچک خدا دانسته و هرگونه خودخواهی و غرور را از خود دور می‌کند.
بر اساس روایتی از امام علی(ع) نیز، یکی از دلایل واجب شدن نماز، دور شدن انسان از تکبر است.[۵]
مطالعه بیشتر
- ابواب رحمت، ص۶۹تا ص۱۸۳، علی نمازی شاهرودی، حاذق، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش، قم.
- سجاده عشق، ص۵۲تا ص۶۲، صالحی حاجی‌آبادی، نشر مؤلف، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، قم.
- یکصد و چهارده نکته درباره نماز، قرائتی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، ۱۳۷۲ش، تهران.