رفق و مدارا در عبادت: تفاوت میان نسخه‌ها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) (ابرابزار) |
||
| (۲ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۶: | خط ۵: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
''' | '''رِفق و مدارا در عبادت''' از مهم‌ترین اموری است که باید سالک إلی الله آن را رعایت کند. سالک باید از ابتدای راهْ رفق و مدارا را پیشهٔ خود کند و با در نظر گرفتن استعداد، خصوصیات روحی، وضع کار و شغل و مقدار تحمل خود، عملی را که توان مداومت آن را دارد انتخاب کند. و هرگاه به عبادت پرداخت، هنوز خسته نشده دست از عبادت بردارد و نفس را استراحت دهد و هرگز عبادت را بر خود تحمیل نکند.<ref>رضائی، شیخ علی، سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعی)، ص۳۳۲. برگرفته از سایت [http://erfanvahekmat.com/دانشنامه/رفق_و_مدارا عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت]</ref> | ||
در موضوع مدارا در عبادت روایت آمده است «لا | در موضوع مدارا در عبادت روایت آمده است «لا تُکَرِّهوا إلی أنفُسِکُمُ العِبادَةَ عبادت را به نفسهای خود تحمیل نکنید.» از این روایت در باب مراعات در عبادات استفاده می‌شود.<ref>المحمدی الری شهری، الشیخ محمد، میزان الحکمة، دارالحدیث، ج۳، ص۱۸۰۴.</ref> در روایات میانه‌روی در عبادت را از اخلاق مؤمن دانسته‌اند.<ref>الحُلوانی، حسین بن نصر؛ مترجم عبدالهادی مسعودی، چشم تماشا (ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر)، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۷، ص۱۲۱.</ref> زیادی در عبادت و اعمال خوب محدود به این است که زندگی اجتماعی و خانوادگی شخص تحت‌الشعاع قرار نگیرد و موجب تعطیل زندگی نشود. تا مرزی برود که انسان از نقش اجتماعی بیرون نرود. ممکن است نشاط و علاقه داشته باشد اما تأثیر منفی بر خانواده و اجتماع بگذارد. عبادات نباید موجب نفرت، سرخوردگی، زدگی روحی و روانی شخص شود. اگر به این حد رسید، مطلوب نیست. هر نوع عبادتی که نفرت و سرخوردگی ایجاد کند، ممنوع است.<ref>[https://www.eshia.ir/feqh/archive/text/arafi/tarbiat/95/951203 درس خارج فقه تربیتی استاد علیرضا اعرافی]، مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۵، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.</ref> | ||
امام | از [[امام صادق(ع)]] روایت شده است که فرمود: «روزی در ایام جوانی، در حال طواف بودم و با تلاش و کوشش بسیار عبادت می‌کردم و از شدت فشاری که در این باره بر خود وارد کرده بودم عرق از بدنم سرازیر بود. در همین حال پدرم بر من گذر کرد و مرا این گونه مشاهده کرد. به من فرمود: فرزندم، جعفر! وقتی خداوند بنده ای را دوست بدارد، وارد بهشتش می‌کند و به عمل کم او خرسند است». و نیز [[امام علی(ع)]] در وقت وفات خود به فرزندش [[امام حسن(ع)]] فرمود: در مخارج زندگی و در عبادت خود میانه‌رو باش و بر تو باد در مورد عبادت به عمل مستمر و دایمی که در حد طاقت تو باشد.<ref>موسوی کاشمری، سیدمهدی، رفق و مدارا، پیام زن، اردیبهشت ۱۳۷۸، شماره ۷۶.</ref> | ||
[[امام خمینی]] در مورد مدارا در عبادت می‌گوید سالک در هر مرتبه که هست، چه در ریاضات و مجاهدات مراعات حال خود را بکند و با رفق و مدارا با نفس رفتار نماید و زاید بر طاقت و حالت خود تحمیل آن نکند؛ خصوصاً برای جوانها و تازه‌کارها این مطلب از مهمّات است. گاه نفس به واسطه سخت‌گیری فوق‌العاده، بی‌اندازه عنان‌گسیخته شود و زمام اختیار را از دست بگیرد و اقتضاءات طبیعت که متراکم شد و آتش تیز شهوت که در تحت فشار بی‌اندازه ریاضت واقع شود، ناچار محترق شود و مملکت را بسوزاند. و اگر خدای نخواسته سالکی عنان‌گسیخته شود یا زاهدی بی‌اختیار شود، چنان در پرتگاه افتد که روی نجات را هرگز نبیند و به طریق سعادت و رستگاری هیچ‌گاه عود نکند.<ref>خمینی، سید روح‌الله، آداب صلاه، ج۱، ص۲۵.</ref> | |||
از | تندروی در عبادت، کسانی را شامل می‌شود که غیر از انجام عبادات واجب، آن قدر به عبادات استحبابی می‌پردازند که زندگی آنان فلج می‌شود و از کار و زندگی و سایر وظایف بازمی‌مانند.<ref>نوابی، سید احمد، [http://shiastudies.com/fa/74878/اعتدال-و-میانه-روی-در-اسلام/ اعتدال و میانه‌روی در اسلام]، سیاست مجمع جهانی شیعه‌شناسی، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.</ref> | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = حدیث | | شاخه اصلی = حدیث | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۴: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =- | ||
| تیترها = | | تیترها =- | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ج | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ج | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۹
حدیث اصول کافی باب الاقتصاد فی العباده روایت «عن ابي عبدالله(ع) قال: لا تُكَرِّهوا إلى أنفُسِكُمُ العِبادَةَ» توضیح دهید.
رِفق و مدارا در عبادت از مهم‌ترین اموری است که باید سالک إلی الله آن را رعایت کند. سالک باید از ابتدای راهْ رفق و مدارا را پیشهٔ خود کند و با در نظر گرفتن استعداد، خصوصیات روحی، وضع کار و شغل و مقدار تحمل خود، عملی را که توان مداومت آن را دارد انتخاب کند. و هرگاه به عبادت پرداخت، هنوز خسته نشده دست از عبادت بردارد و نفس را استراحت دهد و هرگز عبادت را بر خود تحمیل نکند.[۱]
در موضوع مدارا در عبادت روایت آمده است «لا تُکَرِّهوا إلی أنفُسِکُمُ العِبادَةَ عبادت را به نفسهای خود تحمیل نکنید.» از این روایت در باب مراعات در عبادات استفاده می‌شود.[۲] در روایات میانه‌روی در عبادت را از اخلاق مؤمن دانسته‌اند.[۳] زیادی در عبادت و اعمال خوب محدود به این است که زندگی اجتماعی و خانوادگی شخص تحت‌الشعاع قرار نگیرد و موجب تعطیل زندگی نشود. تا مرزی برود که انسان از نقش اجتماعی بیرون نرود. ممکن است نشاط و علاقه داشته باشد اما تأثیر منفی بر خانواده و اجتماع بگذارد. عبادات نباید موجب نفرت، سرخوردگی، زدگی روحی و روانی شخص شود. اگر به این حد رسید، مطلوب نیست. هر نوع عبادتی که نفرت و سرخوردگی ایجاد کند، ممنوع است.[۴]
از امام صادق(ع) روایت شده است که فرمود: «روزی در ایام جوانی، در حال طواف بودم و با تلاش و کوشش بسیار عبادت می‌کردم و از شدت فشاری که در این باره بر خود وارد کرده بودم عرق از بدنم سرازیر بود. در همین حال پدرم بر من گذر کرد و مرا این گونه مشاهده کرد. به من فرمود: فرزندم، جعفر! وقتی خداوند بنده ای را دوست بدارد، وارد بهشتش می‌کند و به عمل کم او خرسند است». و نیز امام علی(ع) در وقت وفات خود به فرزندش امام حسن(ع) فرمود: در مخارج زندگی و در عبادت خود میانه‌رو باش و بر تو باد در مورد عبادت به عمل مستمر و دایمی که در حد طاقت تو باشد.[۵]
امام خمینی در مورد مدارا در عبادت می‌گوید سالک در هر مرتبه که هست، چه در ریاضات و مجاهدات مراعات حال خود را بکند و با رفق و مدارا با نفس رفتار نماید و زاید بر طاقت و حالت خود تحمیل آن نکند؛ خصوصاً برای جوانها و تازه‌کارها این مطلب از مهمّات است. گاه نفس به واسطه سخت‌گیری فوق‌العاده، بی‌اندازه عنان‌گسیخته شود و زمام اختیار را از دست بگیرد و اقتضاءات طبیعت که متراکم شد و آتش تیز شهوت که در تحت فشار بی‌اندازه ریاضت واقع شود، ناچار محترق شود و مملکت را بسوزاند. و اگر خدای نخواسته سالکی عنان‌گسیخته شود یا زاهدی بی‌اختیار شود، چنان در پرتگاه افتد که روی نجات را هرگز نبیند و به طریق سعادت و رستگاری هیچ‌گاه عود نکند.[۶]
تندروی در عبادت، کسانی را شامل می‌شود که غیر از انجام عبادات واجب، آن قدر به عبادات استحبابی می‌پردازند که زندگی آنان فلج می‌شود و از کار و زندگی و سایر وظایف بازمی‌مانند.[۷]
منابع
- ↑ رضائی، شیخ علی، سیر و سلوک (طرحی نو در عرفان عملی شیعی)، ص۳۳۲. برگرفته از سایت عرفان و حکمت در پرتو قرآن و عترت
- ↑ المحمدی الری شهری، الشیخ محمد، میزان الحکمة، دارالحدیث، ج۳، ص۱۸۰۴.
- ↑ الحُلوانی، حسین بن نصر؛ مترجم عبدالهادی مسعودی، چشم تماشا (ترجمه نزهة الناظر و تنبیه الخاطر)، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۷، ص۱۲۱.
- ↑ درس خارج فقه تربیتی استاد علیرضا اعرافی، مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۱۳۹۵، تاریخ بازدید: ۱۴۰۱.
- ↑ موسوی کاشمری، سیدمهدی، رفق و مدارا، پیام زن، اردیبهشت ۱۳۷۸، شماره ۷۶.
- ↑ خمینی، سید روح‌الله، آداب صلاه، ج۱، ص۲۵.
- ↑ نوابی، سید احمد، اعتدال و میانه‌روی در اسلام، سیاست مجمع جهانی شیعه‌شناسی، تاریخ درج مطلب:۱۴۰۱، تاریخ بازدید:۱۴۰۱.