قرائت‌های مختلف قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
جز (قاریان به اشتباه قرایان آمده بود که اصلاح شد.) |
||
| (۶ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
قرآن در مناطق مختلف اسلامی، از لحاظ کم یا زیاد بودن کلمات، تفاوتی نداشته و تنها سیر تکاملی خود را از نظر حرکات، نوع نوشتار و [[تجوید|قواعد تجویدی]] گذرانده است.<ref> | قرآن در مناطق مختلف اسلامی، از لحاظ کم یا زیاد بودن کلمات، تفاوتی نداشته و تنها سیر تکاملی خود را از نظر حرکات، نوع نوشتار و [[تجوید|قواعد تجویدی]] گذرانده است.<ref>کردی، محمدطاهر، تاریخ القرآن و غرایب رسمه و حکمه، محقق: معصراوی، احمد عیسی، ریاض عربستان، أضواء السلف، ۱۴۲۹ق، ص۱۲۰.</ref> | ||
در زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]] خلیفه سوم، [[جمع‌آوری قرآن توسط | در زمان [[عثمان بن عفان|عثمان]] خلیفه سوم، [[جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه سوم|یکسان‌سازی مصحف‌های قرآن]] اتفاق افتاد. علت‌های مختلفی در اختلاف قرائت‌ها مؤثر بود. مانند: خالی بودن قرآن از نقطه و اِعراب، خالی بودن وسط کلمات از «الف»، تفاوت لهجه‌ها، اِعمال رأی و اجتهاد قاریان،<ref>زركشى، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۸۳. غانم قدوری، حمد، ترجمه رسم الخط مصحف، مترجم: جعفری، یعقوب، پدیدآور: مرکز ترجمه قرآن مجید به زبانها خارجی وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه، قم، اسوه، ۱۳۷۶ش، ص۱۷۱–۱۷۷.</ref> در [[مصحف|مصحف‌های]] اوليه كلمات از هرگونه اعراب و حركات خالی بودند، وزن و حركت كلمه مشخص نبود، براى خواننده غیر عرب مشكل بود تشخيص دهد وزن و حركت كلمه چگونه است، برای نمونه مشخص نبود «اعلم»، فعل امر است، فعل متكلم مضارع است، افعل التفضيل يا فعل ماضى از باب افعال است.<ref>معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۵.</ref> | ||
سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.<ref>معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰ | سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.<ref>معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰.</ref> | ||
[[امام صادق(ع)]] قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب | [[امام صادق(ع)]] قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب راویان صورت گرفته است.<ref>کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۳۰، .</ref> برخی محققان با بررسی‌های مفصل به این نتیجه رسیده‌اند که اختلاف قرائت‌ها موجب [[تحریف|تحریف قرآن]] نمی‌شود.<ref>[https://www.sid.ir/Fa/Seminar/ViewPaper.aspx?ID=92468 مرادی سرچشمه، غلامحسین، «بررسی رابطه بین اختالف قرائات و شبهه تحریف قرآن»]</ref> | ||
== قراء هفت‌گانه == | == قراء هفت‌گانه == | ||
مشهورترین و معروف‌ترین قاریانی که قرآن طبق قرائت آنها تلاوت می‌شود، عبارت‌اند از: | مشهورترین و معروف‌ترین قاریانی که قرآن طبق قرائت آنها تلاوت می‌شود،<ref>خويى، ابوالقاسم، البيان فى تفسير القرآن، قم، موسسة احياء آثار الامام الخوئي، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ص۱۴۰-۱۲۵.</ref> عبارت‌اند از: | ||
*[[عبدالله بن عامِر یحصبی|عبدالله بن عامِر یَحْصُبی]] (درگذشت ۱۱۸ق)، از [[شام]]. | *[[عبدالله بن عامِر یحصبی|عبدالله بن عامِر یَحْصُبی]] (درگذشت ۱۱۸ق)، از [[شام]]. | ||
*عبدالله بن کثیر دارمی (درگذشت ۱۲۰ق)، از [[مکه]]. | *عبدالله بن کثیر دارمی (درگذشت ۱۲۰ق)، از [[مکه]]. | ||
*[[عاصم بن ابی‌النجود اسدی|عاصم بن ابی النَجود اسدی]] (درگذشت ۱۲۸ق)، از [[کوفه]] که قرائت او توسط شخصی به نام «حفص» به‌طور دقیق، ضبط و منتشر شد. قاریان بیش‌تر کشورهای اسلامی به روش او قرائت می‌کنند. عاصم این قرائت را از استاد خويش ابو عبدالرحمن سلمى و او از امام علی(ع) گرفته است.<ref name=":0">معرفت، تاریخ قرآن، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۲.</ref> محققان قرائت حفص از عاصم را يگانه قرائتى دانسته‌اند كه داراى سند صحيح است و در طول قرون گذشته تا امروز، ميان مسلمانان متداول است.<ref name=":0" /> | *[[عاصم بن ابی‌النجود اسدی|عاصم بن ابی النَجود اسدی]] (درگذشت ۱۲۸ق)، از [[کوفه]] که قرائت او توسط شخصی به نام «حفص» به‌طور دقیق، ضبط و منتشر شد. قاریان بیش‌تر کشورهای اسلامی به روش او قرائت می‌کنند. عاصم این قرائت را از استاد خويش ابو عبدالرحمن سلمى و او از امام علی(ع) گرفته است.<ref name=":0">معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۲.</ref> محققان قرائت حفص از عاصم را يگانه قرائتى دانسته‌اند كه داراى سند صحيح است و در طول قرون گذشته تا امروز، ميان مسلمانان متداول است.<ref name=":0" /> | ||
*ابوعمرو بن علاء (درگذشت ۱۵۴ق)، از [[بصره]]. | *ابوعمرو بن علاء: زبّان بن علاء (درگذشت ۱۵۴ق)، از [[بصره]]. | ||
*حمزة بن حبیب زیّات (درگذشت ۱۵۶ق)، از کوفه. | *حمزة بن حبیب زیّات (درگذشت ۱۵۶ق)، از کوفه. | ||
*نافع بن عبدالرحمن اللیثی (درگذشت ۱۶۹ق)، از [[مدینه]]. | *نافع بن عبدالرحمن اللیثی (درگذشت ۱۶۹ق)، از [[مدینه]]. | ||
*علی بن حمزه کسایی (درگذشت ۱۸۹ق)، از کوفه. | *علی بن حمزه کسایی (درگذشت ۱۸۹ق)، از کوفه. | ||
پنج نفر از قرّاء سبعة به غير از ابن عامر و ابو عمرو ايرانى‌الاصل هستند. ابن‌عامر مجهول النسب و ابو عمرو از قبيله مازن تميم است که البته برخی او را نیز ایرانی دانسته‌اند.<ref> | پنج نفر از قرّاء سبعة به غير از ابن عامر و ابو عمرو ايرانى‌الاصل هستند. ابن‌عامر مجهول النسب و ابو عمرو از قبيله مازن تميم است که البته برخی او را نیز ایرانی دانسته‌اند.<ref>علامی، ابوالفضل، پژوهشی در علم تجوید، قم، ياقوت، ۱۳۸۱ ش، ص۲۸.</ref> عاصم، ابو عمرو، حمزه و كسائى، شیعه بودند و خود نیز به شیعه بودن خود تصریح داشته‌اند.در مورد عبدالله بن كثير و نافع به‌جهت اینکه اهل فارس از ایران بوده‌اند، احتمال شيعه بودن آنها را داده‌اند اما ابن‌عامر، بزرگ‌شده خاندان اموى بود و از دروغگويى و انواع فسق اجتناب نمى‌ورزيد.<ref>معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۹.</ref> | ||
متأخرين سه نفر ديگر بر اين هفت نفر اضافه كرده‌اند: خلف بن هشام، یعقوب حضرمی و ابوجعفر مخزومی. همچنین چهار قارى ديگر بر اين ده قارى افزوده شدند و به قاریان چهارده‌گانه معروف شدند.<ref>زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان في علوم القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، ج۱، ص۴۴۹.</ref> | |||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۲۹: | خط ۳۰: | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = قرائات | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ فوریهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۳
سؤال
اختلاف قرائت‌ها در قرآن چیست؟ چرا قرآن‌ها در مناطق مختلف اسلامی، گاه با هم تفاوت دارند؟
قرآن در مناطق مختلف اسلامی، از لحاظ کم یا زیاد بودن کلمات، تفاوتی نداشته و تنها سیر تکاملی خود را از نظر حرکات، نوع نوشتار و قواعد تجویدی گذرانده است.[۱]
در زمان عثمان خلیفه سوم، یکسان‌سازی مصحف‌های قرآن اتفاق افتاد. علت‌های مختلفی در اختلاف قرائت‌ها مؤثر بود. مانند: خالی بودن قرآن از نقطه و اِعراب، خالی بودن وسط کلمات از «الف»، تفاوت لهجه‌ها، اِعمال رأی و اجتهاد قاریان،[۲] در مصحف‌های اوليه كلمات از هرگونه اعراب و حركات خالی بودند، وزن و حركت كلمه مشخص نبود، براى خواننده غیر عرب مشكل بود تشخيص دهد وزن و حركت كلمه چگونه است، برای نمونه مشخص نبود «اعلم»، فعل امر است، فعل متكلم مضارع است، افعل التفضيل يا فعل ماضى از باب افعال است.[۳]
سلسله قُرّاء (قاريان مشهور قرآن) و قرائات آنها، قرن به قرن ادامه داشت تا اينكه در اوايل قرن چهارم ابوبكر بن مجاهد(۲۴۵-۳۲۴)، بزرگ قاریان بغداد، قرائات را در هفت قرائت از هفت قارى مشهور، به رسميّت شناخت. (البته بعدها در دوره‌هاى مختلف هفت قارى ديگر نیز اضافه شد) هر كدام از اين قرائات به وسيله دو راوى روايت شد.[۴]
امام صادق(ع) قرآن را یکی دانسته که از سوی خداوند نازل شده است و اختلاف بر سر قرائت آن، از جانب راویان صورت گرفته است.[۵] برخی محققان با بررسی‌های مفصل به این نتیجه رسیده‌اند که اختلاف قرائت‌ها موجب تحریف قرآن نمی‌شود.[۶]
قراء هفت‌گانه
مشهورترین و معروف‌ترین قاریانی که قرآن طبق قرائت آنها تلاوت می‌شود،[۷] عبارت‌اند از:
- عبدالله بن عامِر یَحْصُبی (درگذشت ۱۱۸ق)، از شام.
- عبدالله بن کثیر دارمی (درگذشت ۱۲۰ق)، از مکه.
- عاصم بن ابی النَجود اسدی (درگذشت ۱۲۸ق)، از کوفه که قرائت او توسط شخصی به نام «حفص» به‌طور دقیق، ضبط و منتشر شد. قاریان بیش‌تر کشورهای اسلامی به روش او قرائت می‌کنند. عاصم این قرائت را از استاد خويش ابو عبدالرحمن سلمى و او از امام علی(ع) گرفته است.[۸] محققان قرائت حفص از عاصم را يگانه قرائتى دانسته‌اند كه داراى سند صحيح است و در طول قرون گذشته تا امروز، ميان مسلمانان متداول است.[۸]
- ابوعمرو بن علاء: زبّان بن علاء (درگذشت ۱۵۴ق)، از بصره.
- حمزة بن حبیب زیّات (درگذشت ۱۵۶ق)، از کوفه.
- نافع بن عبدالرحمن اللیثی (درگذشت ۱۶۹ق)، از مدینه.
- علی بن حمزه کسایی (درگذشت ۱۸۹ق)، از کوفه.
پنج نفر از قرّاء سبعة به غير از ابن عامر و ابو عمرو ايرانى‌الاصل هستند. ابن‌عامر مجهول النسب و ابو عمرو از قبيله مازن تميم است که البته برخی او را نیز ایرانی دانسته‌اند.[۹] عاصم، ابو عمرو، حمزه و كسائى، شیعه بودند و خود نیز به شیعه بودن خود تصریح داشته‌اند.در مورد عبدالله بن كثير و نافع به‌جهت اینکه اهل فارس از ایران بوده‌اند، احتمال شيعه بودن آنها را داده‌اند اما ابن‌عامر، بزرگ‌شده خاندان اموى بود و از دروغگويى و انواع فسق اجتناب نمى‌ورزيد.[۱۰]
متأخرين سه نفر ديگر بر اين هفت نفر اضافه كرده‌اند: خلف بن هشام، یعقوب حضرمی و ابوجعفر مخزومی. همچنین چهار قارى ديگر بر اين ده قارى افزوده شدند و به قاریان چهارده‌گانه معروف شدند.[۱۱]
منابع
- ↑ کردی، محمدطاهر، تاریخ القرآن و غرایب رسمه و حکمه، محقق: معصراوی، احمد عیسی، ریاض عربستان، أضواء السلف، ۱۴۲۹ق، ص۱۲۰.
- ↑ زركشى، محمد بن بهادر، البرهان فى علوم القرآن، بیروت، دار المعرفة، چاپ اول، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۴۸۳. غانم قدوری، حمد، ترجمه رسم الخط مصحف، مترجم: جعفری، یعقوب، پدیدآور: مرکز ترجمه قرآن مجید به زبانها خارجی وابسته به سازمان اوقاف و امور خیریه، قم، اسوه، ۱۳۷۶ش، ص۱۷۱–۱۷۷.
- ↑ معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۵.
- ↑ معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۰.
- ↑ کلینی، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۶۳۰، .
- ↑ مرادی سرچشمه، غلامحسین، «بررسی رابطه بین اختالف قرائات و شبهه تحریف قرآن»
- ↑ خويى، ابوالقاسم، البيان فى تفسير القرآن، قم، موسسة احياء آثار الامام الخوئي، چاپ اول، ۱۴۳۰ق، ص۱۴۰-۱۲۵.
- ↑ ۸٫۰ ۸٫۱ معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۵۲.
- ↑ علامی، ابوالفضل، پژوهشی در علم تجوید، قم، ياقوت، ۱۳۸۱ ش، ص۲۸.
- ↑ معرفت، محمدهادی، تاریخ قرآن، تهران، سازمان مطالعه و تدوين کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت)، ۱۳۸۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ زرقانی، محمد عبدالعظیم، مناهل العرفان في علوم القرآن، بیروت، دار إحياء التراث العربي، ج۱، ص۴۴۹.