راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل: تفاوت میان نسخه‌ها
(←سه اصل خودسازی: ویرایش ساختاری متن.) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل (بدی‌ها) چیست؟ | راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل (بدی‌ها) چیست؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{درگاه|سنت}} | |||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
برای [[خودسازی]] که موجب پیروی از اعمال صالح و ترک [[رذائل|بدی‌ها]] می‌شود، سه اصل گفته شده است. نخستین آن، [[مشارطه]] به معنای پیمان بستن روزانه بر ترک [[گناه|گناهان]] است. دومین اصل، مراقبه است، به معنای اینکه انسان در طول روز از پیمانی که بسته مراقبت کند. اصل سوم [[محاسبه]] است. به این معنا که انسان قبل از خواب کارهای روزانه خود را حسابرسی کند و اعمال نیک را تقویت کرده و برای جبران اعمال بد تلاش کند. | |||
[[تفکر]] در نشانه‌های خدا، یادآوری [[نعمت|نعمت‌های]] او و همنشینی با انسان‌های معنوی نیز، در پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل تأثیرگذار هستند. | |||
==سه اصل خودسازی== | == سه اصل خودسازی == | ||
برای | برای [[خودسازی]] که منجر به پیروی از [[اعمال صالح]] و ترک [[رذائل|بدی‌ها]] می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است: | ||
===مشارطه=== | === مشارطه === | ||
[[مشارطه]] یعنی [[انسان]] شرط می‌کند و عهد می‌بندد که [[گناه|گناهان]] را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته [[امام خمینی]](ره)، مشارطه به این معناست که انسان در ابتدای روز با خود شرط کند امروز مخالف دستورات [[خدا]] رفتار نکند. به گفته او، اینکه انسان تنها یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=چهل حدیث|سال=1368|نام=سید روح الله|نام خانوادگی=خمینی|ناشر=تهران، نشر فرهنگی رجاء|صفحه=8}}</ref> و اینگونه با تکرار این عمل به صورت روزانه، ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=آئین تزکیه|سال=1380|نام=محمد حسن|نام خانوادگی=رحیمیان|ناشر=قم، انتشارات دفتر تبلیغات|جلد=1|صفحه=198}}</ref> | |||
===مراقبه=== | === مراقبه === | ||
[[مراقبه]]، به این معناست که انسان در تمام مدتی که شرط کرده گناه نکند، مراقب خود باشد و بر پیمان خود بماند. [[امیرالمؤمنین(ع)]] در این زمینه می‌فرماید: {{عربی|يَنْبَغِي أَنْ يَكُونَ الرَّجُلُ مُهَيْمِناً عَلَى نَفْسِهِ مُرَاقِباً قَلْبَهُ حَافِظاً لِسَانَه|ترجمه=سزاوار است که انسان بر خویش اشراف داشته و همیشه مراقب قلب خود و نگهدار زبان خویشتن باشد}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تصنيف غرر الحكم و درر الكلم|سال=1366|نام=عبد الواحد بن محمد|نام خانوادگی=تميمى آمدى|ناشر=قم، دفتر تبليغات|صفحه=235}}</ref> امام خمینی(ره)، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نابهجای [[نفس|نَفْس]] خود را کنترل می‌کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=چهل حدیث|سال=1368|نام=سید روح الله|نام خانوادگی=خمینی|ناشر=تهران، نشر فرهنگی رجاء|صفحه=238}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=آئین تزکیه|سال=1380|نام=محمد حسن|نام خانوادگی=رحیمیان|ناشر=قمريال انتشارات دفتر تبلیغات|صفحه=198}}</ref> | |||
===محاسبه=== | === محاسبه === | ||
[[محاسبه]] یعنی انسان هر شب قبل از خواب کارهای خود را حسابرسی می‌کند که چه طاعتی انجام داده یا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتی داشته باشد تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهی از او سر زده باشد [[استغفار]] کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه، به [[علم خدا]] از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسی خواهد کرد. [[امام کاظم(ع)]] فرموده است: {{عربی|لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِي كُلِّ يَوْم|ترجمه=کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند، از ما نیست}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کافی|سال=1407|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=تهران، دار الكتب الإسلاميه|جلد=2|صفحه=453}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=آئین تزکیه|سال=1380|نام=محمد حسن|نام خانوادگی=رحیمیان|ناشر=قم، انتشارات دفتر تبلیغات|صفحه=199}}</ref> | |||
== تفکر == | == تفکر == | ||
[[تفکر]] در نشانه‌های خدا در عالم طبیعت، توجه به بزرگی [[خدا]]، یادآوری نعمت‌های او و توجه داشتن به اینکه انسان در محضر خداست، در سازندگی انسان تأثیرگذار است. | |||
مطالعه کتاب‌های مفید، معاشرت با انسان‌های معنوی و حضور در مکان‌های مذهبی، از دیگر اموری است که در خودسازی و در نتیجه پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها مؤثر است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=آئین تزکیه|سال=1380|نام=محمد حسن|نام خانوادگی=رحیمیان|ناشر=قم، انتشارات دفتر تبلیغات|صفحه=199}}</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
==مطالعه بیشتر== | |||
# روش خودسازی. فریده مصطفوی و دیگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰. | |||
# آئین تزکیه. محمد حسن رحیمیان و محمد تقی رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰. | |||
# درس‌هایی از تربیت انسانی، محمد اسدی گرمارودی. جلد ۳. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۷۳. | |||
== | |||
{{پایان مطالعه بیشتر}} | {{پایان مطالعه بیشتر}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{پانویس}} | |||
{{شاخه | |||
| شاخه اصلی = اخلاق | |||
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس | |||
| شاخه فرعی۲ = خودسازی | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | |||
{{ارزیابی | |||
| شناسه = شد | |||
| عکس = <!--خالی | شد--> | |||
| درگاه = شد | |||
| ادبیات = شد | |||
| پیوند = شد | |||
| ناوبری = <!--خالی | شد--> | |||
| تغییرمسیر = <!--خالی | شد--> | |||
| ارجاعات = شد | |||
| ارزیابی کمی = شد | |||
| ارزیابی کیفی = <!--خالی | شد--> | |||
| اولویت = ب | |||
| کیفیت = متوسط | |||
}} | |||
{{پایان متن}} | |||
<references /> | <references /> | ||
[[رده:فضایل اخلاقی]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۵ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۴۱
سؤال
راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل (بدی‌ها) چیست؟
درگاه‌ها
برای خودسازی که موجب پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. نخستین آن، مشارطه به معنای پیمان بستن روزانه بر ترک گناهان است. دومین اصل، مراقبه است، به معنای اینکه انسان در طول روز از پیمانی که بسته مراقبت کند. اصل سوم محاسبه است. به این معنا که انسان قبل از خواب کارهای روزانه خود را حسابرسی کند و اعمال نیک را تقویت کرده و برای جبران اعمال بد تلاش کند.
تفکر در نشانه‌های خدا، یادآوری نعمت‌های او و همنشینی با انسان‌های معنوی نیز، در پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل تأثیرگذار هستند.
سه اصل خودسازی
برای خودسازی که منجر به پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است:
مشارطه
مشارطه یعنی انسان شرط می‌کند و عهد می‌بندد که گناهان را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته امام خمینی(ره)، مشارطه به این معناست که انسان در ابتدای روز با خود شرط کند امروز مخالف دستورات خدا رفتار نکند. به گفته او، اینکه انسان تنها یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است[۱] و اینگونه با تکرار این عمل به صورت روزانه، ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.[۲]
مراقبه
مراقبه، به این معناست که انسان در تمام مدتی که شرط کرده گناه نکند، مراقب خود باشد و بر پیمان خود بماند. امیرالمؤمنین(ع) در این زمینه می‌فرماید: «يَنْبَغِي أَنْ يَكُونَ الرَّجُلُ مُهَيْمِناً عَلَى نَفْسِهِ مُرَاقِباً قَلْبَهُ حَافِظاً لِسَانَه؛ سزاوار است که انسان بر خویش اشراف داشته و همیشه مراقب قلب خود و نگهدار زبان خویشتن باشد».[۳] امام خمینی(ره)، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نابهجای نَفْس خود را کنترل می‌کند.[۴][۵]
محاسبه
محاسبه یعنی انسان هر شب قبل از خواب کارهای خود را حسابرسی می‌کند که چه طاعتی انجام داده یا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتی داشته باشد تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهی از او سر زده باشد استغفار کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه، به علم خدا از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسی خواهد کرد. امام کاظم(ع) فرموده است: «لَيْسَ مِنَّا مَنْ لَمْ يُحَاسِبْ نَفْسَهُ فِي كُلِّ يَوْم؛ کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند، از ما نیست».[۶][۷]
تفکر
تفکر در نشانه‌های خدا در عالم طبیعت، توجه به بزرگی خدا، یادآوری نعمت‌های او و توجه داشتن به اینکه انسان در محضر خداست، در سازندگی انسان تأثیرگذار است.
مطالعه کتاب‌های مفید، معاشرت با انسان‌های معنوی و حضور در مکان‌های مذهبی، از دیگر اموری است که در خودسازی و در نتیجه پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها مؤثر است.[۸]
مطالعه بیشتر
- روش خودسازی. فریده مصطفوی و دیگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
- آئین تزکیه. محمد حسن رحیمیان و محمد تقی رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
- درس‌هایی از تربیت انسانی، محمد اسدی گرمارودی. جلد ۳. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۷۳.
منابع
- ↑ خمینی، سید روح الله (۱۳۶۸). چهل حدیث. تهران، نشر فرهنگی رجاء. ص. ۸.
- ↑ رحیمیان، محمد حسن (۱۳۸۰). آئین تزکیه. ج. ۱. قم، انتشارات دفتر تبلیغات. ص. ۱۹۸.
- ↑ تميمى آمدى، عبد الواحد بن محمد (۱۳۶۶). تصنيف غرر الحكم و درر الكلم. قم، دفتر تبليغات. ص. ۲۳۵.
- ↑ خمینی، سید روح الله (۱۳۶۸). چهل حدیث. تهران، نشر فرهنگی رجاء. ص. ۲۳۸.
- ↑ رحیمیان، محمد حسن (۱۳۸۰). آئین تزکیه. قمريال انتشارات دفتر تبلیغات. ص. ۱۹۸.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). کافی. ج. ۲. تهران، دار الكتب الإسلاميه. ص. ۴۵۳.
- ↑ رحیمیان، محمد حسن (۱۳۸۰). آئین تزکیه. قم، انتشارات دفتر تبلیغات. ص. ۱۹۹.
- ↑ رحیمیان، محمد حسن (۱۳۸۰). آئین تزکیه. قم، انتشارات دفتر تبلیغات. ص. ۱۹۹.