حرکت امام حسین(ع) از مکه به کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۱۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
امام حسین(ع) بدون | چرا امام حسین(ع) بدون کامل کردن مناسک حج، سمت کربلا حرکت نمود؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
{{درگاه|امام حسین}} | {{درگاه|امام حسین}}''' | ||
'''حرکت [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از [[مکه]] به [[کربلا]]''' را حرکتی در ادامه حرکت او برای احیای [[امر به معروف و نهی از منکر]] از طریق [[قیام عاشورا برای خدا یا به خواست مردم|قیام]] علیه حکومت جور [[یزید بن معاویه]] تلقی کرده‌اند. به‌نقل از منابع تاریخی، امام حسین(ع) در روز سه‌شنبه هشتم ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری از مکه به‌سوی عراق حرکت کرد. | |||
در کنار هدف اصلی امام حسین(ع) برای خروج از مکه، نامه‌های مردم [[کوفه]] و دعوت آنان از امام حسین(ع) برای [[امامت]] قیام علیه حکومت شام را نیز مؤثر تلقی کرده‌اند. علت دیگر خروج امام حسین(ع) از مکه به سوی کربلا این دانسته شده که به دستور یزید بن معاویه قرار بود امام حسین(ع) در جریان مراسم [[حج]] ترور شود. امام(ع) به‌خاطر مصون ماندن احترام مکه، بدون شرکت در مراسم حج، مکه را به‌سوی [[عراق]] ترک کرد. | |||
به نقل از [[شیخ مفید]]، امام حسین(ع) برای خارج‌شدن از مکه به‌سوی عراق، حج خود را ناتمام گذاشت. او برای این کار نیت خود را از [[حج تمتع]] به [[عمره مفرده]] برگرداند و از احرام خارج شد. برخی دیگر، برخلاف نظر کسانی چون شیخ مفید گفته‌اند که [[امام حسین(ع)]] برای عمره تمتع محرم نشد و عمره تمتعش را به عمره مفرده تبدیل نکرد، بلکه امام(ع) با عمره مفرده وارد مکه شد و با طواف وداع یا عمره مفردۀ ماه ذی‌الحجه، بدون تبدیل نیت، از مکه خارج شد. | |||
== کلیات و جایگاه == | == کلیات و جایگاه == | ||
به نقل از منابع تاریخی، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] در روز سه‌شنبه هشتم ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری از مکه به‌سوی عراق حرکت کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=انساب الاشراف|سال=۱۴۱۷|نام=احمد بن یحیی|نام خانوادگی=بلاذری|ناشر=بیروت، دارالفکر|جلد=3|صفحه=160}}</ref> این روز در تقویم حج اسلامی مطابق با [[روز ترویه]] (روز برداشتن و ذخیره کردن آب برای حج) است. در همین روز [[مسلم بن عقیل]]، فرستاده امام حسین(ع) به کوفه نیز قیام کرد. به نقل از منابع، امام حسین(ع) به همراه ۸۳ نفر که ۶۰ نفر از آنان از شیعیان کوفه بودند، از مکه به سوی عراق حرکت کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الطبقات الکبری|سال=۱۴۱۴|نام=محمد بن سعد|نام خانوادگی=ابن‌سعد|ناشر=طائف، مکتبة الصدیق|جلد=1|صفحه=451}}</ref> | |||
حرکت امام حسین(ع) از مکه به عراق با ناتمام گذاشتن اعمال حج برای آغاز قیام علیه ظلم و برپاداشتن امر به معروف و نهی از منکر را، ادامه مسیر هدایت الهی که توسط [[پیامبر(ص)]] و [[امام علی(ع)]] آغاز شده بود دانسته‌اند.<ref>«[https://snn.ir/fa/news/783723/آغاز-قیام-امام-حسین-ع-از-مکه-به-سوی-کربلا آغاز قیام امام حسین (ع) از مکه به سوی کربلا]»، در تارنمای خبرگزاری دانشجو، درج: ۱۹ مرداد ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ش.</ref> | |||
== علت خروج از مکه == | == علت خروج از مکه == | ||
علت اصلی خروج امام حسین(ع) از مکه به‌سوی عراق را در ادامه برنامه اصلی | علت اصلی خروج [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] از مکه به‌سوی عراق را در ادامه برنامه اصلی او برای احیای [[امر به معرف و نهی از منکر]] و قیام علیه حکومت ظلم یزید بن معاویه قلمداد کرده‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حماسه حسینی|سال=۱۳۸۳|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|ناشر=تهران، انتشارات صدرا|جلد=1|صفحه=140}}</ref> هدفی که امام(ع) در جریان خطبه‌ای در مکه در میان [[بنی‌هاشم]] از آن یاد کرده است. امام(ع) در انتهای این خطبه به کسانی که با او در سفر به کربلا همراه خواهند شد و در این راه به [[شهادت]] خواهند رسید وعده می‌دهد که به [[بهشت]] خواهند رسید و وعده [[رسول خدا(ص)]] در برپایی حکومت الهی در زمین را تحقق خواهند بخشید.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کشف الغمة فی معرفة الأئمة|سال=۱۴۳۳|نام=علی بن عیسی|نام خانوادگی=اربلی|ناشر=تهران، مجمع جهانی اهل بیت(ع)|جلد=2|صفحه=239}}</ref> | ||
در خروج امام حسین(ع) از مکه به‌سوی کربلا، نامه‌های مردم کوفه و دعوت آنان از ایشان برای امامت قیام علیه حکومت شام را نیز مؤثر دانسته‌اند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حماسه حسینی|سال=۱۳۸۳|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|ناشر=تهران، انتشارات صدرا|جلد=1|صفحه=136 ـ 138}}</ref> امام حسین(ع) در مکه به نامه‌های متعدد کوفیان پاسخ مثبت داد و عموزاده خود [[مسلم بن عقیل]] را به‌سوی کوفه فرستاد. امام(ع) در این نامه گفت اگر خواسته اکثریت مردم و نظر افراد آگاه کوفه همان باشد که در نامه‌ها بوده، برای همراهی با قیام کوفیان به‌سرعت به‌سوی کوفه حرکت خواهد کرد.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تاریخ الامم و الملوک|سال=۱۴۰۹|نام=محمد بن جریر|نام خانوادگی=طبری|ناشر=بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات|جلد=4|صفحه=262}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مناقب آل ابی‌طالب|سال=۱۴۲۱|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن شهر آشوب|ناشر=بیروت، دارالاضواء|جلد=4|صفحه=97}}</ref> | |||
علت دیگر خروج امام حسین(ع) از مکه این دانسته شده که با نزدیک شدن موسم حج و ورود مسلمانان به مکه برای انجام فرایض حج، امام حسین(ع) مطلع شد به دستور یزید بن معاویه، عمرو بن سعید بن عاص، به‌ظاهر به‌عنوان امیر حاج ولی در واقع به‌منظور انجام مأموریتی پنهانی، وارد مکه شده است. مأموریت پنهانی او از سوی یزید این دانسته شده که در هر نقطه‌ای از مکه که امکان داشته باشد امام حسین(ع) را ترور کند. به همین دلیل، امام حسین(ع) تصمیم گرفت به‌خاطر مصون ماندن احترام مکه، بدون شرکت در مراسم حج مکه را به‌سوی عراق ترک کند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الملهوف (اللهوف علی قتلی الطفوف)|سال=1422|نام=علی‌بن موسی|نام خانوادگی=ابن طاووس|ناشر=تهران، انتشارات اسوه|صفحه=58}}</ref> | |||
== حج امام حسین(ع) == | |||
=== عمره تمتع === | |||
به نقل از [[شیخ مفید]]، [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] برای خارج شدن از مکه به‌سوی عراق حج خود را ناتمام گذاشت. او برای این کار نیت خود را از [[حج تمتع]] به [[عمره مفرده]] برگرداند و از [[احرام]] خارج شد: «وقتی امام حسین(ع) تصمیم گرفت به عراق برود، خانه خدا را [[طواف]] و بین صفا و مروه سعی کرد و از اِحرام خود خارج شد و آن را عُمره قرار داد؛ زیرا با دستگیر‌شدن در بین مناسک نمی‌توانست اعمال حج را به پایان برساند؛ چون می‌خواستند او را دستگیر کنند و نزد [[یزید بن معاویه]] ببرند؛ از این روی امام با خانواده خود و شیعیانِ همراهش از مکه خارج شدند».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد|سال=۱۳۹۹|نام=محمد بن محمد|نام خانوادگی=نعمان|ناشر=بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات|جلد=2|صفحه=66}}</ref> | |||
در | === عمره مفره === | ||
برخی دیگر، برخلاف نظر کسانی چون شیخ مفید گفته‌اند امام حسین(ع) برای عمره تمتع محرم نشد و عمره تمتعش را به عمره مفرده تبدیل نکرد، بلکه حضرت با عمره مفرده وارد مکه شد و با طواف وداع یا عمره مفردۀ ماه ذی‌الحجه، بدون تبدیل نیت، از مکه خارج شد.<ref>ابراهیمی، ابراهیم، «نقد و تحلیل رویکردهای حج امام حسین(ع)»، در پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۸ش، ص۲۱–۲۲.</ref> برای این نظر شواهدی ارائه شده است؛ از جمله: | |||
# [[امام حسین(ع)]]، بنابر شواهد بسیار، از [[شهادت]] خود در کربلا به علم امامت اطلاع داشت و تصمیم او برای رفتن از مکه قطعی بود. همچنین پیش از حرکت از مدینه به سوی مکه، در عالم خواب از پیامبر(ص) شنیده بود: «ای حسین! گویا به همین زودی می‌بینم که در سرزمینی به نام کربلا کشته و ذبح می‌شوی».<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=امالی|سال=1376|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=ابن بابویه|ناشر=تهران، انتشارات کتابچی|صفحه=152}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=حیاة الامام الحسین(ع)|سال=۱۳۳۴|نام=باقر شریف|نام خانوادگی=قرشی|ناشر=قم، مدرسه علمیه ایروانی|صفحه=259}}</ref> | |||
# حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه، در ماه‌های عمره مفرده، یعنی ماه‌های [[رجب]] و شعبان انجام شده، نه در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه).<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=مقتل الحسین(ع)|سال=1380|نام=لوط بن یحیی|نام خانوادگی=ابومخنف|ناشر=قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی (ره)|صفحه=62 ـ 68}}</ref> | |||
# [[امام حسین(ع)]]، سه روز قبل از خروج از مکه، با ابن‌عباس و [[محمد حنفیه]] و برخی دیگر گفت‌وگو کرد. این افراد تلاش کردند تا امام حسین(ع) را از رفتن به عراق منصرف کنند.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الاخبار الطوال|سال=۱۳۶۸|نام=ابوحنیفه|نام خانوادگی=دینوری|ناشر=قم، انتشارات شریف رضی|صفحه=243 ـ 245}}</ref> | |||
# بنابر احکام فقهی شیعه، امام حسین(ع) در آن موقعیت [[مصدود]] بوده است. مصدود به حج‌گزاری گفته شده که دشمن یا عامل دیگری از حج‌گزاردن او جلوگیری کند. بنابر احکام حج، چنین فردی می‌تواند در همان محلی که او را از رفتن منع کرده‌اند، یک شتر یا گاو یا گوسفند قربانی کند و بعد از تقصیر (کوتاه کردن مو و ناخن) از احرام خارج شود. اما درباره حج امام حسین(ع) هیچ اشاره‌ای به انجام قربانی نشده، تا قرینه‌ای برای مصدود بودن امام(ع) باشد.<ref>رجوع کنید به: خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۶۹ق، ج۱، ص۴۵۸. همو، مناسک حج با حواشی مراجع معاصر، ۱۳۸۲ش، مسائل ۱۳۷۰ و ۱۳۷۲.</ref><ref>ابراهیمی، ابراهیم، «نقد و تحلیل رویکردهای حج امام حسین(ع)»، در پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۸ش، ص۱۶–۱۷.</ref> | |||
# از [[امام صادق(ع)]] درباره کسی سؤال شد که در ماه‌های حج، عمره مفرده به‌جا آورده، سپس به شهر خود بازگشته است. امام فرمود: {{عربی|أنه سئل عن رجل خرج فی أشهر الحج معتمراً هم خرج إلی بلاده؟ قال: لابأس وإن حج من عامه ذلک و أفرد الحج فلیس علیه دم، وإن الحسین بن علی(ع) خرج یوم الترویة إلی العراق و کان معتمرا|ترجمه=جایز است... حسین بن علی(ع)، روز ترویه به سوی عراق رفت؛ در حالی که به عمره مفرده مُحرِم شده بود}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کافی|سال=1407|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=تهران، دار الكتب الإسلامية|جلد=4|صفحه=545}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الاستبصار|سال=1390|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|ناشر=تهران، دار الكتب الإسلامية|جلد=2|صفحه=327}}</ref> | |||
# در روایت دیگری [[معاویه بن عمار|معاویة بن عمار]] می‌گوید: {{عربی|قلت لابی عبدالله(ع): من أین افتق المتمتع و المعتمر؟ فقال: إن المتمتع مرتبط بالحج و المعتمر إذا فرغ منها ذهب حیث شاء و قد اعتمر الحسین(ع) فی ذی الحجه ثم راح یوم الترویة إلی العراق و الناس یروحون إلی منی، ولا بأس بالعمرة فی ذی الحجه لمن لایرید الحج|ترجمه=به امام صادق(ع) عرض کردم فرق عمره تمتع و مفرده چیست؟ امام فرمود: عمره تمتع با حج مرتبط است و کسی که عمره مفرده انجام می‌دهد هنگامی که آن را به پایان برساند، می‌تواند به هرجا که می‌خواهد برود و امام حسین(ع) در ذی الحجه عمره مفرده به‌جا آورد، سپس در روز ترویه به عراق رفت...}}.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=کافی|سال=1407|نام=محمد بن یعقوب|نام خانوادگی=کلینی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=4|صفحه=535}}</ref><ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=الاستبصار|سال=1390|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|ناشر=تهران، دارالکتب الاسلامیه|جلد=2|صفحه=328}}</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۲۵: | خط ۴۸: | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = | | شناسه =شد | ||
| تیترها = | | تیترها =شد | ||
| ویرایش = | | ویرایش =شد | ||
| لینک‌دهی = | | لینک‌دهی =شد | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| | | ارزیابی کمی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت = | | اولویت =ب | ||
| کیفیت = | | کیفیت =ب | ||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۶:۱۲
سؤال
چرا امام حسین(ع) بدون کامل کردن مناسک حج، سمت کربلا حرکت نمود؟
درگاه‌ها
حرکت امام حسین(ع) از مکه به کربلا را حرکتی در ادامه حرکت او برای احیای امر به معروف و نهی از منکر از طریق قیام علیه حکومت جور یزید بن معاویه تلقی کرده‌اند. به‌نقل از منابع تاریخی، امام حسین(ع) در روز سه‌شنبه هشتم ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری از مکه به‌سوی عراق حرکت کرد.
در کنار هدف اصلی امام حسین(ع) برای خروج از مکه، نامه‌های مردم کوفه و دعوت آنان از امام حسین(ع) برای امامت قیام علیه حکومت شام را نیز مؤثر تلقی کرده‌اند. علت دیگر خروج امام حسین(ع) از مکه به سوی کربلا این دانسته شده که به دستور یزید بن معاویه قرار بود امام حسین(ع) در جریان مراسم حج ترور شود. امام(ع) به‌خاطر مصون ماندن احترام مکه، بدون شرکت در مراسم حج، مکه را به‌سوی عراق ترک کرد.
به نقل از شیخ مفید، امام حسین(ع) برای خارج‌شدن از مکه به‌سوی عراق، حج خود را ناتمام گذاشت. او برای این کار نیت خود را از حج تمتع به عمره مفرده برگرداند و از احرام خارج شد. برخی دیگر، برخلاف نظر کسانی چون شیخ مفید گفته‌اند که امام حسین(ع) برای عمره تمتع محرم نشد و عمره تمتعش را به عمره مفرده تبدیل نکرد، بلکه امام(ع) با عمره مفرده وارد مکه شد و با طواف وداع یا عمره مفردۀ ماه ذی‌الحجه، بدون تبدیل نیت، از مکه خارج شد.
کلیات و جایگاه
به نقل از منابع تاریخی، امام حسین(ع) در روز سه‌شنبه هشتم ذی‌الحجه سال ۶۰ قمری از مکه به‌سوی عراق حرکت کرد.[۱] این روز در تقویم حج اسلامی مطابق با روز ترویه (روز برداشتن و ذخیره کردن آب برای حج) است. در همین روز مسلم بن عقیل، فرستاده امام حسین(ع) به کوفه نیز قیام کرد. به نقل از منابع، امام حسین(ع) به همراه ۸۳ نفر که ۶۰ نفر از آنان از شیعیان کوفه بودند، از مکه به سوی عراق حرکت کرد.[۲]
حرکت امام حسین(ع) از مکه به عراق با ناتمام گذاشتن اعمال حج برای آغاز قیام علیه ظلم و برپاداشتن امر به معروف و نهی از منکر را، ادامه مسیر هدایت الهی که توسط پیامبر(ص) و امام علی(ع) آغاز شده بود دانسته‌اند.[۳]
علت خروج از مکه
علت اصلی خروج امام حسین(ع) از مکه به‌سوی عراق را در ادامه برنامه اصلی او برای احیای امر به معرف و نهی از منکر و قیام علیه حکومت ظلم یزید بن معاویه قلمداد کرده‌اند.[۴] هدفی که امام(ع) در جریان خطبه‌ای در مکه در میان بنی‌هاشم از آن یاد کرده است. امام(ع) در انتهای این خطبه به کسانی که با او در سفر به کربلا همراه خواهند شد و در این راه به شهادت خواهند رسید وعده می‌دهد که به بهشت خواهند رسید و وعده رسول خدا(ص) در برپایی حکومت الهی در زمین را تحقق خواهند بخشید.[۵]
در خروج امام حسین(ع) از مکه به‌سوی کربلا، نامه‌های مردم کوفه و دعوت آنان از ایشان برای امامت قیام علیه حکومت شام را نیز مؤثر دانسته‌اند.[۶] امام حسین(ع) در مکه به نامه‌های متعدد کوفیان پاسخ مثبت داد و عموزاده خود مسلم بن عقیل را به‌سوی کوفه فرستاد. امام(ع) در این نامه گفت اگر خواسته اکثریت مردم و نظر افراد آگاه کوفه همان باشد که در نامه‌ها بوده، برای همراهی با قیام کوفیان به‌سرعت به‌سوی کوفه حرکت خواهد کرد.[۷][۸]
علت دیگر خروج امام حسین(ع) از مکه این دانسته شده که با نزدیک شدن موسم حج و ورود مسلمانان به مکه برای انجام فرایض حج، امام حسین(ع) مطلع شد به دستور یزید بن معاویه، عمرو بن سعید بن عاص، به‌ظاهر به‌عنوان امیر حاج ولی در واقع به‌منظور انجام مأموریتی پنهانی، وارد مکه شده است. مأموریت پنهانی او از سوی یزید این دانسته شده که در هر نقطه‌ای از مکه که امکان داشته باشد امام حسین(ع) را ترور کند. به همین دلیل، امام حسین(ع) تصمیم گرفت به‌خاطر مصون ماندن احترام مکه، بدون شرکت در مراسم حج مکه را به‌سوی عراق ترک کند.[۹]
حج امام حسین(ع)
عمره تمتع
به نقل از شیخ مفید، امام حسین(ع) برای خارج شدن از مکه به‌سوی عراق حج خود را ناتمام گذاشت. او برای این کار نیت خود را از حج تمتع به عمره مفرده برگرداند و از احرام خارج شد: «وقتی امام حسین(ع) تصمیم گرفت به عراق برود، خانه خدا را طواف و بین صفا و مروه سعی کرد و از اِحرام خود خارج شد و آن را عُمره قرار داد؛ زیرا با دستگیر‌شدن در بین مناسک نمی‌توانست اعمال حج را به پایان برساند؛ چون می‌خواستند او را دستگیر کنند و نزد یزید بن معاویه ببرند؛ از این روی امام با خانواده خود و شیعیانِ همراهش از مکه خارج شدند».[۱۰]
عمره مفره
برخی دیگر، برخلاف نظر کسانی چون شیخ مفید گفته‌اند امام حسین(ع) برای عمره تمتع محرم نشد و عمره تمتعش را به عمره مفرده تبدیل نکرد، بلکه حضرت با عمره مفرده وارد مکه شد و با طواف وداع یا عمره مفردۀ ماه ذی‌الحجه، بدون تبدیل نیت، از مکه خارج شد.[۱۱] برای این نظر شواهدی ارائه شده است؛ از جمله:
- امام حسین(ع)، بنابر شواهد بسیار، از شهادت خود در کربلا به علم امامت اطلاع داشت و تصمیم او برای رفتن از مکه قطعی بود. همچنین پیش از حرکت از مدینه به سوی مکه، در عالم خواب از پیامبر(ص) شنیده بود: «ای حسین! گویا به همین زودی می‌بینم که در سرزمینی به نام کربلا کشته و ذبح می‌شوی».[۱۲][۱۳]
- حرکت امام حسین(ع) از مدینه به مکه، در ماه‌های عمره مفرده، یعنی ماه‌های رجب و شعبان انجام شده، نه در ماه‌های حج (شوال، ذی‌القعده و ذی‌الحجه).[۱۴]
- امام حسین(ع)، سه روز قبل از خروج از مکه، با ابن‌عباس و محمد حنفیه و برخی دیگر گفت‌وگو کرد. این افراد تلاش کردند تا امام حسین(ع) را از رفتن به عراق منصرف کنند.[۱۵]
- بنابر احکام فقهی شیعه، امام حسین(ع) در آن موقعیت مصدود بوده است. مصدود به حج‌گزاری گفته شده که دشمن یا عامل دیگری از حج‌گزاردن او جلوگیری کند. بنابر احکام حج، چنین فردی می‌تواند در همان محلی که او را از رفتن منع کرده‌اند، یک شتر یا گاو یا گوسفند قربانی کند و بعد از تقصیر (کوتاه کردن مو و ناخن) از احرام خارج شود. اما درباره حج امام حسین(ع) هیچ اشاره‌ای به انجام قربانی نشده، تا قرینه‌ای برای مصدود بودن امام(ع) باشد.[۱۶][۱۷]
- از امام صادق(ع) درباره کسی سؤال شد که در ماه‌های حج، عمره مفرده به‌جا آورده، سپس به شهر خود بازگشته است. امام فرمود: «أنه سئل عن رجل خرج فی أشهر الحج معتمراً هم خرج إلی بلاده؟ قال: لابأس وإن حج من عامه ذلک و أفرد الحج فلیس علیه دم، وإن الحسین بن علی(ع) خرج یوم الترویة إلی العراق و کان معتمرا؛ جایز است... حسین بن علی(ع)، روز ترویه به سوی عراق رفت؛ در حالی که به عمره مفرده مُحرِم شده بود».[۱۸][۱۹]
- در روایت دیگری معاویة بن عمار می‌گوید: «قلت لابی عبدالله(ع): من أین افتق المتمتع و المعتمر؟ فقال: إن المتمتع مرتبط بالحج و المعتمر إذا فرغ منها ذهب حیث شاء و قد اعتمر الحسین(ع) فی ذی الحجه ثم راح یوم الترویة إلی العراق و الناس یروحون إلی منی، ولا بأس بالعمرة فی ذی الحجه لمن لایرید الحج؛ به امام صادق(ع) عرض کردم فرق عمره تمتع و مفرده چیست؟ امام فرمود: عمره تمتع با حج مرتبط است و کسی که عمره مفرده انجام می‌دهد هنگامی که آن را به پایان برساند، می‌تواند به هرجا که می‌خواهد برود و امام حسین(ع) در ذی الحجه عمره مفرده به‌جا آورد، سپس در روز ترویه به عراق رفت...».[۲۰][۲۱]
منابع
- ↑ بلاذری، احمد بن یحیی (۱۴۱۷). انساب الاشراف. ج. ۳. بیروت، دارالفکر. ص. ۱۶۰.
- ↑ ابن‌سعد، محمد بن سعد (۱۴۱۴). الطبقات الکبری. ج. ۱. طائف، مکتبة الصدیق. ص. ۴۵۱.
- ↑ «آغاز قیام امام حسین (ع) از مکه به سوی کربلا»، در تارنمای خبرگزاری دانشجو، درج: ۱۹ مرداد ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۷ خرداد ۱۴۰۳ش.
- ↑ مطهری، مرتضی (۱۳۸۳). حماسه حسینی. ج. ۱. تهران، انتشارات صدرا. ص. ۱۴۰.
- ↑ اربلی، علی بن عیسی (۱۴۳۳). کشف الغمة فی معرفة الأئمة. ج. ۲. تهران، مجمع جهانی اهل بیت(ع). ص. ۲۳۹.
- ↑ مطهری، مرتضی (۱۳۸۳). حماسه حسینی. ج. ۱. تهران، انتشارات صدرا. ص. ۱۳۶ ـ ۱۳۸.
- ↑ طبری، محمد بن جریر (۱۴۰۹). تاریخ الامم و الملوک. ج. ۴. بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. ص. ۲۶۲.
- ↑ ابن شهر آشوب، محمد بن علی (۱۴۲۱). مناقب آل ابی‌طالب. ج. ۴. بیروت، دارالاضواء. ص. ۹۷.
- ↑ ابن طاووس، علی‌بن موسی (۱۴۲۲). الملهوف (اللهوف علی قتلی الطفوف). تهران، انتشارات اسوه. ص. ۵۸.
- ↑ نعمان، محمد بن محمد (۱۳۹۹). الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد. ج. ۲. بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات. ص. ۶۶.
- ↑ ابراهیمی، ابراهیم، «نقد و تحلیل رویکردهای حج امام حسین(ع)»، در پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۸ش، ص۲۱–۲۲.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی (۱۳۷۶). امالی. تهران، انتشارات کتابچی. ص. ۱۵۲.
- ↑ قرشی، باقر شریف (۱۳۳۴). حیاة الامام الحسین(ع). قم، مدرسه علمیه ایروانی. ص. ۲۵۹.
- ↑ ابومخنف، لوط بن یحیی (۱۳۸۰). مقتل الحسین(ع). قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمينی (ره). ص. ۶۲ ـ ۶۸.
- ↑ دینوری، ابوحنیفه (۱۳۶۸). الاخبار الطوال. قم، انتشارات شریف رضی. ص. ۲۴۳ ـ ۲۴۵.
- ↑ رجوع کنید به: خمینی، تحریر الوسیله، ۱۳۶۹ق، ج۱، ص۴۵۸. همو، مناسک حج با حواشی مراجع معاصر، ۱۳۸۲ش، مسائل ۱۳۷۰ و ۱۳۷۲.
- ↑ ابراهیمی، ابراهیم، «نقد و تحلیل رویکردهای حج امام حسین(ع)»، در پژوهش‌های قرآن و حدیث، شماره ۱، پاییز و زمستان ۱۳۸۸ش، ص۱۶–۱۷.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). کافی. ج. ۴. تهران، دار الكتب الإسلامية. ص. ۵۴۵.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن (۱۳۹۰). الاستبصار. ج. ۲. تهران، دار الكتب الإسلامية. ص. ۳۲۷.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب (۱۴۰۷). کافی. ج. ۴. تهران، دارالکتب الاسلامیه. ص. ۵۳۵.
- ↑ طوسی، محمد بن حسن (۱۳۹۰). الاستبصار. ج. ۲. تهران، دارالکتب الاسلامیه. ص. ۳۲۸.