مفهوم امتحنک الله در زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

برچسب: برگردانده‌شده
جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی نویسنده =↵ | بازبینی =شد' به ' | ارزیابی کمی = | ارزیابی کیفی = ')
 
(۲۵ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مفهوم این فراز از زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) {{متن عربی|یَا مُمْتَحَنَه امْتَحَنَکِ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَکِ فَوَجَدَکِ مَا امْتَحَنَکِ صَابِرَه …}} چیست؟
مفهوم این جمله از زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) {{متن عربی|یَا مُمْتَحَنَه امْتَحَنَکِ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَکِ فَوَجَدَکِ مَا امْتَحَنَکِ صَابِرَه …}} چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
{{درگاه|فاطمی}}
{{درگاه|فاطمی}}
'''مفهوم امتحن الله در زیارت حضرت فاطمه(س)''' با توجه به مطالبی که برخی منابع در این‌باره داده‌اند بدین معنا است که ایشان از جامنب خداوند مورد امتحان قرار گرفت و نتیجه این امتحان لقب صابره بود که حداوند به ایشان اعطا نمود. امتحان در قرآن به عنوان سنت الهی در نظر گرفته شده است و با واژگانی چون ابتلاء، فتنه و تمحیص نیز به کار رفته است.
'''مفهوم اِمْتَحَنَکِ اللَّهُ در زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س)''' این دانسته شده که او از جانب خداوند مورد امتحان قرار گرفت. نتیجه این امتحان برای [[حضرت فاطمه(س)]] ملقب‌شدن به لقب صابره بود که خداوند به او عطا کرد.<ref>بهبودی، محمدباقر، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۲۶.</ref>


== امتحان به عنوان سنت الهی ==
براساس این عبارت از زیارت حضرت فاطمه خداوند حضرت زهرا را پیش از آنکه او را بیافریند امتحان کرد و حضرت را شکیبا یافت.<ref>«[https://erfan.ir/mafatih197/%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%A1(%D8%B3)--%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%AD-%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%86%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86 زیارت حضرت فاطمه زهراء]»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت استاد حسین انصاریان، بازدید: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ق.</ref> برخی معنای آزمایش‌شدن قبل از خلقت را آزمایش‌شدن وجود ملکوتی حضرت زهرا(س) دانسته‌اند. آنان معتقدند وجود ملکوتی آن حضرت قبل از آفریده‌شدن جسم او وجود داشته و در آن مرحله مورد آزمایش خدا قرار گرفت.<ref>قادری، سید محمدتقی، «[https://www.balagh.ir/content/13967 شرح و تفسیر زیارت نامه حضرت فاطمه(س)، قسمت اول]»، بلاغ، انتشار: ۱۳ آذر ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ش.</ref> برخی دیگر، از جمله [[جایگاه علامه مجلسی|علامه مجلسی]]، معتقدند که این عبارت به علم فراگیر الهی اشاره دارد که بر جایگاه افراد در آینده هم اشراف دارد.<ref>مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاحکام، تحقیق مهدی رجایی، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج۹، ص۲۵.</ref> 
[[امتحان الهی]] از سنت‌های خداوند بیان شده و قرار دادن انسان در سختی‌ها و درد و رنج‌ها جهت رسیدن به کمال واقعی بیان شده است. امتحان و آزمایش در [[روایات اسلامی]] بیان شده که باعث می‌شود حجت خدا بر خلق تمام شود و سعید و شقی قابل تفکیک گردد.


'''امتحان در لغت'''
از نظر [[محمدباقر بهبودی]]، حدیث‌پژوه معاصر، موضوع امتحان حضرت فاطمه(س) این بوده که خداوند طاقت و توان او را برای حمل [[پذیرفتن امانت الهی توسط انسان در آیه ۷۲ سوره احزاب|امانت الهی]] امتحان کرد و او را در این امتحان صابر یافت. به جهت صبر و تحملی که حضرت فاطمه(س) از خود نشان داد او را مستحق حمل اسرار الهی یافت.<ref>محمدباقر بهبودی، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ج ۱، ص ۲۲۶.</ref>
 
[[سنت الهی]] در لغت با الفاظ امتحان، ابتلاء، تمحیص و فتنه به کار رفته است. امتحان از ریشه محن، گداختن نقره و غیره و پاک کردن آن از آلودگی<ref>معلوف، لویس، فرهنگ المنجد (عربی، فارسی)، ترجمه محمد بندر ریگی، تهران، انتشارات ایران، چاپ ششم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۱۹۰۷.</ref> و ابتلاء از ریشه بلی، کهنه شدن<ref>راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ قرآن، ترجمه و تحقیق سید غلامرضا خسروی حسینی، تهران، انتشارات مرتضوی، چاپ دوم، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۳۱۰.</ref> است، تمحیص از ریشه مَحْص، خالص شدن چیزی است از عیبی که در آن است<ref>طریحی، شیخ فخرالدین، مجمع البحرین، قم، مؤسسه البعثت، ۱۴۱۴ق، ج۴، ص۱۸۴.</ref> و کلمه «فتنه» در اصل به معنای انداختن طلا در کوره آتش است تا خالصی‌ها از ناخالصی‌ها تمییز داده شود.<ref>مجمع البحرین، ج۶، ص۲۹۱.</ref>
 
'''امتحان در اصطلاح'''
 
امتحان در اصطلاح به معنای آشکار ساختن [[حقیقت]] چیزی<ref>حسینی دشتی، مصطفی، معارف و معاریف (دائره المعارف جامع اسلامی)، تهران، مؤسسه فرهنگی آرایه، چاپ سوم، ۱۳۷۹ش، ج۱، ص۸۵.</ref> است. به امتحان ابتلاء نیز گفته می‌شود زیرا ممتحن، امتحان شده را از کثرت امتحان کهنه می‌کند.<ref>سید علی اکبر، قرشی، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش، ج۱، ص۲۳۰.</ref> این اصطلاح هم در خیر استعمال می‌شود و هم در شر.<ref>مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۶۰ش، ج۱، ص۳۳۶.</ref> مقصود از تمحیص، آزمایش انسان به وسیله تکالیف سخت و دشوار است تا خوبان از بدان جدا شوند.<ref>محمد بن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمه جواد مصطفوی، تهران، کتاب‌فروشی علمیه اسلامیه، چاپ اول، ج۲، ص۱۹۴.</ref> کلمه فتنه نیز که در قرآن به کار رفته است به معنای هر عملی است که به منظور آزمایش چیزی انجام گیرد.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم، انتشارات جامعه مدرسین، چاپ پنجم، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۸۹.</ref>
 
==مراد از امتحان در قرآن==
[[قرآن]] امتحان را به عنوان سنت همیشگی و جاودان الهی معرفی می‌کند که امتحان کننده آن، خداست.«ما مسلّماً همگان را آزمایش می‌کنیم!»<ref>سوره مؤمنون، آیه ۳۰.</ref> گستره این امتحان تمام جهان و تمام مردم حتی [[پیامبران]] نیز مورد امتحان قرار می‌گیرند و سنتی است که در تمام امت‌های پیشین نیز جاری بوده است. «آیا مردم گمان کردند همین که بگویند «ایمان آوردیم» به حال خود رها می‌شوند و آزمایش نخواهند شد؟! ما کسانی را که پیش از آنان بودند آزمودیم و اینها را نیز امتحان می‌کنیم باید علم خدا درباره کسانی که راست می‌گویند و کسانی که دروغ می‌گویند تحقق یابد!».<ref>{{قرآن|أَحَسِبَ النَّاسُ أَن یُترَکُواْ أَن یَقُولُواْ ءَامَنَّا وَ هُمْ لَا یُفْتَنُونَ|۲|وَ لَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُواْ وَلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِینَ|۳|}}. سوره عنکبوت، آیات ۲ و ۳.</ref>
 
==امتحان حضرت زهرا(س)==
[[شیخ مسعودی]] در [[کتاب الاسرار الفاطمیه]] چنین چنین بیان می‌کند: «خداوند قبل از خلقت [[حضرت فاطمه(س)]]، زمانی که حضرت، نوری از انوار شامخه بود و خداوند متعال خلق آنها را بر دیگر مخلوقات مقدم کرده بود و به جهت آشکار شدن جایگاه و مقام حقیقی حضرت ایشان مورد امتحان الهی قرار گرفتند در نتیجه صبر تنها واکنش حضرت نسبت به این امتحانات بود. خداوند متعال برای حضرت زهراء(س) یک امتحان ویژه بلکه امتحانی ربانی قرار داد و به جهت آن امتحان حضرت فاطمه(س) حامل [[اسرار الهی]] گردید و به واسطه این امتحان حضرت را ظفرمند و پیروز یافت و او را مستحق لقب صابر یافت.»<ref>شیخ محمد فاضل المسعودی، الأسرار الفاطمیه، قم، مؤسسه الزائر فی الروضه المقدسه لفاطمه المعصومه(س)، چاپ دوم، ۱۴۲۰ق، ص۵۴–۵۷.</ref>
 
منابع دیگری نیز درباره امتحان حضرت فاطمه(س) مطالبی را بیان نموده‌اند: «موضوع امتحان و جهتی که حضرت بدان امتحان شد این است که خداوند متعال حضرت را به طاقت و توان حمل علم و امانت ربانی الهی امتحان کرد و ایشان را در این امتحان حمل علم و امانت ربانی صابر یافت و به جهت صبر و تحملی که حضرت در تحمل این بار از خود نشان داد ایشان را مستحق حمل اسرار الهی دانست.<ref>بهبودی، محمدباقر، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، ۱۳۶۳ش، ج۱، ص۲۲۶.</ref> در توضیح این مطلب برخی این‌گونه بیان نموده‌اند که: «می‌توان [[دفاع از حریم ولایت]] و [[امامت]] که گوشه‌ایی از سختی حضرت بود و سختی‌هایی که [[پیامبر اسلام]] متحمل آن بود و حضرت شاهد و ناظر بر آن بود و یا وفات پیامبر(ص) را نام برد.
 
بررسی موارد ذکر شده درباره امتحان حضرت زهرا(س) مطلبی که نشان دهنده نوع امتحان ایشان باشد را نمایان نمی‌کند و تنها بسنده به این مطلب می‌نماید که با وجود این امتحانات و صبوری و تحمل ایشان خداوند لقب «صابره» را برای ایشان در نظر گرفت و این امتحان به جهت ظاهر نمودن مقام والا و جایگاه حقیقی آن حضرت صورت گرفته است. همچنین اینکه امتحان حضرت زهرا(س) در جهت حامل اسرار الهی بودن ایشان بوده و [[مشیت و اراده الهی]] آن را در مورد حضرت زهرا(س) اقتضا کرده است، لذا آن بانوی بزرگوار از این امتحان موفق درآمده است.<ref>مسعودی، شیخ محمد فاضل، اسرار فاطمیه، ص۵۴؛ شیخ عباس قمی، مفاتیح الجنان، ص۱۰۰.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
 
== معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر ==
۱ـ المناقب، محمد بن شهرآشوب المازندرانی.
 
۲ـ موسوعه حضرت زهراء(س)، جمعی از نویسندگان.
 
۳ـ الأسرار الفاطمیه، شیخ محمد فاضل المسعود.
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۳: خط ۱۶:
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه اصلی = حدیث
  | شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
  | شاخه فرعی۱ = فقه الحدیث
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۲ =فضایل حضرت فاطمه(س)
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}
خط ۵۵: خط ۲۸:
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | ارزیابی کمی =
| ارزیابی کیفی =  
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ج
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}


[[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]]
[[رده:فضایل حضرت فاطمه(س)]]
[[رده:حضرت فاطمه(س)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۱ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۶

سؤال

مفهوم این جمله از زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) «یَا مُمْتَحَنَه امْتَحَنَکِ اللَّهُ الَّذِی خَلَقَکِ قَبْلَ أَنْ یَخْلُقَکِ فَوَجَدَکِ مَا امْتَحَنَکِ صَابِرَه …» چیست؟

درگاه‌ها
فاطمیه.png


مفهوم اِمْتَحَنَکِ اللَّهُ در زیارت‌نامه حضرت فاطمه(س) این دانسته شده که او از جانب خداوند مورد امتحان قرار گرفت. نتیجه این امتحان برای حضرت فاطمه(س) ملقب‌شدن به لقب صابره بود که خداوند به او عطا کرد.[۱]

براساس این عبارت از زیارت حضرت فاطمه خداوند حضرت زهرا را پیش از آنکه او را بیافریند امتحان کرد و حضرت را شکیبا یافت.[۲] برخی معنای آزمایش‌شدن قبل از خلقت را آزمایش‌شدن وجود ملکوتی حضرت زهرا(س) دانسته‌اند. آنان معتقدند وجود ملکوتی آن حضرت قبل از آفریده‌شدن جسم او وجود داشته و در آن مرحله مورد آزمایش خدا قرار گرفت.[۳] برخی دیگر، از جمله علامه مجلسی، معتقدند که این عبارت به علم فراگیر الهی اشاره دارد که بر جایگاه افراد در آینده هم اشراف دارد.[۴]

از نظر محمدباقر بهبودی، حدیث‌پژوه معاصر، موضوع امتحان حضرت فاطمه(س) این بوده که خداوند طاقت و توان او را برای حمل امانت الهی امتحان کرد و او را در این امتحان صابر یافت. به جهت صبر و تحملی که حضرت فاطمه(س) از خود نشان داد او را مستحق حمل اسرار الهی یافت.[۵]

منابع

  1. بهبودی، محمدباقر، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۶۳ش، ج ۱، ص ۲۲۶.
  2. «زیارت حضرت فاطمه زهراء»، پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حضرت استاد حسین انصاریان، بازدید: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ق.
  3. قادری، سید محمدتقی، «شرح و تفسیر زیارت نامه حضرت فاطمه(س)، قسمت اول»، بلاغ، انتشار: ۱۳ آذر ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۱ آذر ۱۴۰۲ش.
  4. مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، ملاذ الاخیار فی فهم تهذیب الاحکام، تحقیق مهدی رجایی، قم، انتشارات کتابخانه آیت‌الله مرعشی نجفی، ج۹، ص۲۵.
  5. محمدباقر بهبودی، گزیده کافی، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، ج ۱، ص ۲۲۶.