فعالیت‌های امام علی(ع) در دوران خلفا: تفاوت میان نسخه‌ها

(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{شاخه | شاخه اصلی = |شاخه فرعی۱ = |شاخه فرعی۲ = |شاخه فرعی۳ = }} {{سو...» ایجاد کرد)
 
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۹ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
 
| شاخه اصلی =
|شاخه فرعی۱ =
|شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
مهمترين فعاليت هاي حضرت علي(ع) در دوران خلفاي راشدين چه بود؟
مهمترین فعالیت‌های حضرت علی(ع) در دوران خلفای راشدین چه بود؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
اصطلاح خلفاي راشدين، اگر چه اصطلاحي مورد قبول ميان همه دانشمندان نيست ( چرا که راشد به معنای رشد و کمال دهنده است و ما چنین چیزی را در حکومت سه خلیفه اول مشاهده نمی کنیم) اما در عین حال به دوره حکومت سه فرد اول از حاکمان مسلمان و دوره خلافت پنج ساله امير مومنان را دوران خلفاي راشدين مي نامند؛ که جمعاً به سي سال مي رسد ۲۵ سال از امامت، اميرمومنان در دوران سه خليفه اول سپري شد، اگر چه امام در اين دوره از مصدر قدرت بر کنار بود، اما اين دوره، دوره امامت آن حضرت محسوب مي شد امامت حقي است که قابل غصب از سوي ديگران نيست، حقي اعطاء شد از سوي خداوند براي هدايت امت، مثل حق رسالت؛ از اينروي حق امامت امير مومنان و جايگاه رفيع معنوي آن حضرت براي همه امت اسلام روشن بوده و آن حضرت در اين مقام از کيان دين حراست مي کرد؛ تا دين اسلام از هر گزندي در زمينه عقايد محفوظ باشد.
{{درگاه|غدیر}}
اصطلاح [[خلفای راشدین]]، به دوره حکومت سه فرد اول از حاکمان [[مسلمان]] پس از پیامبر(ص) و دوره خلافت پنج ساله [[امیرالمؤمنین]] گفته می‌شود. ۲۵ سال از [[امامت]] امام علی(ع) در دوران سه خلیفه اول سپری شد، اگر چه امام در این دوره از مصدر قدرت بر کنار بود، اما برای حفظ [[اسلام]] و جلوگیری از تفرقه میان مسلمانان فعالیت‌های مهمی انجام داد. امام در این دوران، در امور مختلف به خلفا [[مشورت]] می‌داد، احکام اسلام را به شیوه صحیح تبیین می‌نمود و به مقابله با انحرافات می‌پرداخت. افراد زیادی در این دوره به شاگردی امام پرداختند که از چهره‌های سرشناس مکتب [[تشیع]] به شمار می‌آیند.


از اينروي مي توان اهمّ فعاليت هاي امير مومنان علي(ع) را به اين شکل دسته بندي کرد.
==جلوگیری از تفرقه بین مسلمانان بعد از پیامبر(ص) ==
امیرالمؤمنین در راستای انجام وظایف الهی خود، حفظ دین، ارکان و اصول اسلام را به همه امور مقدم می‌دانست. امام از اختلاف و تفرقه بین مسلمانان جلوگیری کرده و برای حفظ اسلام که اساسی‌ترین آرمان نبوی است، هزینه سنگینی را متحمل شد چنان‌که خودش این دوره را تلخ‌ترین دوره حیاتش نامید.<ref>شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، ۱۴۱۳ق، ج1، ص۲۸۷؛ شیخ مفید، الجمل، گنگره بزرگداشت، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۱–۱۷۲.</ref>


==۱. انجام وظيفه يک امام با شرايط خاص زماني و مشورت دادن به خلفا==
== حفظ اقتدار نظام اسلامی ==
تلاش‌های امام علی(ع) برای حفظ اقتدار نظام اسلامی مؤثر دانسته شده است.<ref>ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۹.</ref> گفته شده وی اگرچه خود را شایسته‌ترین فرد برای رهبری جامعه اسلامی می‌دانست؛ ولی به دنبال رقابت برای تضعیف نظام موجود برنیامد؛ بلکه به عنوان مشاور به اقتدار نظام سیاسی موجود کمک کرد.<ref>ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰.</ref>


امير مومنان علي(ع) در راستاي انجام وظايف الهي خود،حفظ اساس دين و ارکان و اصول اسلام را به همه امور مقدم مي دانست، در اين راستا وظايف بزرگي را انجام داد، ابتدا از اختلاف و تفرقه جلوگيري کرده؛ امام براي تحقق اين هدف که حفظ اسلام اساسي ترين آرمان نبوي است، هزينه سنگيني را متحمل شد چنان که خودش اين دوره را تلخ ترين دوره حياتش ناميد.<ref>شيخ مفيد ،الارشاد، قم، آل البيت، ۱۴۱۳ق، ص۲۸۷؛ شيخ مفيد، الجمل، گنگره بزرگداشت، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۱ ـ ۱۷۲.</ref> امام در اين سال ها در مسائل مهم دنياي اسلام به خلفا مشورت و کمک مي داد.
پس از رحلت پیامبر(ص)، مدینه مورد حمله مرتدین قرار گرفت. امام علی(ع) دفاع از یکی از دروازه‌های شهر را به عهده گرفت و حمله شبانه آنها را دفع کرد.<ref name=":0">ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۷.</ref>


==۲. تبيين صحيح احکام اسلام و مقابله با انحرافات==


در راستاي امامت، امام به تبيين احکام درست اسلام با عمل و نظر پرداخت و هرگز در اين مسير الهي کوتاهي نکرد. دعا و مناجات ها و عبادت هاي مأثور رسيده به دست ما نمونه اي از اين دست است.<ref>قمي، شيخ عباس ، مفاتيح الجنان، دعاي کميل، سيد بن طاووس اقبال الاعمال، مناجات عشر.</ref>
او در برابر مشورتی که ابوبکر از او خواست برای ادامه جهاد و فتوحات در جبهه شام، او را سفارش به ادامه جهاد کرد که باعث فتوحاتی برای مسلمانان شد.<ref name=":0" />


درباره تبيين احکام، در زمان سه خليفه قبل از خود مطالب مهمي در منابع ذکر شده که به چند نمونه اشاره مي شود:


مردي در زمان خلافت ابي بکر شراب خورد، و ابي بکر پس از اطلاع از اين کار، به اقامه حد بر او بر آمد، و مرد شراب خوار مدعي شد که به حرمت شراب آگاهي نداشتم؛ ابوبکر در حکم اين مسئله گير کرد که اقامه حدود نمايد يا ترک کند.
عمر در یکی از لشکرکشی‌ها به سمت روم تصمیم داشت همراه سپاه حرکت کند و برای این کار با امام علی(ع) مشورت کرد. او عمر را از شرکت در جنگ نهی کرد. همچنین زمانی که جنگی بین مسلمانان و سپاهیان یزدگر سوم قریب الوقوع بود، عمر برای اینکه خود رهبری سپاه را به عهده بگیرد با علی مشورت کرد که مورد نهی قرار گرفت. او حکمران را به رشته تسبیح تشبیه کرد که مهره‌ها را گرد می‌آورد و اگر پاره شود مهره‌ها پراکنده می‌شوند.<ref>ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۷ و ۹۸.</ref>


به برخي از مشاوران خود گفت از علي حکم را سئوال کنيد، از امام سئوال کردند فرمودند اگر دو شاهد از مهاجر و انصار که مورد اطمينان هستند، به حضورش در ميان مسلمانان شهادت بدهند حد را درباره او جاري کن در غير اين صورت از او بخواه توبه کند، ابوبکر بر اساس حکم امام(ع) مرد را پس از عدم شهادت توبه داد و آزاد کرد.<ref>علامه حلي، کشف اليقين، موسسه چاپ و انتشارات، ۱۴۱۱ق، ص۶۸.</ref>
==مشورت دادن به خلفا==
امام بعد از غصب خلافت توسط خلفا، از ایشان دوری نکرد و برای پیشبرد اهداف اسلام، همواره در کنار خلفا بوده و به ایشان در مسائل فقهی، قضائی، اجتماعی و سیاسی مشورت می‌داد. در منابع تاریخ شیعه و [[اهل سنت]]، به نمونه‌های زیادی از مشاوره‌های امام(ع) به خلفا اشاره شده است.


==۳. دفاع از دين اسلام در مقابل اهل کتاب==
امام علی(ع) در زمان ابوبکر، در جنگ‌ها و فتوحات شرکت نمی‌کرد؛ ولی به ابوبکر مشورت‌ می‌داد.{{مدرک|date=ژانویه ۲۰۲۲}}


در روايتي ديگر نقل شده بعضي از بزرگان و علماي يهود آمدند به پيش ابي بکر، و از او پرسيدند. آيا تو جانشين پيامبري در بين اين امت؟ جواب داد، بلي! گفتند ما در تورات خوانده ايم جانشينان انبياء دانشمند ترين و داناترين مردمان روزگار خود هستند؛ چند سئوال از تو داريم، آنها را پاسخ بده! آيا خداوند در آسمان است يا زمين، ابوبکر پاسخ داد خداوند در آسمان بر کرسي (تخت) است؛ عالم يهود جواب داد، پس زمين از خداوند خالي است و در برخي از مکان ها خدا هست و در بعضي نيست! ابوبکر از سخن مرد و نتيجه کلام خود که او گرفته بود به خشم آمده و گفت اين سخن زنادقه است از من دور شو (برو گم شو) وگرنه مي کشمت؛ روحاني يهودي با تعجب برگشت در حالي که دين اسلام را مسخره مي کرد، اميرمومنان با او مواجه شده و فرمود اي يهودي به سئوال تو آگاه شدم که بدون پاسخ برگشتي، پاسخ ما به سئوال شما اين است که خداوند منزه از مکان است؛ و در هر جا وجود دارد او به وجود آورنده مکان هاست، بزرگتر از اين است که در مکان قرار گيرد اکنون من براي شما از تورات به گفتارم دليل مي آورم موسي نشسته بود. ملکي از مشرق آمد، موسي پرسيد از کجا آمدي، جواب داد از پيش خداوند سپس ملکي از مغرب آمد؛ موسي پرسيد از کجا آمدي، پاسخ داد از جانب خداوند، ملکي ديگر آمد، گفت از آسمان هفتم از پيش خداوند آمدم، ملکي آمد و گفت از زمين هفتم از پيش خدا آمدم، سپس موسي فرمود: منزه است پروردگاري که هيچ مکاني از وجودش خالي نيست يهودي گفت. شهادت مي دهم که اين سخنت حق است و تو سزاوار تري به مقام جانشيني پيامبرت از کسي که بر آن تکيه زده است.<ref>شيخ مفيد، همان، ج۱، ص۲۰۲؛ طبرسي، الاحتجاج، مشهد، مرتضي، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۹.</ref> در اين راستا اخبار و روايات معتبري از شيعه و اهل سنت نقل شده که مي توانيد در کتاب ها مراجعه کنيد.
ابوبکر در دوران خلافت خود در کارهای مهم با علی مشورت می‌کرد.


==۴. تربيت برخي از رجال و بزرگان شيعه==
بر اساس گزارشی، ابوبکر برای فتح شام از اصحاب پیامبر(ص) نظرخواهی کرد و فقط نظر علی(ع) را پذیرفت.<ref>یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی‌، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۱ش، ج‌۲، ص ۱۳۳.</ref>
 
== تبیین صحیح احکام اسلام و مقابله با انحرافات ==
در راستای امامت، امام به تبیین احکام درست اسلام با عمل و نظر پرداخت و هرگز در این مسیر الهی کوتاهی نکرد. دعا، مناجات‌ها و عبادت‌های مأثور از ایشان، نمونه‌ای از این فعالیت‌هاست.<ref>قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، دعای کمیل، سید بن طاووس، اقبال الاعمال، مناجات عشر.</ref>
 
مردی در زمان خلافت [[ابوبکر]] شراب خورد، و ابوبکر پس از اطلاع از این موضوع، خواست بر او [[حد شرعی]] جاری کند، مرد شراب خوار مدعی شد که به حرمت شراب آگاهی نداشته است. ابوبکر در حکم این مسئله گیر کرد که اقامه حدود نماید یا ترک کند. به برخی از مشاوران خود گفت از علی(ع) حکم را سؤال کنید، از امام سؤال کردند و ایشان فرمود اگر دو شاهد از مهاجر و انصار که مورد اطمینان هستند، به حضورش در میان مسلمانان شهادت بدهند حد را درباره او جاری کن در غیر این صورت از او بخواه [[توبه]] کند، ابوبکر بر اساس حکم امام(ع) مرد را پس از عدم شهادت توبه داد و آزاد کرد.<ref>علامه حلی، کشف الیقین، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۴۱۱ق، ص۶۸.</ref>
 
==دفاع از اسلام در مقابل اهل کتاب ==
در روایتی نقل شده، بعضی از بزرگان و علمای یهود، نزد ابوبکر آمدند و از او پرسیدند آیا تو جانشین پیامبری در بین این امت؟ جواب داد، بلی! گفتند ما در [[تورات]] خوانده‌ایم جانشینان انبیاء دانشمندترین و داناترین مردمان روزگار خود هستند؛ چند سؤال از تو داریم، آنها را پاسخ بده! آیا خداوند در آسمان است یا زمین، ابوبکر پاسخ داد [[خداوند]] در آسمان بر کرسی (تخت) است؛ عالم یهود جواب داد، پس زمین از خداوند خالی است و در برخی از مکان‌ها خدا هست و در بعضی نیست! ابوبکر از این سخن و نتیجه کلام خود که او گرفته بود به خشم آمده و گفت این سخن زنادقه است از من دور شو و گرنه می‌کشمت؛ روحانی یهودی با تعجب برگشت در حالی که دین اسلام را مسخره می‌کرد، امیرالمؤمنین با او مواجه شده و فرمود ای یهودی به سؤال تو آگاه شدم که بدون پاسخ برگشتی، پاسخ ما به سؤال شما این است که خداوند منزه از مکان است، در هر جا وجود دارد او به وجود آورنده مکان‌هاست، بزرگتر از این است که در مکان قرار گیرد اکنون من برای شما از تورات به گفتارم دلیل می‌آورم. [[موسی(ع)]] نشسته بود، ملکی از مشرق آمد، موسی پرسید از کجا آمدی، جواب داد از پیش خداوند سپس ملکی از مغرب آمد؛ موسی پرسید از کجا آمدی، پاسخ داد از جانب خداوند، ملکی دیگر آمد، گفت از آسمان هفتم از پیش خداوند آمدم، ملکی آمد و گفت از زمین هفتم از پیش خدا آمدم، سپس موسی فرمود: منزه است پروردگاری که هیچ مکانی از وجودش خالی نیست یهودی گفت. شهادت می‌دهم که این سخنت حق است و تو سزاوارتری به مقام جانشینی پیامبرت از کسی که بر آن تکیه زده است.<ref>شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۰۲؛ طبرسی، الاحتجاج، مشهد، مرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۹.</ref>
 
به نقل از محب‌الدین طبری در کتاب ریاض النضرة، ابوبکر یهودیانی که خواستار توصیف پیامبر(ص) بودند به امام علی(ع) ارجاع داد.<ref>ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۶۷.</ref>
 
==تربیت شاگرد ==
آن حضرت در عرصه‌های مختلف به تربیت شاگرد پرداخت و از میان صحابه نخبگانی تربیت کرد تا سیره نبوی از بین نرفته و استمرار یابد. مالک ابن تیهان، [[خزیمه بن ثابت]]، [[حبیب بن مظاهر]]، [[صعصعه بن صوحان]]،<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق، ج۲۴، ص۷۹.</ref> [[محمد بن ابی بکر]] و… برخی از تربیت یافتگان امام علی(ع) بوده‌اند.


يکي از شاخصه هاي بزرگ تمدن اسلامي، اين است که انسان هاي بزرگي تربيت کرده است بزرگان همه در سايه آموزه هاي تمدن و انديشه اسلامي، شخصيت يافته اند، بعد نرم افزاري تمدن اسلامي اين ميزان کارآئي داشته که بتواند انسان هاي لايق تربيت کند انسان هايي هم چون سلمان، ابوذر، مقداد، عمار، مالک اشتر و ... هريک از اينان بالقوه تمدن ساز و فرهنگ آفرين بودند، اميرمومنان دراين دوره برخي از خواص را به خود نزديک کرد و در تربيت آنان کوشيد، تا رد پاي عرفان ناب اسلامي با تحريفات گم نشود آن حضرت در عرصه هاي مختلف به تربيت شاگردان پرداخت و از ميان صحابه نخبگاني تربيت داد تا سيره نبوي از بين نرفته و استمرار يابد ياراني چون مالک ابن تيهّان، خزيمه بن ثابت، حبيب بن مظاهر، (صعصعه بن سوحان) <ref>ابن عساکر، تاريخ مدينه دمشق، بيروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق، ج۲۴، ص۷۹.</ref> و محمد بن ابي بکر و... تربيت يافتگان مکتب اميرمومنان علي(ع) بودند، که دامن پاکشان، محل رويش معرفت بوده.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:==


ـ کتب تاريخي درباره زندگي مولا علي(ع) .


ـ دانشنامه امام علي(ع) .
 
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}
==منابع==
<references />


== منابع ==
{{پانویس}}
{{شاخه
| شاخه اصلی =تاریخ
| شاخه فرعی۱ =تاریخ و سیره معصومان
| شاخه فرعی۲ =امام علی(ع)
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده = 
  | اولویت =  
  | بازبینی =
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:امام علی(ع) و خلفا]]
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ اکتبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۰۳


سؤال

مهمترین فعالیت‌های حضرت علی(ع) در دوران خلفای راشدین چه بود؟

درگاه‌ها
درگاه غدیر.png


اصطلاح خلفای راشدین، به دوره حکومت سه فرد اول از حاکمان مسلمان پس از پیامبر(ص) و دوره خلافت پنج ساله امیرالمؤمنین گفته می‌شود. ۲۵ سال از امامت امام علی(ع) در دوران سه خلیفه اول سپری شد، اگر چه امام در این دوره از مصدر قدرت بر کنار بود، اما برای حفظ اسلام و جلوگیری از تفرقه میان مسلمانان فعالیت‌های مهمی انجام داد. امام در این دوران، در امور مختلف به خلفا مشورت می‌داد، احکام اسلام را به شیوه صحیح تبیین می‌نمود و به مقابله با انحرافات می‌پرداخت. افراد زیادی در این دوره به شاگردی امام پرداختند که از چهره‌های سرشناس مکتب تشیع به شمار می‌آیند.

جلوگیری از تفرقه بین مسلمانان بعد از پیامبر(ص)

امیرالمؤمنین در راستای انجام وظایف الهی خود، حفظ دین، ارکان و اصول اسلام را به همه امور مقدم می‌دانست. امام از اختلاف و تفرقه بین مسلمانان جلوگیری کرده و برای حفظ اسلام که اساسی‌ترین آرمان نبوی است، هزینه سنگینی را متحمل شد چنان‌که خودش این دوره را تلخ‌ترین دوره حیاتش نامید.[۱]

حفظ اقتدار نظام اسلامی

تلاش‌های امام علی(ع) برای حفظ اقتدار نظام اسلامی مؤثر دانسته شده است.[۲] گفته شده وی اگرچه خود را شایسته‌ترین فرد برای رهبری جامعه اسلامی می‌دانست؛ ولی به دنبال رقابت برای تضعیف نظام موجود برنیامد؛ بلکه به عنوان مشاور به اقتدار نظام سیاسی موجود کمک کرد.[۳]

پس از رحلت پیامبر(ص)، مدینه مورد حمله مرتدین قرار گرفت. امام علی(ع) دفاع از یکی از دروازه‌های شهر را به عهده گرفت و حمله شبانه آنها را دفع کرد.[۴]


او در برابر مشورتی که ابوبکر از او خواست برای ادامه جهاد و فتوحات در جبهه شام، او را سفارش به ادامه جهاد کرد که باعث فتوحاتی برای مسلمانان شد.[۴]


عمر در یکی از لشکرکشی‌ها به سمت روم تصمیم داشت همراه سپاه حرکت کند و برای این کار با امام علی(ع) مشورت کرد. او عمر را از شرکت در جنگ نهی کرد. همچنین زمانی که جنگی بین مسلمانان و سپاهیان یزدگر سوم قریب الوقوع بود، عمر برای اینکه خود رهبری سپاه را به عهده بگیرد با علی مشورت کرد که مورد نهی قرار گرفت. او حکمران را به رشته تسبیح تشبیه کرد که مهره‌ها را گرد می‌آورد و اگر پاره شود مهره‌ها پراکنده می‌شوند.[۵]

مشورت دادن به خلفا

امام بعد از غصب خلافت توسط خلفا، از ایشان دوری نکرد و برای پیشبرد اهداف اسلام، همواره در کنار خلفا بوده و به ایشان در مسائل فقهی، قضائی، اجتماعی و سیاسی مشورت می‌داد. در منابع تاریخ شیعه و اهل سنت، به نمونه‌های زیادی از مشاوره‌های امام(ع) به خلفا اشاره شده است.

امام علی(ع) در زمان ابوبکر، در جنگ‌ها و فتوحات شرکت نمی‌کرد؛ ولی به ابوبکر مشورت‌ می‌داد.[نیازمند منبع]

ابوبکر در دوران خلافت خود در کارهای مهم با علی مشورت می‌کرد.

بر اساس گزارشی، ابوبکر برای فتح شام از اصحاب پیامبر(ص) نظرخواهی کرد و فقط نظر علی(ع) را پذیرفت.[۶]

تبیین صحیح احکام اسلام و مقابله با انحرافات

در راستای امامت، امام به تبیین احکام درست اسلام با عمل و نظر پرداخت و هرگز در این مسیر الهی کوتاهی نکرد. دعا، مناجات‌ها و عبادت‌های مأثور از ایشان، نمونه‌ای از این فعالیت‌هاست.[۷]

مردی در زمان خلافت ابوبکر شراب خورد، و ابوبکر پس از اطلاع از این موضوع، خواست بر او حد شرعی جاری کند، مرد شراب خوار مدعی شد که به حرمت شراب آگاهی نداشته است. ابوبکر در حکم این مسئله گیر کرد که اقامه حدود نماید یا ترک کند. به برخی از مشاوران خود گفت از علی(ع) حکم را سؤال کنید، از امام سؤال کردند و ایشان فرمود اگر دو شاهد از مهاجر و انصار که مورد اطمینان هستند، به حضورش در میان مسلمانان شهادت بدهند حد را درباره او جاری کن در غیر این صورت از او بخواه توبه کند، ابوبکر بر اساس حکم امام(ع) مرد را پس از عدم شهادت توبه داد و آزاد کرد.[۸]

دفاع از اسلام در مقابل اهل کتاب

در روایتی نقل شده، بعضی از بزرگان و علمای یهود، نزد ابوبکر آمدند و از او پرسیدند آیا تو جانشین پیامبری در بین این امت؟ جواب داد، بلی! گفتند ما در تورات خوانده‌ایم جانشینان انبیاء دانشمندترین و داناترین مردمان روزگار خود هستند؛ چند سؤال از تو داریم، آنها را پاسخ بده! آیا خداوند در آسمان است یا زمین، ابوبکر پاسخ داد خداوند در آسمان بر کرسی (تخت) است؛ عالم یهود جواب داد، پس زمین از خداوند خالی است و در برخی از مکان‌ها خدا هست و در بعضی نیست! ابوبکر از این سخن و نتیجه کلام خود که او گرفته بود به خشم آمده و گفت این سخن زنادقه است از من دور شو و گرنه می‌کشمت؛ روحانی یهودی با تعجب برگشت در حالی که دین اسلام را مسخره می‌کرد، امیرالمؤمنین با او مواجه شده و فرمود ای یهودی به سؤال تو آگاه شدم که بدون پاسخ برگشتی، پاسخ ما به سؤال شما این است که خداوند منزه از مکان است، در هر جا وجود دارد او به وجود آورنده مکان‌هاست، بزرگتر از این است که در مکان قرار گیرد اکنون من برای شما از تورات به گفتارم دلیل می‌آورم. موسی(ع) نشسته بود، ملکی از مشرق آمد، موسی پرسید از کجا آمدی، جواب داد از پیش خداوند سپس ملکی از مغرب آمد؛ موسی پرسید از کجا آمدی، پاسخ داد از جانب خداوند، ملکی دیگر آمد، گفت از آسمان هفتم از پیش خداوند آمدم، ملکی آمد و گفت از زمین هفتم از پیش خدا آمدم، سپس موسی فرمود: منزه است پروردگاری که هیچ مکانی از وجودش خالی نیست یهودی گفت. شهادت می‌دهم که این سخنت حق است و تو سزاوارتری به مقام جانشینی پیامبرت از کسی که بر آن تکیه زده است.[۹]

به نقل از محب‌الدین طبری در کتاب ریاض النضرة، ابوبکر یهودیانی که خواستار توصیف پیامبر(ص) بودند به امام علی(ع) ارجاع داد.[۱۰]

تربیت شاگرد

آن حضرت در عرصه‌های مختلف به تربیت شاگرد پرداخت و از میان صحابه نخبگانی تربیت کرد تا سیره نبوی از بین نرفته و استمرار یابد. مالک ابن تیهان، خزیمه بن ثابت، حبیب بن مظاهر، صعصعه بن صوحان،[۱۱] محمد بن ابی بکر و… برخی از تربیت یافتگان امام علی(ع) بوده‌اند.




منابع

  1. شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، ۱۴۱۳ق، ج1، ص۲۸۷؛ شیخ مفید، الجمل، گنگره بزرگداشت، ۱۴۱۳ق، ص۱۷۱–۱۷۲.
  2. ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۹.
  3. ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۱۰۰.
  4. ۴٫۰ ۴٫۱ ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۷.
  5. ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۹۷ و ۹۸.
  6. یعقوبی، احمد، تاریخ یعقوبی‌، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۱ش، ج‌۲، ص ۱۳۳.
  7. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، دعای کمیل، سید بن طاووس، اقبال الاعمال، مناجات عشر.
  8. علامه حلی، کشف الیقین، مؤسسه چاپ و انتشارات، ۱۴۱۱ق، ص۶۸.
  9. شیخ مفید، الارشاد، قم، آل البیت، ۱۴۱۳ق، ج۱، ص۲۰۲؛ طبرسی، الاحتجاج، مشهد، مرتضی، ۱۴۰۳ق، ج۱، ص۲۰۹.
  10. ایزدی، حجت‌الله، «امیرالمؤمنین علی و اقتدار نظام اسلامی در دوران خلفا»، در مجله مصباح دی، شماره ۴۰، دی ۱۳۸۰ش، ص۶۷.
  11. ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۵ق، ج۲۴، ص۷۹.