زمان پیدایش و تدوین دعاها: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (اضافه کردن منبع زیارت عاشورا و ...)
 
(۱۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
دعاهایی که در مفاتیح الجنان آمده است همچون دعای توسل، زیارت عاشورا، دعای عهد، کمیل و… پیدایش آنها در چه زمانی بوده است؟ آیا از زمان آفرینش حضرت آدم(ع) بوده است؟
دعاهایی که در مفاتیح الجنان آمده است همچون [[دعای توسل]]، [[زیارت عاشورا]]، [[دعای عهد]]، کمیل و … پیدایش آنها در چه زمانی بوده است؟ آیا از آفرینش حضرت آدم(ع) بوده است؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
دعا ارزشمندترین عبادت‌ها و از بزرگترین نعمت‌های الهی به بندگانش می‌باشد. به گونه ای که جایگاه والایی را در قاموس قرآن و احادیث، به خود اختصاص داده است. به عنوان نمونه، امام سجاد(ع) در مناجات ذاکرین به خدا عرض کرده است: «و من اعظم النعم علینا جریان ذکرک علی السنتنا و اذنک لنا بدعائک؛ و از بزرگترین نعمت‌های تو بر ما جاری ساختن نام تو بر زبان و اذن تو به دعا کردن با توست.» یا امیر المومنین(ع) در تفسیر آیه «صراط الذین انعمت علیهم» می‌فرماید: «منظور از نعمت، نعمت‌های مادی از قبیل خوردنی و پوشیدنی نیست، چرا که خداوند متعال این‌ها را به کافران و فاسقان نیز عطا می‌کند، بلکه منظور از نعمت در این آیه شریفه، دعا است».}}<ref>نهاوندی، شرح دعای سمات.</ref>
مطلق [[دعا]] همراه با [[هبوط آدم(ع)]] از [[بهشت]] به [[زمین]] بوده است، آنگاه که از عمل خویش پشیمان شده و دست به دعا برداشت. {{قرآن|فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ| سوره = بقره| آیه =۳۷| ترجمه = سپس آدم از [[پروردگار خداوند خدا|پروردگار]]ش کلماتی دریافت داشت (و با آنها توبه کرد) و [[خداوند خدا|خداوند]] توبه او را پذیرفت چرا که خداوند توبه‌پذیر و مهربان است.}}  


واژه دعا، به معنای درخواست کردن و طلب کردن است؛ و در قرآن نیزبه همین معنا به کار گرفته شده است: {{قرآن|ادعونی<ref>مؤمن/۶۰.</ref> از من بخواهید ـ دعا حقیقتی است فطری، به گونه ای که هر کس خواه مسلمان ـ خواه کافر ـ خواه انسان و یا- حتی- موجودات دیگر، همگی دست نیاز به سوی وجود بی‌نیاز دراز می‌کنند.
برخی معتقدند همه دعاها، پیش از [[خلقت]] انسان در [[لوح محفوظ]] بوده، اما عموم مردم به این‌گونه دعاها از زمان پیامبران و اوصیای آنان دسترسی پیدا کردند. بسیاری دعاها از معصومان(ع) نشأت گرفته است؛ گاهی راوی دعایی را از امام(ع) درخواست کرده و امام به او تعلیم داده است مانند دعای کمیل.<ref>کفعمی، محمد بن ابراهیم، المصباح، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۴ق، ص۷۳۷.</ref> [[دعای کمیل]] منسوب به [[حضرت خضر|حضرت خضر(ع)]] بوده است. سپس به امام علی(ع) انتقال یافته و آن حضرت، این دعا را به [[کمیل بن زیاد]] نخعی که از یاران نزدیک بود، تعلیم داد.


اما درباره پاسخ به پرسش باید گفت: دعاهایی که از طریق معصومین به دست ما رسیده است همراه با هبوط حضرت آدم(ع) از بهشت به زمین خاکی بوده است، آنگاه که از کرده خویش پشیمان گشت و دست به دعا برداشت.
برخی دعاها را راوی از امام(ع) شنیده است مانند دعای ابوحمزه ثمالی و … .<ref>کفعمی، محمد بن ابراهیم، المصباح، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۴ق، باب دوم در اعمال ماه‌های سال قمری، فصل ماه رمضان، بخش اعمال سحرهای مبارک رمضان، دعای چهارم.</ref> در برخی موارد متنی از معصوم بوده که به دست راوی نسخه‌برداری شده، مانند آنچه به وسیله نواب اربعه از ناحیه مقدسه رسیده است؛ مانند زیارت آل یس.<ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، باب زیارات، فصل صاحب‌الامر، زیارت اول و مانند دعای سمات، همان، باب اول در ادعیه، فصل ششم درباره ادعیه مشهوره، دعای سمات.</ref>


{{قرآن|فتلقی آدم من ربه کلمات فتاب علیه انه هو التواب الرحیم}}<ref>بقره/۳۷.</ref> یا دقیقتر آن است که بگوئیم، همه این دعاها، پیش از خلقت انسان در لوح محفوظ بوده است، اما دست رسی عموم مردم به این گونه ادعیه از زمان پیامبر(ص) و ائمه اطهار(ع) بوده است. به عنوان مثال زیارت عاشورا، از امام محمد باقر(ع) نقل شده است، اما در اصل یک‌کلام قدسی می‌باشد، به این گونه که وقتی پیامبر اکرم(ص) به معراج رفتند در آسمان چهارم، کلمات زیارت عاشورا بر قلب پیامبر اکرم(ص) الهام گردید، لیکن از آن رو که هنوز واقعه عاشورا در روی زمین رخ نداده بود، تا زمان امام محمد باقر(ع) مخفی ماند و پس از این دوران در دسترس شیعیان قرار گرفت.<ref>صفاتی، زهره، شرح زیارت عاشورا.</ref>
[[زیارت عاشورا]]، از [[امام باقر(ع)]] نقل شده، اما در اصل، کلام قدسی است، زمانی که پیامبر(ص) به [[معراج]] رفتند در آسمان چهارم، کلمات زیارت عاشورا بر قلب ایشان الهام گردید، لیکن از آن رو که هنوز واقعه [[عاشورا]] در روی زمین رخ نداده بود، تا زمان امام باقر(ع) مخفی ماند و پس از این دوران در دسترس [[شیعیان شیعه|شیعیان]] قرار گرفت.<ref>طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بيروت، مؤسسة فقه الشيعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ص۷۷۲. ابن قولویه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، تحقيق جواد قيومي، قم، مؤسسة نشر الفقاهه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۳۲۵، باب۷۱. </ref>


و یا دعای کمیل از زمان حضرت خضر(ع) بوده است و منسوب به آن حضرت است. سپس سینه به سینه به امیرالمومنین(ع) انتقال یافته و آن حضرت، این دعا را به کمیل بن زیاد نخعی که از اصحاب نزدیکشان بود، تعلیم فرمود.<ref>زمردیان، علی، شرح دعای کمیل.</ref>
پس اگر مطلق دعا را در نظر بگیریم از زمان حضرت آدم بوده و اگر دعاهایی مثل توسل یا زیارت عاشورا را ملاحظه کنیم بعد از حضرت آدم(ع) و از زمان ائمه(ع) به دست ما رسیده است.
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
== مطالعه بیشتر ==
۱ـ شرح دعای کمیل، علی زمردیان.
۲ـ شرح زیارت عاشورا، زهره صفاتی.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =
  | شاخه اصلی = حدیث
|شاخه فرعی۱ =
| شاخه فرعی۱ = دعا
|شاخه فرعی۲ =
| شاخه فرعی۲ =
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه = -
  | تیترها =
  | تیترها =-
  | ویرایش =
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی =
  | بازبینی نویسنده =  
| بازبینی =شد
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت = ج
  | کیفیت =
  | کیفیت = ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۰ سپتامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۱:۱۲

سؤال

دعاهایی که در مفاتیح الجنان آمده است همچون دعای توسل، زیارت عاشورا، دعای عهد، کمیل و … پیدایش آنها در چه زمانی بوده است؟ آیا از آفرینش حضرت آدم(ع) بوده است؟

مطلق دعا همراه با هبوط آدم(ع) از بهشت به زمین بوده است، آنگاه که از عمل خویش پشیمان شده و دست به دعا برداشت. ﴿فَتَلَقَّی آدَمُ مِنْ رَبِّهِ کَلِماتٍ فَتابَ عَلَیْهِ إِنَّهُ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحیمُ؛ سپس آدم از پروردگارش کلماتی دریافت داشت (و با آنها توبه کرد) و خداوند توبه او را پذیرفت چرا که خداوند توبه‌پذیر و مهربان است.(بقره:۳۷)

برخی معتقدند همه دعاها، پیش از خلقت انسان در لوح محفوظ بوده، اما عموم مردم به این‌گونه دعاها از زمان پیامبران و اوصیای آنان دسترسی پیدا کردند. بسیاری دعاها از معصومان(ع) نشأت گرفته است؛ گاهی راوی دعایی را از امام(ع) درخواست کرده و امام به او تعلیم داده است مانند دعای کمیل.[۱] دعای کمیل منسوب به حضرت خضر(ع) بوده است. سپس به امام علی(ع) انتقال یافته و آن حضرت، این دعا را به کمیل بن زیاد نخعی که از یاران نزدیک بود، تعلیم داد.

برخی دعاها را راوی از امام(ع) شنیده است مانند دعای ابوحمزه ثمالی و … .[۲] در برخی موارد متنی از معصوم بوده که به دست راوی نسخه‌برداری شده، مانند آنچه به وسیله نواب اربعه از ناحیه مقدسه رسیده است؛ مانند زیارت آل یس.[۳]

زیارت عاشورا، از امام باقر(ع) نقل شده، اما در اصل، کلام قدسی است، زمانی که پیامبر(ص) به معراج رفتند در آسمان چهارم، کلمات زیارت عاشورا بر قلب ایشان الهام گردید، لیکن از آن رو که هنوز واقعه عاشورا در روی زمین رخ نداده بود، تا زمان امام باقر(ع) مخفی ماند و پس از این دوران در دسترس شیعیان قرار گرفت.[۴]

منابع

  1. کفعمی، محمد بن ابراهیم، المصباح، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۴ق، ص۷۳۷.
  2. کفعمی، محمد بن ابراهیم، المصباح، بیروت، چاپ اعلمی، ۱۴۱۴ق، باب دوم در اعمال ماه‌های سال قمری، فصل ماه رمضان، بخش اعمال سحرهای مبارک رمضان، دعای چهارم.
  3. قمی، عباس، مفاتیح الجنان، باب زیارات، فصل صاحب‌الامر، زیارت اول و مانند دعای سمات، همان، باب اول در ادعیه، فصل ششم درباره ادعیه مشهوره، دعای سمات.
  4. طوسی، محمد بن الحسن، مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، بيروت، مؤسسة فقه الشيعه، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ص۷۷۲. ابن قولویه، جعفر بن محمد، كامل الزيارات، تحقيق جواد قيومي، قم، مؤسسة نشر الفقاهه، چاپ اول، ۱۴۱۷ق، ص۳۲۵، باب۷۱.