معنای عبد در دو روایت از امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - 'هٔ' به 'ه') |
(←عبد در روایت دوم: اصلاح ارقام) |
||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
| خط ۵: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
''' | '''معنای عبد در دو روایت از امام علی(ع)''' به‌معنای مطیع و پیرو قلمداد شده است. در لغت، واژه عبد هم به‌معنای بنده و مملوک و هم به‌معنای مطیع و پیرو آمده است. در [[قرآن]] عبد به دو معنای بنده و مملوک و مطیع خدا در عبادت و اطاعت آمده است. | ||
==مفهوم واژه عبد== | ==مفهوم واژه عبد== | ||
«عبد» به معنای مطیع و بنده است و در اصل وصف | «عبد» به معنای مطیع و بنده آمده است و در اصل وصف قلمداد شده است؛ مانند «رجل عبد: مرد مطیع» که به مرور مانند اسم استعمال شده است. محققان معتقدند که در قرآن عبد به دو معنا آمده است: یکی به معنای بنده و مملوک<ref>سوره بقره، آیه ۱۷۸؛ نیز: سوره نحل، آیه ۷۵.</ref> و دیگری به معنای عابد و مطیع خدا در [[عبادت]] و اطاعت.<ref>سوره جن، آیه ۹؛ نیز: سوره اسراء، آیه ۳.</ref> | ||
جمع عبد نیز در قرآن به دو صورت عباد<ref> | جمع عبد نیز در قرآن به دو صورت عباد<ref>سوره بقره، آیه ۲۰۷.</ref> و عبید آمده است.<ref>سوره ق، آیه ۲۹.</ref> گفته شده که اگر عبد به خدا اضافه شود، جمع آن به صورت عباد می‌آید و اگر به غیر خدا اضافه شود جمع آن به صورت عبید می‌آید. در نتیجه، گفته شده که عبد هم به‌معنای بنده و مملوک، هم به معنای مطیع و پیرو آمده است.<ref>قریشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۶ش، ذیل ماده «عبد».</ref> | ||
==عبد در روایت اول== | ==عبد در روایت اول== | ||
[[طبرسی]] در | [[طبرسی]] در [[کتاب احتجاج]] روایتی نقل کرده است که در آن واژه عبد به کار رفته است. عبد در این روایت به معنای مطیع و پیرو به‌کار رفته است: | ||
{{متن عربی|جَاءَ حِبْرٌ مِنَ اَلْأَحْبَارِ إِلَى أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ ع فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَتَى كَانَ رَبُّكَ فَقَالَ لَهُ ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ وَ مَتَى لَمْ يَكُنْ حَتَّى يُقَالَ مَتَى كَانَ كَانَ رَبِّي قَبْلَ اَلْقَبْلِ بِلاَ قَبْلٍ وَ بَعْدَ اَلْبَعْدِ بِلاَ بَعْدٍ وَ لاَ غَايَةَ وَ لاَ مُنْتَهَى لِغَايَتِهِ اِنْقَطَعَتِ اَلْغَايَاتُ عِنْدَهُ فَهُوَ مُنْتَهَى كُلِّ غَايَةٍ فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَ فَنَبِيٌّ أَنْتَ فَقَالَ وَيْلَكَ إِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ مُحَمَّدٍ (ص) | {{متن عربی|جَاءَ حِبْرٌ مِنَ اَلْأَحْبَارِ إِلَى أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ(ع) فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَتَى كَانَ رَبُّكَ فَقَالَ لَهُ ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ وَ مَتَى لَمْ يَكُنْ حَتَّى يُقَالَ مَتَى كَانَ كَانَ رَبِّي قَبْلَ اَلْقَبْلِ بِلاَ قَبْلٍ وَ بَعْدَ اَلْبَعْدِ بِلاَ بَعْدٍ وَ لاَ غَايَةَ وَ لاَ مُنْتَهَى لِغَايَتِهِ اِنْقَطَعَتِ اَلْغَايَاتُ عِنْدَهُ فَهُوَ مُنْتَهَى كُلِّ غَايَةٍ فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَ فَنَبِيٌّ أَنْتَ فَقَالَ وَيْلَكَ إِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ مُحَمَّدٍ (ص)|ترجمه=یکی از علمای اهل کتاب به محضر امام علی(ع) رسید و گفت: ای امیر المومنین(ع)! چه زمانی خداوند به‌وجود آمده است؟ امام(ع) گفت: برای خدا زمانی را نمی‌توان تصور کرد تا اینکه بگوییم چه زمانی به‌وجود آمد. همان پروردگار ما قبل از قبل بوده و قبل از آن را نمی‌توان تصور کرد و همچنین بعد از بعد هست و بعد از آن قابل تصور نیست. دارای نهایتی نیست و برای او منتهی و غایتی را نمی‌توان تصور کرد و تمام غایات و به خداوند منقطع می‌شود. شخص دوباره سؤال می‌کند: ای امیرالمؤمنین، آیا شما نبی هستید. امام(ع) جواب می‌دهد: وای بر تو! همانا من بنده‌ای از بندگان محمد(ص) هستم}}<ref>طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج على أهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، مشهد، نشر مرتضى، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۱۰.</ref> | ||
==عبد در روایت دوم== | |||
روایت {{متن عربی|مَن عَلَّمَنی حَرفاً فَقَد صَیَّرَنی عَبداً}} در [[جوامع روایی شیعه]] موجود نیست؛ اما در میان مردم این سخن به نام [[امام علی(ع)]] مشهور شده است.<ref> خاجوئي مازندرانی، محمد اسماعیل، الرسائل الفقهية، تحقيق : مهدي الرجائي، قم، دار الكتب الإسلامي، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۹۰. نراقي، محمد مهدي، جامع السعادات، نجف، دارالنعمان للطباعه و النشر، بي تا، ج۳، ص۱۱۲.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | {{پایان پاسخ}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
| خط ۴۷: | خط ۳۶: | ||
| ناوبری = | | ناوبری = | ||
| نمایه = | | نمایه = | ||
| تغییر مسیر = | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۹ اوت ۲۰۲۳، ساعت ۱۳:۴۴
منظور از «عبد» در دو حدیث معروف امام علی(ع): «أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِیدِ مُحَمَّدٍ» و «مَن عَلَّمَنی حَرفاً فَقَد صَیَّرَنی عَبداً» چیست؟
معنای عبد در دو روایت از امام علی(ع) به‌معنای مطیع و پیرو قلمداد شده است. در لغت، واژه عبد هم به‌معنای بنده و مملوک و هم به‌معنای مطیع و پیرو آمده است. در قرآن عبد به دو معنای بنده و مملوک و مطیع خدا در عبادت و اطاعت آمده است.
مفهوم واژه عبد
«عبد» به معنای مطیع و بنده آمده است و در اصل وصف قلمداد شده است؛ مانند «رجل عبد: مرد مطیع» که به مرور مانند اسم استعمال شده است. محققان معتقدند که در قرآن عبد به دو معنا آمده است: یکی به معنای بنده و مملوک[۱] و دیگری به معنای عابد و مطیع خدا در عبادت و اطاعت.[۲]
جمع عبد نیز در قرآن به دو صورت عباد[۳] و عبید آمده است.[۴] گفته شده که اگر عبد به خدا اضافه شود، جمع آن به صورت عباد می‌آید و اگر به غیر خدا اضافه شود جمع آن به صورت عبید می‌آید. در نتیجه، گفته شده که عبد هم به‌معنای بنده و مملوک، هم به معنای مطیع و پیرو آمده است.[۵]
عبد در روایت اول
طبرسی در کتاب احتجاج روایتی نقل کرده است که در آن واژه عبد به کار رفته است. عبد در این روایت به معنای مطیع و پیرو به‌کار رفته است:
«جَاءَ حِبْرٌ مِنَ اَلْأَحْبَارِ إِلَى أَمِيرِ اَلْمُؤْمِنِينَ(ع) فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ مَتَى كَانَ رَبُّكَ فَقَالَ لَهُ ثَكِلَتْكَ أُمُّكَ وَ مَتَى لَمْ يَكُنْ حَتَّى يُقَالَ مَتَى كَانَ كَانَ رَبِّي قَبْلَ اَلْقَبْلِ بِلاَ قَبْلٍ وَ بَعْدَ اَلْبَعْدِ بِلاَ بَعْدٍ وَ لاَ غَايَةَ وَ لاَ مُنْتَهَى لِغَايَتِهِ اِنْقَطَعَتِ اَلْغَايَاتُ عِنْدَهُ فَهُوَ مُنْتَهَى كُلِّ غَايَةٍ فَقَالَ يَا أَمِيرَ اَلْمُؤْمِنِينَ أَ فَنَبِيٌّ أَنْتَ فَقَالَ وَيْلَكَ إِنَّمَا أَنَا عَبْدٌ مِنْ عَبِيدِ مُحَمَّدٍ (ص)؛ یکی از علمای اهل کتاب به محضر امام علی(ع) رسید و گفت: ای امیر المومنین(ع)! چه زمانی خداوند به‌وجود آمده است؟ امام(ع) گفت: برای خدا زمانی را نمی‌توان تصور کرد تا اینکه بگوییم چه زمانی به‌وجود آمد. همان پروردگار ما قبل از قبل بوده و قبل از آن را نمی‌توان تصور کرد و همچنین بعد از بعد هست و بعد از آن قابل تصور نیست. دارای نهایتی نیست و برای او منتهی و غایتی را نمی‌توان تصور کرد و تمام غایات و به خداوند منقطع می‌شود. شخص دوباره سؤال می‌کند: ای امیرالمؤمنین، آیا شما نبی هستید. امام(ع) جواب می‌دهد: وای بر تو! همانا من بنده‌ای از بندگان محمد(ص) هستم»[۶]
عبد در روایت دوم
روایت «مَن عَلَّمَنی حَرفاً فَقَد صَیَّرَنی عَبداً» در جوامع روایی شیعه موجود نیست؛ اما در میان مردم این سخن به نام امام علی(ع) مشهور شده است.[۷]
منابع
- ↑ سوره بقره، آیه ۱۷۸؛ نیز: سوره نحل، آیه ۷۵.
- ↑ سوره جن، آیه ۹؛ نیز: سوره اسراء، آیه ۳.
- ↑ سوره بقره، آیه ۲۰۷.
- ↑ سوره ق، آیه ۲۹.
- ↑ قریشی، سید علی‌اکبر، قاموس قرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۶ش، ذیل ماده «عبد».
- ↑ طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج على أهل اللجاج، تحقیق محمدباقر خرسان، مشهد، نشر مرتضى، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۱۰.
- ↑ خاجوئي مازندرانی، محمد اسماعیل، الرسائل الفقهية، تحقيق : مهدي الرجائي، قم، دار الكتب الإسلامي، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۴۹۰. نراقي، محمد مهدي، جامع السعادات، نجف، دارالنعمان للطباعه و النشر، بي تا، ج۳، ص۱۱۲.