اعتبار نامه ۳۱ نهج‌البلاغه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
نامهٔ ۳۱ [[نهج‌البلاغه|نهج البلاغه]] از [[امام علی(ع)]] خطاب به فرزند بزرگش [[امام حسن(ع)]] از نامه‌های مشهور و معروف است. اکثر محدثان، که خطبه‌ها | نامهٔ ۳۱ [[نهج‌البلاغه|نهج البلاغه]] از [[امام علی(ع)]] خطاب به فرزند بزرگش [[امام حسن(ع)]] از نامه‌های مشهور و معروف است. اکثر محدثان، که خطبه‌ها و نامه‌های امام علی(ع) را جمع‌آوری کرده‌اند، با ذکر سند این نامه را در تألیفات خود آورده‌اند. برخی از آنان قبل از جمع‌آوری نهج البلاغه توسط [[سید رضی]] (۳۵۹-۴۰۶ق) آن را در منابع خود ذکر کرده‌اند. همچنین، برخی خطبه‌ها و نامه‌های نهج البلاغه از طریق امامان معصوم(ع) بعدی نقل شده و بزرگان حدیثی [[شیعه]] آنها را در کتاب‌های خود ذکر نموده‌اند. پیش از سید رضی، برخی دیگر از محدثان تمام یا قسمت‌هایی از این نامه را در آثارشان آورده‌اند؛ از جمله: | ||
* [[محمد بن یعقوب کلینی]] (درگذشتهٔ ۳۲۸ق) در کتاب رسائل<ref>دشتی، محمد، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، نشر امام علی(ع)، ۱۳۶۸ش، ص۲۱۸–۲۱۹.</ref> و همچنین در کتاب [[کتاب کافی|فروع کافی]]؛<ref>الکلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تحقیق علی‌اكبر الغفاری، طهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۳۸.</ref> | * [[محمد بن یعقوب کلینی]] (درگذشتهٔ ۳۲۸ق) در کتاب رسائل<ref>دشتی، محمد، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، نشر امام علی(ع)، ۱۳۶۸ش، ص۲۱۸–۲۱۹.</ref> و همچنین در کتاب [[کتاب کافی|فروع کافی]]؛<ref>الکلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تحقیق علی‌اكبر الغفاری، طهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۳۸.</ref> | ||
| خط ۱۳: | خط ۱۳: | ||
* حسن بن عبدالله بن سعید (درگذشتهٔ ۳۸۲ق)، در کتاب الزواجر و المواعظ؛<ref>دشتی، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، ص۲۱۸–۲۱۹.</ref> | * حسن بن عبدالله بن سعید (درگذشتهٔ ۳۸۲ق)، در کتاب الزواجر و المواعظ؛<ref>دشتی، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، ص۲۱۸–۲۱۹.</ref> | ||
کلینی دو نامه از امام علی(ع) به فرزندانش را در کتاب کافی نقل کرده است؛ یکی به فرزندش امام حسن(ع) و دیگری به فرزند دیگرش [[محمد بن حنفیه]].<ref>الکلینی، الفروع من الکافی، ج۵، ص۳۳۸.</ref> مضمون این دو نامه با اندکی تفاوت تقریباً یکی است. شیخ صدوق در کتاب من لایحضره | کلینی دو نامه از امام علی(ع) به فرزندانش را در کتاب کافی نقل کرده است؛ یکی به فرزندش امام حسن(ع) و دیگری به فرزند دیگرش [[محمد بن حنفیه]].<ref>الکلینی، الفروع من الکافی، ج۵، ص۳۳۸.</ref> مضمون این دو نامه با اندکی تفاوت تقریباً یکی است. شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه، نامه دوم را به عنوان نامهٔ امام به امام حسن(ع) نقل کرده است.<ref>الصدوق، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۱۸۹-۱۹۲.</ref> برخی از شارحان نهج البلاغه به این موضوع اشاره کرده‌اند.<ref>ابن میثم البحرانی، شرح نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲.</ref> | ||
برخی محققان معاصر نهج البلاغه در آثار خود به معرفی منابع مختلف این نامه و اسانید آن پرداخته‌اند.<ref>برای نمونه ن.ک: الحسینی الخطیب، السید عبدالزهراء، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۵ق ـ۱۹۷۵م، ج۳، ص۳۰۷–۳۱۲؛ نیز: دشتی، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، ص۲۱۸–۲۱۹.</ref>{{پایان مطالعه بیشتر}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۷ فوریهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۲:۲۸
سؤال
نامهٔ امام علی(ع) به امام حسن(ع) در نهج البلاغه، نامهٔ ۳۱، مطابق چه سندی این نامه خطاب به امام حسن(ع) است و آیا سند آن معتبر است؟
نامهٔ ۳۱ نهج البلاغه از امام علی(ع) خطاب به فرزند بزرگش امام حسن(ع) از نامه‌های مشهور و معروف است. اکثر محدثان، که خطبه‌ها و نامه‌های امام علی(ع) را جمع‌آوری کرده‌اند، با ذکر سند این نامه را در تألیفات خود آورده‌اند. برخی از آنان قبل از جمع‌آوری نهج البلاغه توسط سید رضی (۳۵۹-۴۰۶ق) آن را در منابع خود ذکر کرده‌اند. همچنین، برخی خطبه‌ها و نامه‌های نهج البلاغه از طریق امامان معصوم(ع) بعدی نقل شده و بزرگان حدیثی شیعه آنها را در کتاب‌های خود ذکر نموده‌اند. پیش از سید رضی، برخی دیگر از محدثان تمام یا قسمت‌هایی از این نامه را در آثارشان آورده‌اند؛ از جمله:
- محمد بن یعقوب کلینی (درگذشتهٔ ۳۲۸ق) در کتاب رسائل[۱] و همچنین در کتاب فروع کافی؛[۲]
- ابن عبدربه اندلسی (درگذشتهٔ ۳۲۸ق) در کتاب عقد الفرید.[۳]
- ابن شعبهٔ حرّانی (درگذشتهٔ ۳۸۰ق) در کتاب تحف العقول.[۴]
- شیخ صدوق (درگذشتهٔ ۳۸۱ق) در کتاب من لایحضره الفقیه.[۵]
- حسن بن عبدالله بن سعید (درگذشتهٔ ۳۸۲ق)، در کتاب الزواجر و المواعظ؛[۶]
کلینی دو نامه از امام علی(ع) به فرزندانش را در کتاب کافی نقل کرده است؛ یکی به فرزندش امام حسن(ع) و دیگری به فرزند دیگرش محمد بن حنفیه.[۷] مضمون این دو نامه با اندکی تفاوت تقریباً یکی است. شیخ صدوق در کتاب من لایحضره الفقیه، نامه دوم را به عنوان نامهٔ امام به امام حسن(ع) نقل کرده است.[۸] برخی از شارحان نهج البلاغه به این موضوع اشاره کرده‌اند.[۹]
برخی محققان معاصر نهج البلاغه در آثار خود به معرفی منابع مختلف این نامه و اسانید آن پرداخته‌اند.[۱۰]
منابع
- ↑ دشتی، محمد، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، نشر امام علی(ع)، ۱۳۶۸ش، ص۲۱۸–۲۱۹.
- ↑ الکلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تحقیق علی‌اكبر الغفاری، طهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۳۳۸.
- ↑ ابن عبد ربه الاندلسی، احمد بن محمد، العقد الفرید، تحقیق مفید محمد قمیحه، ۱۴۰۷ق، ج۳، ص۱۰۰-۱۰۱.
- ↑ ابن شعبة الحرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول صلى الله عليهم، تحقیق على‌اكبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ۱۴۰۴ق، ص۶۸-۹۱.
- ↑ الصدوق، محمد بن علی، کتاب من لایحضره الفقیه، تحقیق علی‌اکبر الغفاری، قم، مؤسسة النشر الاسلامی، ج۴، ص۱۸۹-۱۹۲.
- ↑ دشتی، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، ص۲۱۸–۲۱۹.
- ↑ الکلینی، الفروع من الکافی، ج۵، ص۳۳۸.
- ↑ الصدوق، کتاب من لایحضره الفقیه، ج۴، ص۱۸۹-۱۹۲.
- ↑ ابن میثم البحرانی، شرح نهج البلاغه، تهران، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق، ج۵، ص۲.
- ↑ برای نمونه ن.ک: الحسینی الخطیب، السید عبدالزهراء، مصادر نهج‌البلاغه و اسانیده، بیروت، منشورات مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۵ق ـ۱۹۷۵م، ج۳، ص۳۰۷–۳۱۲؛ نیز: دشتی، روش‌های تحقیق در اسناد و مدارک نهج‌البلاغه، ص۲۱۸–۲۱۹.