«سجین» و «علیین» در سوره مطففین

سؤال

در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور از سجین و علیین چیست؟

سِجّین و عِلیّین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم آمده است. در اینکه معنای سجّیین و علیین چیست بین مفسران اختلاف است. بیشتر، سجین را نام دوزخ و علیین را نام بهشت گرفته‌اند. برخی گفته‌اند نام کتاب‌هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در آن می‌نویسند.

در سوره مطففین آمده است که نامه بدکاران در سجّین است. در ادامه می‌گوید تو چه می‌دانی سجین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است. و در ادامه این سوره درباره ابرار می‌فرماید نامه اعمال نیکوکاران(ابرار) در علیین است. تو چه می‌دانی علیین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است. بعضی گفته‌اند کتاب مرقوم برای بیان سجین یا علیین نیست، بلکه برای توضیح «کتاب فجار، نامه بدکاران» و «کتاب ابرار، نامه نیکوکاران» است.

سجین از ماده سجن به معنای زندان است. معناهای متفاوتی برای آن در نظر گرفته‌اند. از جمله زندان، دوزخ، نامه اعمال بدکاران. وادی هولناکی در قعر جهنم.

علیین به معنای درجات عالی است. در اصل به معنای مکان بالا یا افرادی است که در بالا می‌نشینند. و به معنای برترین مکان بهشت آمده است. یا به معنای آسمان هفتم و منزلگاه ارواح مؤمنین یا سدره المنتهی و نامه اعمال نیکوکاران

درباره کتاب مرقوم گفته‌اند که امری است نوشته شده و قضایی حتمی. کتاب هم چیزی است که نوشته شده و هم به معنای قضا آمده است.

مطالعه بیشتر

۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.

۲ـ تفسیر احسن الحدیث، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۱۳۲.

۳ـ پرتوی از قرآن، محمود طالقانی، ج۳، ص۳۴۱.