جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه سوم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲: | خط ۲: | ||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}} | {{سوال}} | ||
جریان جمع‌آوری قرآن توسط | جریان جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه سوم چگونه بوده است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}}عثمان | {{پاسخ}}عثمان خلیفه سوم، برای حفظ قرآن و رفع اختلاف‌ها، اقدام به جمع‌آوری و یکسان‌کردن نسخه‌های قرآن در سال بیست و پنجم هجری نمود. او دستور داد هرانچه با این نسخه اصلی مغایرت دارد از بین ببرند. عثمان در این یکسان‌سازی چند هدف را دنبال می‌کرد: | ||
* جمع‌آوری منابع | * جمع‌آوری منابع صحیح برای تهیه مصحف (نسخه) واحد و انتشار آن بین مسلمانان. | ||
* مقابله مصحف‌های آماده شده با یکدیگر، | * مقابله مصحف‌های آماده شده با یکدیگر، برای اطمینان نسبت به صحت آنها و نبود اختلاف. | ||
* جمع‌آوری مصحف یا صحیفه‌هایی که قرآن در آنها ثبت شده از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها. | * جمع‌آوری مصحف یا صحیفه‌هایی که قرآن در آنها ثبت شده از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها. | ||
* ملزم کردن | * ملزم کردن همه مسلمانان به قرائت این مصحف و منع از تلاوت مصحف‌ها و قرائت‌های دیگر.<ref name=":0" /> | ||
او نسخه‌هایی از مصحف واحد تهیه گردید و به شهرهای مختلف فرستاد. | او نسخه‌هایی از مصحف واحد تهیه گردید و به شهرهای مختلف فرستاد. همچنین یک نسخه در مدینه نگهداری می‌شد که آن را «مصحف اُم» یا «مصحف امام» می‌نامیدند که نسخهٔ مرجع عمومی بود؛ چنان‌چه میان مصحف‌های فرستاده شده به بلاد دیگر، اختلافی پیدا می‌شد، ملاک تصحیح، مصحف مدینه بود. خلیفهٔ سوم، برای خاتمه دادن به اضطراب و نابسامانی‌ها در قرائت‌های قرآن، بعد از تدوین مصحف واحد، دستور داد سایر مصحف‌ها را بسوزانند و این عمل، باعث انتقاد و سرزنش او شد. | ||
== جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه اول == | == جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه اول == | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۱، ساعت ۰۷:۳۰
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
جریان جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه سوم چگونه بوده است؟
عثمان خلیفه سوم، برای حفظ قرآن و رفع اختلاف‌ها، اقدام به جمع‌آوری و یکسان‌کردن نسخه‌های قرآن در سال بیست و پنجم هجری نمود. او دستور داد هرانچه با این نسخه اصلی مغایرت دارد از بین ببرند. عثمان در این یکسان‌سازی چند هدف را دنبال می‌کرد:
- جمع‌آوری منابع صحیح برای تهیه مصحف (نسخه) واحد و انتشار آن بین مسلمانان.
- مقابله مصحف‌های آماده شده با یکدیگر، برای اطمینان نسبت به صحت آنها و نبود اختلاف.
- جمع‌آوری مصحف یا صحیفه‌هایی که قرآن در آنها ثبت شده از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها.
- ملزم کردن همه مسلمانان به قرائت این مصحف و منع از تلاوت مصحف‌ها و قرائت‌های دیگر.[۱]
او نسخه‌هایی از مصحف واحد تهیه گردید و به شهرهای مختلف فرستاد. همچنین یک نسخه در مدینه نگهداری می‌شد که آن را «مصحف اُم» یا «مصحف امام» می‌نامیدند که نسخهٔ مرجع عمومی بود؛ چنان‌چه میان مصحف‌های فرستاده شده به بلاد دیگر، اختلافی پیدا می‌شد، ملاک تصحیح، مصحف مدینه بود. خلیفهٔ سوم، برای خاتمه دادن به اضطراب و نابسامانی‌ها در قرائت‌های قرآن، بعد از تدوین مصحف واحد، دستور داد سایر مصحف‌ها را بسوزانند و این عمل، باعث انتقاد و سرزنش او شد.
جمع‌آوری قرآن توسط خلیفه اول
خلیفه اول در زمان حکمرانی خود، دستور داد، قرآن را از روی قطعات چوب، استخوان و ... جمع‌آوری کنند. ابوبکر این مسئولیت را بر عهده زید بن ثابت گذاشت. البته امام علی(ع) پس از رحلت پیامبر اسلام به جمع‌آوری قرآن پرداخت، اما به دلایلی پذیرفته نشد.
مصحف‌های مختلف و آغاز یکسان‌سازی نسخه‌های قرآن
عثمان، خلیفه سوم با مشاهده اختلاف نسخه‌های قرآن، به پیشنهاد حذیفه بن یمان به‌طور جدی به فکر یکسان‌سازی مصاحف برآمد. او با عده‌ای از اصحاب که در مدینه بودند مشورت نمود، همگی آنها بر ضرورت همسان‌سازی نسخه‌های قرآن، اتفاق نظر داشتند. عثمان، نخست در پیامی، همه اصحاب پیامبر را به همکاری در انجام این عمل دعوت کرد. سپس ۱۲نفر به سرپرستی اُبی بن کعب را برای این کار مشخص کرد.
عثمان در سال بیست و پنجم هجری، با هدف حفظ و صیانت قرآن کریم و رفع اختلاف‌ها و پرهیز از خطر تحریف و… اقدام به جمع‌آوری و یکسان کردن نسخه‌های قرآن نمود. عثمان برای این هدف چند هدف را تعیین نمود:
- جمع‌آوری منابع و مآخذ صحیح برای تهیه مصحف (نسخه) واحد و انتشار آن بین مسلمانان
- مقابله مصحف‌های آماده شده با یکدیگر، به منظور حصول اطمینان نسبت به صحت آنها و عدم وجود اختلاف بین آنها
- جمع‌آوری مصحف یا صحیفه‌هایی که قرآن در آنها ثبت شده از تمامی بلاد اسلامی و نابود کردن آنها.
- ملزم کردن همهٔ مسلمانان به قرائت این مصحف و منع از تلاوت مصحف‌ها و قرائت‌های دیگر.[۱]
او نسخه‌هایی از مصحف واحد تهیه گردید و به شهرهای مختلف فرستاد. برخی تعداد مصحف‌های تهیه شده که همراه یک قاری به یکی از مراکز مهم اسلامی آن زمان ارسال می‌شد را شش یا هفت نسخه دانسته‌اند. علاوه بر آنها یک نسخه هم در مدینه نگهداری می‌شد که آن را «مصحف اُم» یا «مصحف امام» می‌نامیدند که نسخهٔ مرجع عمومی بود؛ چنان‌چه میان مصحف‌های فرستاده شده به بلاد دیگر، اختلافی پیدا می‌شد، ملاک تصحیح، مصحف مدینه بود.[۲] خلیفهٔ سوم، برای خاتمه دادن به اضطراب و نابسامانی‌ها در قرائت‌های قرآن، بعد از تدوین مصحف واحد، دستور داد سایر مصحف‌ها را بسوزانند و این عمل، باعث انتقاد و سرزنش به عثمان شد.[۳]
دیدگاه امام علی(ع)
عثمان با مشورت صحابه به این نتیجه رسید، مصحف‌ها را یکسان کند و کمیته‌ای به مسئولیت و سرپرستی اُبی بن کعب تشکیل شد و کار یکسان‌سازی مصحف‌ها را شروع کرد.[۴]
سیوطی نقل می‌کند که علی(ع) نیز در این باره رأی موافق خود را به گونه‌ای اصولی ابراز نمود و گفت: «به من گفته‌اند که برخی می‌گویند قرائت من بهتر از قرائت توست و…». به او (عثمان) گفتم: «نظرت چیست؟» گفت: «نظرم این است که یک مصحف در میان مردم باشد.» گفتم: «نظرت خوب است.»[۵]
پس از آن‌که امام علی(ع) به خلافت رسید، مردم را برآن داشت تا به همان مصحف عثمان، پایبند باشند و تغییری در آن ندهند، گر چه در آن غلط‌های املایی وجود داشت. این بدان جهت بود که از آن پس، هیچ‌کس به عنوان اصلاح قرآن، تغییر و تحریفی در آن به وجود نیاورد.[۶]
امامان شیعه نیز قایل‌اند که قرآن را باید طبق نسخه و قرائت مرسوم قرائت کرد. شیعیان به تبعیت از امامان معتقدند قرآنی که امروزه در دست مسلمانان است، همان قرآن کامل و جامع است و هرگز تحریف و تغییری در آن صورت نگرفته است. شخصی در نزد امام صادق(ع) عبارتی از قرآن را بر خلاف قرائت دیگران قرائت کرد. امام به او فرمود: «دیگر این‌گونه قرائت مکن و همان‌گونه که همگان قرائت می‌کنند، قرائت نما.»[۷]