پیش نویس:حدیث خداوند آتش را بر ذریه حضرت زهرا حرام کرده است

سؤال

آیا این روایت که «خداوند آتش را بر ذریه حضرت زهرا(س) حرام و آنان را از عذاب آتش مصون داشت» مستند است؟

درگاه‌ها

این روایت در کتب شیعه و سنی به تعابیر مختلف و با اسناد گوناگون آمده و احادیث دیگر مقصود از «ذریتها» را، فرزندان بی واسطه حضرت زهرا(س) تفسیر کرده‌اند نه تمام نسل و نوادگان آن بانو.

منابع روایت

در منابع شیعه و اهل سنت با تعابیر مختلف و اسناد صحیح و ضعیف به صورت مستقیض آمده است: که پیامبر(ص) فرمودند: «فاطمه(س) خود را از آلوده شدن حفظ کرد، و خداوند ذرّیهٔ وی را به آتش حرام کرد».

منابع اهل سنت

علمای اهل سنت نیز، این روایت را به تعابیر مختلف در کتب خود ذکر کرده‌اند، که به ذکر چند نمونه بسنده می‌کنیم:

• طبرانی(۳۶۰هـ) روایتی را ذکر می‌کند که پیامبر(ص) به حضرت زهراء(س) فرمودند: «إِن الله عزوجل غیر معذبک وَلَا ولدک». و به ابن حجر هیتمی تمام راویان این حدیث، ثقه هستند.
• ابوبکر بزاز(۴۱۴هـ) آورده: رسول اکرم(ص) فرمودند: «إن فاطمة أحصنت فرجها فحرم الله ذریتها علی النار». و حاکم نیشابوری نیز این روایت را صحیح السند دانسته است.
• محب الدین طبری(۶۹۴هـ) می‌نویسد: علی(ع) از پیامبر(ص) سؤال کرد: «لم سمیت فاطمة، قَال إِن الله قد فطمها وذریتها عن النَّار یوم القیامة».

علامه امینی در کتاب «ثمرات الأسفار إلی الأقطار» به اسناد و روایات مختلف این مطلب اشاره می‌کنند.

منابع شیعه

علمای شیعه نیز روایات متعددی را در کتب خود ذکر کرده‌اند، مانند:

• شیخ صدوق روایتی از پیامبر(ص) می‌آورد که حضرت فرمودند: «إن فاطمة أحصنت فرجها فحرم الله ذریتها علی النار».
• شیخ طوسی می‌نویسد: رسول‌الله(ص) فرمودند: «سمّیت فاطمة، لأنّ اللّه فطمها و ذرّیتها من النار».

شرح روایت

مراد از «ذریه» در روایت، فرزندان بلاواسطه حضرت زهرا(س) می‌باشد، نه فرزندان با واسطه و نوادگان ایشان. کما اینکه در روایاتی به این مسئله تصریح و روایت پیامبر(ص) تبیین گشته است.

• محمّد بن مروان گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: آیا پیغمبر(ص) چنین فرموده است که: فاطمه خود را از آلوده شدن حفظ کرد و خداوند ذرّیهٔ وی را به آتش حرام کرد؟ حضرت فرمودند: آری، امّا مقصود از ذرّیهٔ آن بانو در این حدیث، حسن و حسین، زینب و امّ کلثوم است.
• حمّاد بن عثمان گوید: به امام صادق علیه السلام گفتم:فدایت گردم، معنی فرمایش پیغمبر خدا که:فاطمه پاکدامنی نمود و خدا ذریهٔ او را به آتش حرام کرد، چیست؟ فرمودند: آنان که از آتش آزادند فرزندانی هستند که از رحم آن بانو متولّد گشته‌اند، یعنی حسن و حسین، زینب و امّ کلثوم.

هر دو روایت دارای اعتبار می‌باشد لکن به ذکر سند روایت دوم اشاره می‌کنیم که همه روات آن، ثقه می‌باشد: محمد بن الحسن بن أحمد بن الولید، محمد بن الحسن الصفار، العباس بن معروف، علی بن مهزیار، الحسن بن علی الوشاء، محمد بن قاسم بن الفضیل، عن حماد بن عثمان.

و روایات دیگری در کتب شیعه و سنی آمده که به این مطلب اشاره دارد.