اعتکاف در همه ماه‌ها
چرا شیعیان در ایران، ماه‌های دیگر قمری مراسم اعتکاف می‌گیرند در صورتی که در آخر ماه رمضان سفارش شده است؟
اعتکاف در همه ماه‌های قمری از نگاه دینی صحیح است. از جمله دلایل شرعی بودن اعتکاف در همه ماه‌ها عبارتند از: یک) اعتکاف رسول خدا(ص) در دهه اول، ده وسط، دهه آخر ماه رمضان و ماه شوال. دو) جایز بودن قطع اعتکاف و خوردن روزه و حرام بودن خوردن روزه ماه رمضان حتی در اعتکاف. سه) جایز بودن اعتکاف بدون روزه در دیدگاه برخی از اهل سنت و واجب بودن روزه ماه رمضان در آیات قرآن و روایات معتبر.
اعتکاف در ماه رمضان، از ارزش بالاتری برخوردار است. در روایات بر اعتکاف در ماه رمضان بیشتر سفارش شده است. رسول خدا(ص) بیشتر در ماه رمضان اعتکاف داشت. امروزه نیز اعتکاف در ماه رمضان ارزش و ثواب بیشتری از اعتکاف در غیر رمضان دارد.
فضیلت اعتکاف در ماه رمضان
شب‌زنده‌داری و عبادت در شب‌های ماه رمضان به خصوص به اعتکاف در ده روز آخر این ماه بسیار سفارش شده است.[۱] پیامبر(ص) بیشتر در ماه رمضان اعتکاف می‌کرد.[۲] از امام صادق(ع) روایت شده است چون دهه آخر ماه رمضان فرا می‌رسید، پیامبر خدا، کمر به عبادت می‌بست و از زنان، کناره می‌گرفت و شب را اِحیا می‌داشت و تنها به عبادت می‌پرداخت.[۳] ثواب اعتکاف در ماه مبارک رمضان برابر با دو حج و دو عمره می‌باشد.[۴]
شرعی بودن اعتکاف در همه ماه‌ها
۱- سیره رسول خدا(ص): رسول خدا ده روز از ماه مبارک رمضان را در اعتکاف به سر می‌برد که گاهی در ده روز اوّل و گاهی در ده روز وسط و بیشتر وقت‌ها در ده روز آخر ماه رمضان معتکف می‌شدند.[۵] در روایاتی از اهل سنت آمده است رسول خدا(ص) در ماه شوال معتکف می‌شد.[۶] از این‌روی سیره خود آن حضرت درخصوص اعتکاف، تنها ماه رمضان نبوده است. سیره عملی رسول خدا(ص) گویاترین دلیل بر جایز بودن اعتکاف در دیگر ماه‌هاست.
۲- واجب بودن یا نبودن روزه اعتکاف، دلیل بر درستی آن در غیر ماه رمضان: شیعه[۷] و اکثر اهل سنّت[۸] طبق روایاتی می‌گویند در اعتکاف روزه گرفتن واجب است. در مقابل برخی از اهل سنّت می‌گویند روزه گرفتن در اعتکاف لازم نیست.[۹] این در صورتی درست است که اعتکاف در ماه رمضان نباشد وگرنه روزه ماه رمضان طبق آیات قرآن کریم، واجب است.[۱۰]
۳- افطار روزه در روز اوّل و دوم دلیل بر جواز آن در غیر ماه رمضان: در احکام اعتکاف آمده است که می‌توان روز اوّل یا دوم، اعتکاف را ترک کرد و روزه را افطار نمود؛ اگر روز دوم را در اعتکاف ماند، در روز سوم اعتکاف و روزه واجب می‌شود.[۱۱] در ماه رمضان معتکف نمی‌تواند روز اوّل یا دوم اعتکاف روزه‌اش را افطار کند. از این‌روی اعتکاف در ماه‌های دیگر درست است و می‌توان در روز اول یا دوم آن را قطع کرد و روزه را افطار کرد.
منابع
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۴، ص۱۷۶. ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۱۸۸.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه: غفاری، علی اکبر و غفاری، محمد جواد و بلاغی، صدر، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۵۴۶. معینی، محسن، «رمضان»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ج۲۰، ذیل مدخل.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه: غفاری، علی اکبر و غفاری، محمد جواد و بلاغی، صدر، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۵۰۱. محمدی ری‌شهری، محمد، گزیده حکمت نامه پیامبر اعظم، ص۷۸۶.
- ↑ ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات (الأشعثیات)، تهران، مکتبه النینوی الحدیثیه، چاپ اول، بی تا، ص۵۹. ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۸۸، حدیث۲۰۱.
- ↑ ابن بابویه، محمد بن علی، من لا یحضره الفقیه، ترجمه: غفاری، علی اکبر و غفاری، محمد جواد و بلاغی، صدر، تهران، نشر صدوق، چاپ اول، ۱۳۶۷ش، ج۲، ص۵۴۶.
- ↑ بخاری، محمد بن اسماعیل، صحیح البخاری، مصر- قاهره، وزارة الاوقاف، المجلس الاعلی للشئون الاسلامیة، لجنة إحیاء کتب السنة، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۳۷۳. مالک بن انس، موطأ الإمام مالک، امارات- ابوظبی، مؤسسه زاید بن سلطان آل نهیان للأعمال الخیریة و الإنسانیة، چاپ اول، ۱۴۲۵ق، ج۳، ص۴۵۴.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۴، ص۸۵.
- ↑ ابوداود، سلیمان بن اشعث، سنن أبی داود، قاهره، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۰ق، ج۲، ص۱۰۶۸.
- ↑ نسائی، احمد بن علی، السنن الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون، چاپ اول، ۱۴۱۱ق، ج۲، ص۲۶۱. العینی، عمده القاری، ج۱۱، ص۱۵۶.
- ↑ سوره بقره، آیه۱۸۳.
- ↑ کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۴، ص۱۷۷.