فضیلت و اهمیت نماز شب در روایات
(تغییرمسیر از فضیلت نماز شب)
سؤال
نماز شب در روایات چه اهمیت و فضیلتی دارد؟
روایات زیادی از پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) برای نماز شب و بیان فضیلت آن وارد شده است.[۱] پیامبر(ص) پیش از رحلت، در ضمن وصایایی به امام علی(ع)، سه بار فرمود: «برتو باد خواندنِ نماز شب».[۲] علامه مجلسی در جلد هیجده بحارالانوار، پس از نقل آیات قرآنی در فضیلت نماز شب، بیش از هفتاد روایت نقل فرموده است.[۳] در کتاب وسائل الشیعه، ۴۱ حدیث در فضل نماز شب و شب زنده‌داری، و چندین حدیث بر کراهت ترک آن آمده است.[۴] از جمله روایاتی که در آثار روایی آمده است:
- پیامبر(ص): جبرئیل پیوسته مرا به شب زنده‌داری سفارش می‌کرد، تا جایی که گمان بردم بهترین افراد امّت من شبها را هرگز نخواهند خوابید.[۵]
- پیامبر(ص): رحمت خدا بر آن مردی باد، که نیمه‌های شب برخیزد و نماز بخواند و همسرش را برای نماز خواندن بیدار کند و اگر بیدار نشد آب به صورتش بپاشد. رحمت خدا بر آن زنی باد که نیمه‌های شب از خواب برخیزد و نماز بخواند و شوهرش را برای نماز بیدار کند و اگر امتناع کرد، به صورتش آب پاشد.[۶]
- پیامبر(ص): هرگاه بنده در دل شب، با سرور خود خلوت کند و با او به راز و نیاز پردازد، خداوند نور را در دلش ثابت گرداند … سپس به فرشتگانش فرماید: «ای فرشتگان من! به بنده ام بنگرید که در دل شب تار که اهل باطل به لهو و لعب سرگرمند و غافلان خفته‌اند، با من خلوت کرده است. گواه باشید که من او را آمرزیدم».[۷]
- پیامبر(ص): بر شما باد به شب زنده داری که آن شیوه شایستگان پیش از شماست. و شب زنده داری مایه تقرّب به خدا و بازداشتن از گناه است.
- امام صادق(ع): نماز شب چهره را سفید و نورانی می‌کند، نماز شب انسان را خوشبو می‌کند، نماز شب روزی می‌آورد.[۸]
- امام صادق(ع): شرف مؤمن در نماز شب، و عزت او بی‌نیازی‌اش از مردم است. نماز شب فخر مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت است.[۹]
- پیامبر(ص): ای مسلمانان! نماز شب و راز و نیاز شبانه را فراموش نکنید، که شب زنده داری روش و سیره صالحان قبل از شما بوده است و موجب نزدیکی به خداوند می‌گردد، و ابزار بازدارنده گناهان است، و کفّاره گناهان محسوب می‌شود.[۱۰]
- پیامبر(ص) به علی(ع) توصیه می‌کند: بر تو باد که نماز شب را به جای آوری! پیامبر این سخن را چهار بار تکرار کرد).[۱۱]
- پیامبر(ص): خداوند ابراهیم(ع) را به مقام دوستی خود [و افتخار خلیل اللّهی] نرساند مگر به خاطر اطعام طعام و نماز شبانه هنگامی که مردم در خواب بودند.[۱۲]
- امام صادق(ع): نماز شب موجب رضایت پروردگار و محبت ملائکه، و سنت انبیاء، و نور معرفت و اصل ایمان، و راحتی بدن، و کراهت و ناخشنودی شیطان، و سلاح بر دشمنان، و موجب اجابت دعاء، و قبولی اعمال، و برکت در رزق، و شفیع بین انسان و ملک‌الموت، و چراغ گور انسان، و فرش زیر پهلوی انسان در قبر، و جواب منکر و نکیر، و مونس و زائر انسان در قبر تا روز قیامت است.[۱۳]
- امام صادق(ع) هرکس نماز شب نخواند از شیعیان ما نیست.[۱۴]
- امام رضا(ع): بر شما باد به نماز شب که هیچ بنده مؤمنی در آخر شب برنمی‌خیزد و هشت رکعت نماز و دو رکعت شفع و یک رکعت وتر را نمی‌گزارد و هفتاد مرتبه در دعای دست خود استغفار نمی‌کند مگر اینکه خدایش او را از عذاب گور و عذاب دوزخ پناه می‌دهد و عمرش را می‌افزاید و روزیش را فراخ می‌دارد و سپس فرمود همانا خانه‌هایی که در آن نماز شب خوانده می‌شود پرتو آن برای مردم آسمانها همچون پرتو ستارگان برای اهل زمین است و می‌درخشد.[۱۵]
- امام صادق(ع): سه چیز از عنایات مخصوص الهی است: عبادت شبانه (نماز شب) و افطار دادن به روزه‌داران، و ملاقات برادران مسلمان.[۱۶]
- امام صادق(ع): نماز شب گناهان روز را از بین می‌برد.[۱۷]
- پیامبر(ص): وقتی که ایستاد بنده از خوابگاه لذیذش که راضی کند حق را به نماز شب، در صورتی که چرت می‌زند، مباهات می‌فرماید خدای تعالی به واسطه او بر ملائکه و فرماید: شاهد باشید که آمرزیدم او را.[۱۸]
منابع
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، والاترین بندگان، قم، نسل جوان، ۱۳۸۳ش، ص۹۹.
- ↑ مصلائی‌پور، عباس، «تهجد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۸، ذیل مدخل.
- ↑ مُهری، محمد جواد، فضایل و برکات نماز شب، قم، انتشارات نبوغ، ۱۳۸۹ش، ص۳۲.
- ↑ خمینی، سید روح‌الله، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ۱۳۸۰ش، ص۲۰۲.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، تلخیص حمید حسینی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، تلخیص حمید حسینی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، تلخیص حمید حسینی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۱.
- ↑ محمدی ری‌شهری، محمد، منتخب میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، تلخیص حمید حسینی، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دارالحدیث، سازمان چاپ و نشر، ۱۳۸۱ش، ص۳۳۱.
- ↑ شیخ بهائی، مفتاح الفلاح - کلید رستگاری، گزینش و ترجمه: علی نظری منفرد، تهران، جلوه کمال، ۱۳۸۷ش، ص۲۶۲.
- ↑ والاترین بندگان، مکارم شیرازی، قم، نسل جوان، ۱۳۸۳ش، ناصر، ص۱۰۱.
- ↑ «اهمیّت و جایگاه «نماز شب» در اسلام»، آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی، بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲.
- ↑ «اهمیّت و جایگاه «نماز شب» در اسلام»، آیین رحمت - معارف اسلامی و پاسخ به شبهات کلامی، بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲.
- ↑ ملکی تبریزی، میرزا جواد، اسرار الصلوة، مترجم رضا رجب زاده، تهران، آزادی، ۱۳۷۲ش، ص۴۵۴.
- ↑ ملکی تبریزی، میرزا جواد، اسرار الصلوة، مترجم رضا رجب زاده، تهران، آزادی، ۱۳۷۲ش، ص۴۵۷.
- ↑ فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضه الواعظین، ترجمه محمود مهدوی دامغانی، تهران، نی، ۱۳۶۶ش، ص۵۰۴.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۳.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۱۷۳.
- ↑ خمینی، سید روح‌الله، شرح چهل حدیث (اربعین حدیث)، قم، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س)، ۱۳۸۰ش، ص۴۹۴.