ازدواج موقت متعدد
اگر دختر یا پسری به صورت مداوم و دفعات متعدد ازدواج موقت داشته باشد به گونه‌ای که جامعه او را هوس باز بداند، آیا مرتکب گناه شده است؟ آیا در اسلام انجام چنین عملی برای دختر جایز است؟
ازدواج موقت در زمان‌های اضطراری است که ازدواج دایم ممکن نیست. هدف از تشریع ازدواج موقت، ترویج هوس‌بازی و هواپرستی نیست و در اسلام هم تبعیت از هوا و هوس به شدت مبغوض شده است. قرآن گمراه‌ترین مردم را افرادی می‌داند که از هوا و هوس خود پیروی می‌کنند.
هوا پرستی
هوا پرستی از تمام انواع بت‌پرستی خطرناکتر است، بلکه بت‌پرستی نیز از آن ریشه می‌گیرد. از این رو قرآن کریم هواپرستی را نوعی بت‌پرستی بلکه خطرناک‌ترین شکل بت‌پرستی معرفی می‌کند و تصریح می‌کند: ﴿آیا گمراهتر از آن کس که پیروی هوای نفس خویش کرده و هیچ هدایت الهی را نپذیرفته، کسی پیدا می‌شود؟﴾(قصص:۵۰)[۱] پیامبر اسلام (ص) بت «هوی» را بزرگترین[۲] و مبغوضترین[۳] بت‌ها معرفی کرده‌اند.[۴]
در آموزه‌های اسلامی «ذواق» و «ذواقه» یعنی زن یا مردی که هدفش این باشد که اشخاص گوناگون را مورد کامجویی قرار دهد، ملعون و مبغوض خداوند معرفی شده است.[۵] چرا که چنین فردی به امیال غریزی و تبعیت از هوای نفس دامن زده و از مراتب انسانیت فاصله می‌گیرد. با توجه به روایات، حکمت مبغوضیت این رفتار مشخص می‌شود.
از منظر اسلام تمام غرایز باید در حد اقتضا و احتیاج طبیعت اشباع گردد. اسلام اجازه نمی‌دهد که انسان آتش غرایز را دامن بزند و آنها را به شکل یک عطش پایان‌ناپذیر روحی درآورد. از این رو اگر چیزی رنگ شهوت‌پرستی بگیرد حتی اگر در طیبات باشد، نه مطابق منظور اسلام است[۶] نه مطابق عقل.[۷] همان‌گونه که مقصود آیه ﴿کُلُوا مِنْ طَیِّباتِ ما رَزَقْناکُمْ؛ از روزی‌های پاکیزه بخورید.﴾(بقره:۵۷) آن نیست که انسان‌ها به شکم پرستی و عیاشی بپردازند؛ بلکه مقصود این آیه جواز استفاده از منافع خوراکی‌ها بوده‌است و به هیچ روی شکم‌پرستی عده‌ای از افراد مورد تایید این آیه نیست.
هدف ازدواج موقت
هدف از شارع و قانونگذار از مقرر ساختن ازدواج موقت این نبوده که با این شیوه ازدواج وسیله‌ای برای عیاشی و شهوت‌رانی انسان‌های شهوت‌پرست ایجاد کند؛ بلکه هدف تأمین مصلحت‌ها و دفع مضراتی بوده است که در شرایط خاصی موجب شده ازدواج موقت تشریع شود.
روایات زیادی داریم که نشان می‌دهد اصولاً فلسفه ازدواج موقت پیشگیری از وقوع زنا است؛ بنابر‌این، نباید این نوع ازدواج جانشین ازدواج دائم شود و نباید این قانون الهی مورد سوء استفاده قرار گیرد و بهانه‌ای برای شهوت‌رانی گردد.
فتح بن یزید می‌گوید از ابا الحسن(ع) یعنی امام رضا یا امام هادی (ع) در مورد ازدواج موقت پرسیدم، حضرت فرمود: برای کسی که خداوند او را با ازدواج بی‌نیاز نکرده است، ازدواج موقت به‌طور مطلق مباح است، تا به وسیله ازدواج موقت پاکدامنی پیشه نماید، اگر هم به سبب ازدواج دائم از ازدواج موقت بی‌نیاز باشد، هنگامی که همسرش از پیش او رفته باشد، ازدواج موقت برای او مباح است.[۸]
امام کاظم(ع) به علی بن یقطین که از آن حضرت درباره ازدواج موقت پرسیده بود می‌فرماید: تو را به ازدواج موقت چه‌کار؟! و حال آنکه خداوند تو را از آن بی‌نیاز کرده است[۹] همچنین نقل شده است امام هادی (ع) که به برخی از پیروان خویش نوشته بود که: «از اصرار بر ازدواج موقت امتناع کنید و سنت (ازدواج دائم) را به پا دارید».[۱۰]
ازدواج موقت برای مواقع ضروری و برای کسانی است که عوامل گوناگون آنها را از دسترسی و امکان به ازدواج دایم بازمی‌دارند و نبایستی بهانه‌ای برای زیاده‌طلبی و هواپرستی شود. سیاست حقوقی اسلام در قانون ازدواج موقت این نبوده است که افرادی از این قانون سوء استفاده نموده و به صورت گسترده از این شیوه استفاده نموده و خود را در شهوت و هوی و هوس غرق کنند و هوسبازانی چنان این حکم الهی را به بازی بگیرند که دوست و دشمن از این قانون الهی تنفر پیدا کنند و ازدواج موقت را مساوی با زنا و فحشا بدانند. بلکه هدف از جعل و تشریع ازدواج موقت، حفظ کردن افراد نیازمند از آلودگی به گناه و فحشا است. ازدواج موقت برای جلوگیری از انحرافات و روابط نامشروع تشریع شده‌است، تا بدین‌وسیله عفاف و پاکدامنی حفظ شود؛ نه اینکه افرادی آن را وسیله‌ای برای زیاده خواهی جنسی خود قرار دهند. با این وجود نمی‌توان ازدواج موقت چنین اشخاصی را باطل و زنا پنداشت.
منابع
- ↑ ﴿وَ مَنْ أَضَلُّ مِمَّنِ اتَّبَعَ هَواهُ بِغَیْرِ هُدیً مِنَ اللَّه﴾
- ↑ ما تحت ظل السماء من اله یعبد من دون اللَّه اعظم عند اللَّه من هوی متبع؛ در زیر آسمان هیچ بتی بزرگتر در نزد خدا از هوی و هوسی که از آن پیروی کنند وجود ندارد!» نقل از: تفسیر نمونه، جلد ۱۵ ص۱۰۳
- ↑ ابغض اله عبد علی وجه الارض الهوی:" مبغوضترین و منفورترین بتی که در زمین پرستش شده است بت هوی است" به نقل از: تفسیر نمونه، جلد ۱۵ ص۱۰۳
- ↑ تفسیر نمونه، جلد ۱۵ ص۱۰۳
- ↑ کافی. ج۶. ص ۵۵: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صإِنَّ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یُبْغِضُ أَوْ یَلْعَنُ کُلَّ ذَوَّاقٍ مِنَ الرِّجَالِ وَ کُلَّ ذَوَّاقَه مِنَ النِّسَاء
- ↑ لا دین مع هوی غرر الحکم جمله ۱۰۵۳۱.
- ↑ لا عقل مع هوی غرر الحکم جمله ۱۰۵۴۱.
- ↑ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مجلدات۳۰، ج۲۱، باب۵، ح۲.
- ↑ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مجلدات۳۰، ج۲۱، باب۵، ح۱.
- ↑ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، مجلدات۳۰، ج۲۱، باب۵، ح۴.