یاران شیطان

سؤال

یاران شیطان چه کسانی هستند؟

یاران شیطان افرادی هستند که در وسوسه و گمراه نمودن دیگران از شیطان پیروی می‌کنند. در قرآن از یاران شیطان با تعبیرهایی مانند جنود شیطان، قبیله شیطان و حزب شیطان یاد شده است.

بر اساس آیات و روایات، یاران شیطان، افرادی هستند که شیطان بر آنها چیره شده و یاد خدا را از دل‌های آنان برده است. منافقان، فراموش‌کنندگان یاد خدا، کسانی که زیاد خشمگین می‌شوند، اسرافکاران،‌ دشمنان اهل بیت(ع) و مشرکان مصداق یاران شیطان شمرده شده‌اند. یاران شیطان اختصاص به انسان‌ها ندارد و می‌تواند از جنیان نیز باشد.

نام‌های دیگر

یاران شیطان، از جنس جن یا انسان بوده و از کار اصلی شیطان، که وسوسه و گمراه نمودن دیگران است پیروی می‌کنند.

در قرآن، با تعبیر «یاران شیطان» مطلبی ذکر نشده؛ ولی واژه‌های هم‌معنی آن بیان شده و ویژگی‌های آنها نیز گفته شده است:

• جنود شیطان: از جنود شیطان در آیه ﴿وَجُنُودُ إِبْلِيسَ أَجْمَعُون؛ و همه سپاه ابلیس.﴾(شعرا:۹۵) یاد شده که مراد از آن با توجه به حدیثی از امام باقر(ع) ذُرّیه شیطان است.
• قبیله شیطان: در آیه ۲۷ سوره اعراف از تعبیر قبیله شیطان استفاده شده است.
• حزب شیطان: منظور از حزب شیطان پیروان او و کسانی هستند که در خط او باشند. بر اساس قرآن، اعضای حزب او کسانی هستند که ولایت و بندگی او را پذیرفته و نیز کسانی که شیطان بر آنها چیره شده و یاد خدا را از دل‌های آنان برده است. خداوند نشانه‌های حزب شیطان را نفاق، دشمنی با حق، فراموشی یاد خدا، دروغ و نیرنگ بیان کرده است.
• دوستان شیطان: دوستان شیطان کسانی هستند که شیطان با آنها رفیق و همراه شده و آن ها را دوست دارد. قرآن کسانی که کفر ورزیده و ایمان نمی آورند اولیاء شیطان نامیده است. به تعبیر قرآن، شیطان دوستان خود را وسوسه می‌کند تا با مومنان به مجادله بپردازند.

مصادیق

براساس آیات و روایات، برخی از مصادیق یاران شیطان چنین‌اند:

• فراموش‌کنندگان یاد خدا: کسانی که یاد خدا را فراموش کنند یاران شیطان دانسته شده‌اند؛ زیرا شیطان زمانی به دل راه می‌یابد که یاد خدا از دل او بیرون رفته باشد.
• کسانی که زیاد خشمگین می‌شوند: امام علی(ع) خشم را سپاهی بزرگ از لشکرهای شیطان دانسته است.
• اسرافکاران: در آیه ﴿إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ کانُواْ إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ؛ اسراف كنندگان برادران شيطان هستند.﴾(اسراء:۲۷) اسرافکاران برادران شیطان معرفی شده‌اند.
• منافقان: منافقان کسانی هستند که در ظاهر مسلمان، ولی در باطن کافرند. کسانی که دلشان با زبانشان یکی نیست نیز، منافق شمرده شده‌اند. امام علی(ع)، منافقان را حزب شیطان خوانده است.
• دشمنان امام علی(ع): براساس روایتی از پیامبر(ص)، دشمنان امام علی(ع)، اهل نفاق و از برادران شیطان هستند.
• دشمنان اهل بیت(ع): در روایتی رسول خدا(ص) به امام علی(ع) فرمود:‌ دشمنان شما [اهل بیت] از حزب شیطان هستند.
• مشرکان: امام باقر(ع) در تفسیر آیه ۹۹ سوره شعراء مشرکان را پیروی‌کنندگانِ شیطان معرفی کرده است.

مطالعه بیشتر

• تفسیر نمونه، ذیل آیه ۲۲ سوره مجادله.