ویژگی‌های یاری‌دهنده دین در نامه ۴۵ نهج‌البلاغه
امام علی(ع) می‌فرماید: «شما نمی‌توانید مانند من زندگی کنید، اما با چهار خصلت ورع، جهاد، رازداری و سداد مرا در احیاء دین کمک کنید.» این چهار خصلت در کدام خطبه یا نامه آن حضرت آمده است؟ مراد از این خصوصیات چیست؟
نامه ۴۵ نهج البلاغه خطاب به عثمان بن حنیف انصاری صادر شده است که در زمان خلافت امام علی(ع) فرماندار بصره بود و دعوت مهمانی سرمایه‌داری از مردم بصره را پذیرفته بود. امام علی(ع) در این نامه ضمن تأکید بر ضرورت ساده‌زیستی کارگزاران، نظام حکومتی خود را به عنوان الگوی ساده‌زیستی به مردم معرفی می‌کند و دنیا و دنیاپرستان را مورد نکوهش قرار می‌دهد. بخشی از این نامه بدین قرار است:
| « | أَلَا وَ إِنَّ لِكُلِّ مَأْمُومٍ إِمَاماً يَقْتَدِي بِهِ وَ يَسْتَضِيءُ بِنُورِ عِلْمِهِ؛ أَلَا وَ إِنَّ إِمَامَكُمْ قَدِ اكْتَفَى مِنْ دُنْيَاهُ بِطِمْرَيْهِ وَ مِنْ طُعْمِهِ بِقُرْصَيْهِ؛ أَلَا وَ إِنَّكُمْ لَا تَقْدِرُونَ عَلَى ذَلِكَ، وَ لَكِنْ أَعِينُونِي بِوَرَعٍ وَ اجْتِهَادٍ وَ عِفَّةٍ وَ سَدَادٍ
آگاه باشید هر پیروی را امامی است که از او پیروی می‌کند و از نور دانشش روشنی می‌گیرد، آگاه باشید امام شما از دنیای خود به دو جامه فرسوده و دو قرص نان رضایت داده است بدانید که شما توانایی چنین کاری را ندارید اما با پرهیزگاری و تلاش و پاکدامنی و راستی مرا یاری دهید.[۱] |
» |
خصوصیات چهارگانه یاری‌دهنده دین در نامه امام علی(ع) چنین است:
- ورع: برخوداری از تقوای الهی در سرحد عالی
- اجتهاد: تلاش و کوشش در راه حفظ عدالت و حمایت از محرومان
- عفت: پاکدامنی خویشتن‌داری از شهوات و مفاسد اخلقی
- سداد: انتخاب راه صحیح و مستقیم و پرهیز از بی‌راهه[۲]
به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی اگر مسئولان کشور اسلامى اين چهار صفت را در خود جمع کنند و زندگى آنها همچون زندگى مردم متوسط باشد و نه بيشتر، همه چيز رو به راه مى شود و توده‌هاى مردم از حکومت راضى خواهند شد.[۳]