|
|
| (۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi}} | | {{شروع متن}} |
| {{شروع متن}}در روایتی از رسول گرامی اسلام (صلی‌الله‌علیه‌وآله) آمده است که با ازدواج، نصف دین حفظ می‌شود؛ منظور از این حدیث چیست؟ | | {{سوال}}آیا ازدواج بر اساس روایات، در تکامل ایمان نقش دارد؟ دلیل این تأثیرگذاری چیست؟{{پایان سوال}} |
| | |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| | {{درگاه|زن و خانواده}} |
| | ازدواج بر اساس روایات، در کامل‌شدن ایمان، تأثیرگذار است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۰، ص۲۶۲؛ مستدرک الوسائل، نشر مؤسسه آل البیت، چاپ چهارم، ج۱۴، ص۱۵۰.</ref> دلایل مختلفی بر تأثیرگذاری ازدواج بر تکاملِ ایمان، ذکر شده است. |
|
| |
|
| == مقدمه ==
| | * '''کنترل غریزه جنسی''': [[ازدواج از نگاه قرآن|ازدواج]] از عوامل کنترل غریزه جنسی و قرار گرفتن آن در مسیر طبیعی، معرفی شده است. عالمان [[اخلاق بندگی|اخلاق]] یکی از عوامل مهم گناه را غریزه جنسی دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ پانزدهم، ج۱، ص۶۵۰.</ref> با ازدواج، زمینه گناهانی که عامل آن غریزه جنسی است، کمتر می‌شود. همچنین ازدواج سبب می‌شود نیرویی که انسان برای کنترل غریزه جنسی استفاده می‌کرد، برای کمال استفاده شود. |
| بشر از نخستین روزهای حضور خود بر عرصه خاک و شکوفایی جوانه‌های تأمل و تدبیر بر شاخسار حیات، به خوبی دریافته است که خانواده بهترین مأمن انسان و شایسته‌ترین کانون برای به فعلیت رساندن استعددهای اوست. این امر نشان می‌دهد که خانواده یکی از اساسی‌ترین نیازهای انسان به شمار می‌آید. ازدواج به عنوان سنگ بنای اولیه خانواده به حساب می‌آید و زمینه بالندگی و پیشرفت معنوی در فرد را ایجاد میکند؛ در پرتو تشکیل خانواده است که انسان می‌تواند به تمام استعدادهای درونی و فطری خود پاسخ دهد و آنها را به فعلیت برساند و بتواند از گذرگاه اسفل‌السافلین به سوی اعلا علیین، که همان مقصود خلقت است، راهی بگشاید.<ref>پناهی، علی احمد، مجله معرفت، قم، مؤسسه پژوهشی آموزشی امام خمینی، شماره ۱۰۴، ص۳۴.</ref>
| |
|
| |
|
| == ازدواج از نظر اسلام ==
| | * '''زن و مرد کامل کننده یکدیگر''': مفسران بر اساس آیه ۱۸۷ [[سوره بقره]] و آیه ۲۱ [[سوره روم]]، زن و مرد را مایه آرامش یکدیگر دانسته‌اند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ پانزدهم، ج۱۶، ص۳۹۱.</ref> کامل‌کننده یکدیگر بودن و مایه پرورش طرف مقابل شدن به‌طوری که هر یک بدون دیگری ناقص است را دلیل آرامش زن و شوهر و دانسته‌اند.<ref>سالاری فر، محمد رضا، نظام خانواده در اسلام، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران، چاپ اول، ص۳۰.</ref> |
| اسلام با در نظر گرفتن نقش ازدواج در پاسخ گویی به نیازهای عاطفی، روانی، اجتماعی و… انسان و همچنین تأثیر آن در حفظ و تکامل ایمان فرد، پیروان خود را به این امر دعوت کرده است.
| |
|
| |
|
| در قرآن آیاتی در مورد اهمیت و ضرورت ازدواج به چشم می‌خورد، همچنین در متون روایی ازدواج از جایگاه ویژه ای برخوردار است، به گونه ای که علماء اسلام ازدواج را از امور مستحب مؤکد قلمداد کرده‌اند.<ref>مستدرک الوسائل، نشر مؤسسه آل البیت، چاپ چهارم، ج۱۴، ص۱۵۰.</ref>
| | * '''ترک خودخواهی''': ازدواج را از عوامل ترک [[خودخواهی]] دانسته‌اند؛ زیرا پس از ازدواج، سرنوشت همسر و فرزندان برای فرد مهم شده و تلاش میکند با چشم‌پوشی از لذت‌های خود، برای آنان آسایش فراهم کند.<ref>نظام خانواده در اسلام، ص۲۱.</ref> عالمان اخلاق، خودخواهی را از عوامل مهم انحراف از مسیر حق دانسته‌اند. |
|
| |
|
| در زیر به برخی از این روایات اشاره می‌شود:
| | * '''تعادل روحی و روانی''': گفته شده با ارضاء نیازهای جسمی، عاطفی و روحی انسان، حس خداپرستی و ایمان به‌طور کامل‌تری در انسان شکل می‌گیرد.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، چاپ هفتم، ج۵، ص۲۲۵۰، ح۷۸۰۵.</ref> انسان نیازهای مختلفی دارد. نیاز به خداپرستی و ایمان زمانی به صورت کامل در انسان شکل می‌گیرد که نیازهای پائین‌تر تا حدی ارضاء شوند. ازدواج ابزار مناسبی برای پاسخگویی به این‌گونه نیازها شمرده شده است. |
| | |
| الف) امام علی(ع) می‌فرمایند: هیچ‌یک از یاران رسول خدا(ص) ازدواج نکرد، مگر این که پیامبر پس از ازدواج آنان فرمود: ایمانش کامل شد.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۱۰، ص۲۶۲.</ref>
| |
| | |
| ب) رسول مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: هیچ کانونی در اسلام بر پا نشده است که نزد خداوند از کانون ازدواج محبوب تر و عزیز باشد.<ref>مستدرک الوسائل، همان، ج۱۴، ص۱۵۰.</ref>
| |
| | |
| ج) رسول گرامی اسلام می‌فرمایند: هر کس می‌خواهد خدا را در حال پاکیزگی و طهارت ملاقات کند به وسیله ازدواج عفت پیشه سازد.<ref>روم / ۲۱.</ref>
| |
| | |
| د) رسول مکرم اسلام(ص) می‌فرمایند: ای گروه جوانان! هر یک از شما که می‌تواند ازدواج کند، اقدام نماید، زیرا ازدواج موجب می‌گردد تا چشم و دامن انسان از گناه بازداشته شود و عفت انسان حفظ گردد ازدواج از نظر اسلام به وجود آورنده مطمئن‌ترین و آرام بخش‌ترین رابطه‌ها و آغاز گر زندگی همراه با طراوت، مودت و ایثار است. از آیات و نشانه‌های قدرت خداوند این است که برای انسان از نوع خود، همسرانی آفرید تا درکنار آنان، به آرامش و سکون نایل آیند و بین آنان دوستی و رحمت قرار داد.<ref>معرفت، شماره ۱۰۴، ص۳۵.</ref> بدیهی است منشأ گرایش مرد به زن در خواسته‌های جنسی خلاصه نمی‌شود که چنین غرایزی در حیوانات نیز موجود است، آنچه که باعث گرایش مرد به زن و آرمیدن مرد در سایه انس به زن، مودت و رحمتی است که خداوند بین آنها قرار داده است تا در سایه این مودت به آرامش برسند.<ref>همان.</ref> این پیوند مقدس روان پر التهاب و مضطرب جوان را به ساحل آرامش نزدیک میکند تا در پرتو این آرامش پاسخ دهد و استعدادهای درونی و فطری خود را به فعلیت برساند و پله‌های تکامل را یکی پس از دیگری طی کند.
| |
| | |
| == نقش ازدواج در تکامل ایمان فرد ==
| |
| == الف) عفت و کنترل غریزه جنسی ==
| |
| بی شک یکی از سرکش‌ترین نیروها و غرایز در انسان غریزه جنسی و میل به شهوت است.
| |
| | |
| شهوت انسان چنانچه در مسیر طبیعی خود ارضاء نشود، زندگی انسان را دچار طوفان گناه و معصیت میکند و کشتی او را از ساحل امن الهی به گرداب گناه و ورطه هلاکت می‌افکند.
| |
| | |
| در اثر ازدواج، غریزه جنسی، در مسیر طبیعی خود قرار می‌گیرد و انسان نسبت به گناهانی که از ناحیه این غریزه او را تهدید می‌کرد، حفظ می‌شود. در ضمن ازدواج باعث می‌شود که انرژی و نیرویی که انسان برای کنترل این غریزه به کار می‌بست در مسیر کمال الهی خود به کار گرفته شود همچنین ازدواج به یکی از نیازهای اساسی انسان پاسخ می‌دهد و زمانی که نیازهای اصلی انسان برآورده شود بهتر می‌تواند در مسیر رشد معنوی گام بردارد.
| |
| | |
| به گفته علماء اخلاق، انگیزه اصلی گناهان در انسان سه قوه است: ۱ـ قوه شهویه ۲ـ قوه غضبیه ۳ـ قوه وهمیه.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، چاپ پانزدهم، ج۱، ص۶۵۰.</ref> ازدواج مهم‌ترین عامل تعدیل و پاسخ دهی به قوه شهویه است. ازدواج موجب کنترل این قوه شده و از طغیان آن جلوگیری میکند. بدیهی است با ارضاء قوه شهوت زمینه بسیاری از گناهان از بین می‌رود و انسان بهتر می‌تواند راه کمال را طی کند.
| |
| | |
| == ب) کمالات معنوی ==
| |
| همان‌طور که قبلاً اشاره شد زن و مرد در کنار یکدیگر به آرامش می‌رساند و در سایه چنین آرامشی می‌توانند مسیر تکامل و کمال را بهتر طی کنند. در آیه ۱۸۷ سوره بقره زن و مرد مایه آرامش یکدیگر قلمداد شده‌اند «هن لباس لکم و انتم لباس لهن» همان‌طور که لباس، انسان را از سرما و گرما و خطر برخورد اشیاء حفظ میکند و مایه آرامش انسان است، زن و شوهر هم همدیگر را از انحرافات حفظ می‌کنند و مایه آرامش و آسودگی یکدیگر در این دنیا هستند.<ref>همان، ج۱۶، ص۳۹۱.</ref> این آرامش از آن جا ناشی می‌شود که این دو جنس مکمل یکدیگر و مایه شکوفایی و نشاط و پرورش یکدیگرند به طوری که هر یک بدون دیگری ناقص است.<ref>سالاری فر، محمد رضا، نظام خانواده در اسلام، قم، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران، چاپ اول، ص۳۰؛ مطهری، مرتضی، به نقل از تعلیم و تربیت از دیدگاه اسلام، ص۱۶۶–۱۶۷.</ref> آری زن و شوهر در کنار هم باعث تکامل یکدیگر می‌شوند و وجود یکی بدون دیگری ناقص است. و زن در سایه مرد به کمال می‌رسد و مرد در پرتو وجودی زن به ایمانش کامل می‌شود چرا که دستگاه با حکمت خلقت این دو را نیازمند یکدیگر قرار داده است. بدیهی است کسانی که به این سنت الهی پشت پا می‌زنند، وجود ناقصی دارند و نمی‌توانند راه کمال را به‌طور صحیح طی کنند. ۱ـ شهید مطهری در این باره می‌گوید: افرادی که هر چند بدون ازدواج، رفتار خویش را مهار کرده و مقامات علمی کسب کرده‌اند، ولی نوعی نقص، عدم کمال و به تعبیری خاص در آنها مشاهده می‌شود. گویی انسان یک نوع کمال روحی دارد که بجز در مدرسه خانواده کسب نمی‌شود. نکته جالب توجه آن است که ازدواج با این که رفتار جنسی دربردارد، ولی جنبه تکاملی و رشدی دارد و به همین جهت در اسلام، سنت و مستحب اعلام شده است.<ref>تعلیم و تربیت از دیدگاه اسلام، همان، با کمی تصرف، چاپ هشتم، ص۱۶۶.</ref>
| |
| | |
| == ج) ترک خودخواهی ==
| |
| از منظر علماء اخلاق، خودخواهی یکی از عوامل مهم در انحراف انسان از مسیر حق و گرایش به باطل است. در سایه ازدواج است که خودخواهی و منفعت طلبی تبدیل به خدمت و تعاون و گذشت و ایثار می‌شود و انسان می‌آموزد از لاک خودپرستی خارج شود و هر قدر که الفت بین زوجین بیشتر شود گامی به طرف کمال برداشته و از خودخواهی و خودپرستی خارج می‌شوند. در سایه ازدواج است که انسان از لاک خودپرستی خارج می‌شود و نسبت به سرنوشت دیگران هم حساس می‌شود و حاضر می‌شود که از لذت‌های خود چشم بپوشد تا دیگران در آسایش و راحتی باشند<ref>اشاره به نامه امام علی(ع) به امام حسن(ع)</ref> زمانی که انسان از لاک خودپرستی خارج شد می‌آموزد دیگران را دوست بدارد و به آنان عشق بورزد و رنج آنان را رنج خود و آسایش آنها را آسایش خود پندارد، به طوری که هر آنچه برای خود می‌پسندد برای دیگران نیز بپسندد.<ref>نظام خانواده در اسلام، ص۲۱.</ref>
| |
| | |
| تعادل روحی و روانی: انسان نیازهای مختلفی دارد و از جمله نیازهای جسمانی، نیاز به محبت، نیاز به زیبائی، نیاز به ایمان و خداپرستی و… ارضای نیازهای انسان در سلامت روانی و جسمانی او مؤثر است و بدیهی است تا زمانی که نیازهای مختلف انسان به‌طور کامل و به‌طور صحیح پاسخ داده نشود طی کردن مسیر رشد و کمال با مشکل و سختی رو برو خواهد شد نیازهایی چون نیاز به خداپرستی و ایمان زمانی به صورت کامل در انسان شکل می‌گیرد که نیازهایی که در سطح پائین‌تر قرار دارند تا حدی ارضاء شوند. ازدواج و تشکیل خانواده ابزار مناسبی جهت پاسخ گویی به این گونه نیازها می‌باشد.
| |
| | |
| و در پرتو ارضاء نیازهای روحی، روانی، عاطفی و جسمانی انسان حس خداپرستی و ایمان به‌طور کامل تری در انسان شکل می‌گیرد.<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، چاپ هفتم، ج۵، ص۲۲۵۰، ح۷۸۰۵.</ref>
| |
| | |
| البته نقش ازدواج در کمال ایمان انسان به موارد بالاخلاصه نمی‌شود و ما برای طولانی نشدن بحث به این موارد اکتفاء کردیم. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر به منابعی که در پایان پاسخ معرفی می‌شود مراجعه کنید.
| |
| {{پایان پاسخ}} | | {{پایان پاسخ}} |
|
| |
| معرفی منابع برای مطالعهٔ بیشتر:
| |
|
| |
| ۱. امینی، ابراهیم، انتخاب همسر، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۸۷.
| |
| ۲.
| |
| ۳. پاک نژاد، رضا، ازدواج مکتب انسان سازی، قم: نشر اخلاق، ۱۳۷۴.
| |
| ۴.
| |
| ۵. رشید پور، مجید، مراحل ازدواج در اسلام، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۶۸.
| |
| ۶.
| |
| ۷. صدری، سید ضیاءالدین، آیینه ازدواج و روابط همسران، تهران: انجمن اولیاء و مربیان، ۱۳۷۷.
| |
| ۸.
| |
| ۹. مشکینی اردبیلی، علی اکبر، ازدواج در اسلام، ترجمه: احمد جنتی، قم: مؤسسه الهادی، مرکز چاپ و نشر قرآن کریم، ۱۳۸۵.
| |
| ۱۰.
| |
| ۱۱. مصطفوی، جواد، بهشت خانواده، قم: دارالفکر، ۱۳۸۸.
| |
| ۱۲.
| |
| ۱۳. مظاهری، علی اکبر، جوانان و انتخاب همسر، قم: پارسیان، ۱۳۹۰.
| |
| ۱۴.
| |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| {{شاخه | | {{شاخه |
| | شاخه اصلی = | | | شاخه اصلی =تربیت و مشاوره |
| |شاخه فرعی۱ = | | |شاخه فرعی۱ =خانواده |
| |شاخه فرعی۲ = | | |شاخه فرعی۲ =ازدواج |
| |شاخه فرعی۳ = | | |شاخه فرعی۳ = |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینک‌دهی = | | | لینک‌دهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر =شد |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی = | | | بازبینی =شد |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ب |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
| | |
| | [[رده:ایمان]] |
| | [[رده:ازدواج]] |
