مواسات در اموال نشانه شیعه بودن

سؤال

در روایتی آمده است که شیعه باید در اموال خود مواسات کند، درهمی برای خود و درهمی برای دیگران بذل کند و گرنه شیعه نیست: « وَ فِي أَمْوَالِهِمْ يَتَوَاسَوْنَ وَ فِي اللَّهِ يَتَبَاذَلُونَ يَا نَوْفُ دِرْهَمٌ وَ دِرْهَمٌ وَ ثَوْبٌ وَ ثَوْبٌ وَ إِلَّا فَلَا» آيا واقعا که الان مردم چنين نمي‌کنند، شیعه نیستند؟ آیا این روایت صحيح است؟ تفسير صحيح آن چيست؟

حدیث نوف شامی در مواسات اموال و بذل آن به دیگران سند معتبری ندارد. محتوای حدیث در آیات قرآن و روایات معتبر آمده است و می‌توان گفت برخی از شیعیان به خاطر پرداخت نکردن خمس، زکات، صدقات واجب و انفاق‌های لازم، نمی‌توانند به رشد برسند و چه بسا اهل آتش شوند. برخی از این روایات نیز به بالاترین کمال ایمان و اخلاق اشاره دارد که شیعه کامل باید چنان صفاتی داشت باشد و به معنای خارج شدن از مکتب شیعه نیست.

متن روايت

حضرت علی(ع) در روایتی برخی از صفات شیعه را به نوف شامی بیان کرده است. امام(ع) مواسات در مال را یکی از صفات برجسته شیعه دانسته است که اگر نباشد فرد نباید خود را شیعه بداند:

« وَ فِي أَمْوَالِهِمْ يَتَوَاسَوْنَ وَ فِي اللَّهِ يَتَبَاذَلُونَ يَا نَوْفُ دِرْهَمٌ وَ دِرْهَمٌ وَ ثَوْبٌ وَ ثَوْبٌ وَ إِلَّا فَلَا ...

در اموال خود مواسات‏ مى‏‌كنند و آن را در راه خدا به يك ديگر مى‏‌بخشند؛ اى نوف! درهمى و درهمى و لباسی و لباسی(از آنچه دارى درهمى برای خود و درهمى برای دیگران؛ لباسی برای خود و لباسی برای دیگران). و گر نه شیعه نیستند.

»

سند روایت

نام محمد بن طالب در سلسله سند این حدیث آمده است. وی با پسوند «بن عمير العبدي» از اصحاب امام صادق(ع) است. سخن ديگري در مورد شخصيت او به ميان نيامده است.

ابي المفضل الشيباني راوي ديگر حدیث، ضعيف است.

عبدالله بن جعفر الازدي راوی دیگر است که در کتب رجالي مشخص نيست ثقه است يا نه؟

خالد بن يزيد الثقفي هم در کتاب هاي رجالي با پسوند «الثقفي» حتي يک مورد هم نيامده است. ۲۱۹ مورد با پسوند «الثقفي» آمده که پيشوند هيچ مورد آن خالد بن يزيد نيست.

روایات سدير که همان ابن حکيم است، قابل اعتماد نيست. برخي او را واقفي دانسته اند.

شرح حدیث

سند روایت قابل استناد نیست امّا بسياري از صفات اشاره شده در این روایت، در آیات قرآن و روایات معتبر آمده است و مواسات در مال یکی از صفات برجسته مومنان می‌باشد:

﴿هيچ گاه به نيکي دست نخواهي يافت مگر آن چه را (خيلي) دوست داريد انفاق کنيد.﴾

﴿نيکي آن نيست که روي به مشرق و مغرب کنيد. بلکه نيکويي از آن کسي است که: ... مال مورد علاقه خود را به خويشان، يتيمان، تهي دستان، در راه ماندگان، نياز خواهان و بردگان ببخشد﴾

در سوره بلد بخشش ها و دستگيري ها به عنوان «عقبه» و گردنه هاي سخت معرفي شده است که هر کس نمي‌تواند از آن عبور کند.

چه قدر از شيعيان در گردنه‌هاي خمس، زکات، صدقات و بذل مال در عرصه جهاد، از قافله عقب مي‌مانند و عقب نشيني مي‌کنند: ﴿لَن تَنَالُواْ الْبِرَّ حَتَّي تُنفِقُواْ مِمَّا تُحِبُّونَ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيْءٍ فَإِنَّ اللّهَ بِهِ عَلِيمٌ﴾

«حجاب هاي» بي شماري بر سر راه شيعيان وجود دارد که مانع شکوفا گشتن و تکامل و تعالي ايشان مي شود. اين گونه روايات که درباره حقوق و وظايف شيعيان و برادران ديني وارد شده است، اشاره به سطح والا و مصداق اکمل ايمان است نه اين که بدون اين ويژگي، فرد شيعه نباشد.