فلسفه نماز: تفاوت میان نسخه‌ها
(جایگزینی متن - '<span></span>' به '') |
جز (←استقامت و بردباری) |
||
| (۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
== ارتباط با خدا == | == ارتباط با خدا == | ||
{{اصلی|ارتباط با خدا}} | {{اصلی|ارتباط با خدا}} | ||
یکی ار فلسفه‌های [[نماز]]، [[ارتباط با خدا]] است. انسان [[فطرت|فطرتاً]] نیاز به ارتباط با آفریدگارش دارد و باید به این نیاز درونی، با شیوه‌ای مفید و سازنده پاسخ دهد.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، | یکی ار فلسفه‌های [[نماز]]، [[ارتباط با خدا]] است. انسان [[فطرت|فطرتاً]] نیاز به ارتباط با آفریدگارش دارد و باید به این نیاز درونی، با شیوه‌ای مفید و سازنده پاسخ دهد.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، انتشارات نبوی، ص۶. موسوی راد لاهیجی، حسین، نماز از دیدگاه قرآن و حدیث، قم، جامعه مدرسین، ص۷.</ref> | ||
ارتباط با خدا، که یک نیاز درونی است، اگر رها شود، انسان را در سردرگمی قرار می‌دهد، یا انسان سر از [[بی خدایی|بی‌خدایی]] درمی‌آورد و یا خدایان باطل را جایگزین خدای حقیقی می‌کند. | |||
نماز در [[اسلام]] برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه روز، این ارتباط را همواره تازه نگه داشته و کامل می‌کند. | نماز در [[اسلام]] برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه روز، این ارتباط را همواره تازه نگه داشته و کامل می‌کند. | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های [[عبادات]]، از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند [[وضو]]، غصبی نبودن مکان و لباس، پاک بودن بدن و [[قبله|رو به قبله بودن]] وجود دارد که رعایت و انجام آنها به صورت روزانه، به انسان درس بندگی، تسلیم و [[تواضع|تواضع در برابر خدا]] می‌دهد. | آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های [[عبادات]]، از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند [[وضو]]، غصبی نبودن مکان و لباس، پاک بودن بدن و [[قبله|رو به قبله بودن]] وجود دارد که رعایت و انجام آنها به صورت روزانه، به انسان درس بندگی، تسلیم و [[تواضع|تواضع در برابر خدا]] می‌دهد. | ||
بر همین اساس است که در [[تشهد نماز]]، اول به عبودیت و بندگی [[پیامبر(ع)]] و پس از آن، به [[رسالت]] و [[نبوت]] او اقرار می‌کنیم.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، | بر همین اساس است که در [[تشهد نماز]]، اول به عبودیت و بندگی [[پیامبر(ع)]] و پس از آن، به [[رسالت]] و [[نبوت]] او اقرار می‌کنیم.<ref>محمدی اشتهاردی، محمد، نماز از دیدگاه قرآن و عترت، انتشارات نبوی، ص۹۰.</ref> | ||
== آرامش و اطمینان == | == آرامش و اطمینان == | ||
نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس [[قرآن]]، نماز [[یاد خدا]] است | نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس [[قرآن]]، نماز [[یاد خدا]] است: {{قرآن|وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري|سوره=طه|آیه=۱۴}} و یاد خدا مایه آرامش و اطمینان دل‌ها است: {{قرآن|أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ |سوره=رعد|آیه=۲۸}} | ||
یکی از دلایل [[اضطراب]] و نداشتن آرامش، [[غفلت|فراموشی خدا]] و روی آوردن به [[دنیا|ظواهر دنیا]] است و هر چه فرد بیشتر [[دلبستگی به دنیا]] پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود. | یکی از دلایل [[اضطراب]] و نداشتن آرامش، [[غفلت|فراموشی خدا]] و روی آوردن به [[دنیا|ظواهر دنیا]] است و هر چه فرد بیشتر [[دلبستگی به دنیا]] پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود. | ||
== بازدارندگی از گناه == | == بازدارندگی از گناه == | ||
یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از [[گناه|گناهان]] و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ [[سوره عنکبوت]]، | یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از [[گناه|گناهان]] و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ [[سوره عنکبوت]]، نماز از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارد: {{قرآن|وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ}} | ||
نماز در [[روح انسان]] اراده و [[ترس از خدا|نیروی خداترسی]] ایجاد می‌کند و انسان را [[بندگی|بنده حق]] قرار می‌دهد. فرد در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی خود به کار می‌گیرد. | نماز در [[روح انسان]] اراده و [[ترس از خدا|نیروی خداترسی]] ایجاد می‌کند و انسان را [[بندگی|بنده حق]] قرار می‌دهد. فرد در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی خود به کار می‌گیرد. | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
== استقامت و بردباری == | == استقامت و بردباری == | ||
{{ | {{همچنین ببینید|صبر بر نماز با توجه به آیه ۱۳۲ سوره طه}} | ||
نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها [[صبر|بردبار]] و با استقامت شود. [[خداوند]] در آیه ۴۵ و ۱۵۳ [[سوره بقره]]، به انسان سفارش کرده از صبر و نماز کمک بگیرد. | نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها [[صبر|بردبار]] و با استقامت شود. [[خداوند]] در آیه ۴۵ و ۱۵۳ [[سوره بقره]]، به انسان سفارش کرده از صبر و نماز کمک بگیرد. | ||
نماز، انسان را با خدا که | نماز، انسان را با خدا که پناهگاهی مطمئن و یاری مهربان است آشنا می‌کند، پناهگاهی که انسان در برابر سختی‌ها و مشکلات به آن پناه می‌برد. | ||
== نظم == | == نظم == | ||
| خط ۶۶: | خط ۶۶: | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = | | شاخه اصلی = فقه | ||
|شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = نماز | ||
|شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = فلسفه احکام | ||
|شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| خط ۸۰: | خط ۸۰: | ||
| تغییر مسیر = شد | | تغییر مسیر = شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی نویسنده = | |||
| بازبینی = | | بازبینی = | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
نسخهٔ کنونی تا ۳ سپتامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۱:۲۲
فلسفه و حکمت نماز چیست؟
فلسفه نماز، ارتباط گرفتن با خدا، آموختن بندگی، آرامش، دوری از گناهان، صبر در برابر سختی‌ها، نظم و دوری از تکبر است.
نماز و رعایت آداب آن، باعث می‌شود انسان بندگی خدا را آموخته و یاد خدا که در نماز است، به قلب انسان آرامش می‌دهد. نماز به انسان نیروی توکل به خدا داده و باعث می‌شود در سختی‌ها بردبار و با استقامت شود.
نمازگزار با توجه به اراده و قدرت معنوی که نماز به او می‌دهد، آلوده به گناهان نمی‌شود و چنانچه آلوده شد، در پرتو نماز آن آلودگی را از روح خود پاک می‌کند.
خواندن نماز در وقت‌های مشخص و رعایت آداب آن، باعث می‌شود انسان منظم تربیت شود. همچنین تواضعی که در نماز، در برابر خدا وجود دارد، نمازگزار را از تکبر دور می‌کند.
ارتباط با خدا
یکی ار فلسفه‌های نماز، ارتباط با خدا است. انسان فطرتاً نیاز به ارتباط با آفریدگارش دارد و باید به این نیاز درونی، با شیوه‌ای مفید و سازنده پاسخ دهد.[۱]
ارتباط با خدا، که یک نیاز درونی است، اگر رها شود، انسان را در سردرگمی قرار می‌دهد، یا انسان سر از بی‌خدایی درمی‌آورد و یا خدایان باطل را جایگزین خدای حقیقی می‌کند.
نماز در اسلام برنامه جامع توحیدی است، که انسان را از سر درگمی درآورده و نیاز ارتباط با آفریدگار را به صورت صحیح هدایت می‌کند. تکرار نماز در هر شبانه روز، این ارتباط را همواره تازه نگه داشته و کامل می‌کند.
درس بندگی
آموختن عبودیت و بندگی، یکی از فلسفه‌های عبادات، از جمله نماز شمرده شده است. در دستور نماز، شرایط و وظیفه‌هایی مانند وضو، غصبی نبودن مکان و لباس، پاک بودن بدن و رو به قبله بودن وجود دارد که رعایت و انجام آنها به صورت روزانه، به انسان درس بندگی، تسلیم و تواضع در برابر خدا می‌دهد.
بر همین اساس است که در تشهد نماز، اول به عبودیت و بندگی پیامبر(ع) و پس از آن، به رسالت و نبوت او اقرار می‌کنیم.[۲]
آرامش و اطمینان
نماز باعث آرامش و اطمینان قلب انسان می‌شود. بر اساس قرآن، نماز یاد خدا است: ﴿وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِكْري﴾(طه:۱۴) و یاد خدا مایه آرامش و اطمینان دل‌ها است: ﴿أَلا بِذِكْرِ اللَّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ﴾(رعد:۲۸)
یکی از دلایل اضطراب و نداشتن آرامش، فراموشی خدا و روی آوردن به ظواهر دنیا است و هر چه فرد بیشتر دلبستگی به دنیا پیدا می‌کند، از خدا دورتر می‌شود. نماز باعث می‌شود دلبستگی به دنیا کاهش یافته و یاد خدا در دل زنده شود.
بازدارندگی از گناه
یکی از فلسفه‌های نماز، دوری انسان از گناهان و بدی‌ها است. بر اساس آیه ۴۵ سوره عنکبوت، نماز از کارهای زشت و ناپسند باز می‌دارد: ﴿وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْكَرِ﴾
نماز در روح انسان اراده و نیروی خداترسی ایجاد می‌کند و انسان را بنده حق قرار می‌دهد. فرد در پرتو این اراده و نیرو، از پلیدی‌ها دور شده و استعدادهای خود را در جهت کمال الهی خود به کار می‌گیرد.
انسان با توجه به اراده و قدرت معنوی، آلوده به گناهان نمی‌شود و چنانچه آلوده شد، در پرتو نماز آن آلودگی را از روح خود پاک می‌کند.
استقامت و بردباری
نماز باعث می‌شود انسان در سختی‌ها بردبار و با استقامت شود. خداوند در آیه ۴۵ و ۱۵۳ سوره بقره، به انسان سفارش کرده از صبر و نماز کمک بگیرد.
نماز، انسان را با خدا که پناهگاهی مطمئن و یاری مهربان است آشنا می‌کند، پناهگاهی که انسان در برابر سختی‌ها و مشکلات به آن پناه می‌برد.
نظم
خواندن نماز در وقت‌های مشخص و رعایت آداب آن، باعث می‌شود انسان منظم شود.
آداب و اعمال نماز مانند نیت، قیام، رکوع، سجود و جای گرفتن هر موضوعی در محل خودش، موجب نظم و انضباط در زندگی می‌شود. تأثیر نماز بر نظم انسان، در زندگی بزرگان دین، مشهود بود.
تواضع
یکی از فسلفه‌های نماز، ایجاد تواضع در انسان است. نمازگزار در هر شبانه روز، در هفده رکعت نماز واجب، ۳۴ بار پیشانی بر خاک می‌گذارد و به سجده می‌افتد، که نشانه فروتنی در برابر خدا است. در سجده، فرد خود را بنده کوچک خدا دانسته و هرگونه خودخواهی و غرور را از خود دور می‌کند.
بر اساس روایتی از امام علی(ع) نیز، یکی از دلایل واجب شدن نماز، دور شدن انسان از تکبر است.[۳]
مطالعه بیشتر
- ابواب رحمت، ص۶۹تا ص۱۸۳، علی نمازی شاهرودی، حاذق، چاپ سوم، ۱۳۶۲ش، قم.
- سجاده عشق، ص۵۲تا ص۶۲، صالحی حاجی‌آبادی، نشر مؤلف، چاپ اول، ۱۳۷۷ش، قم.
- یکصد و چهارده نکته درباره نماز، قرائتی، سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ چهارم، ۱۳۷۲ش، تهران.