زنده بودن شهیدان و مصادیق آن از نگاه قرآن: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{ویرایش}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
منظور قرآن از این که می‌فرماید: «شهیدان زنده اند» چیست؟ چه کسانی شهید نامیده می‌شوند؟
منظور قرآن از این که می‌فرماید: «شهیدان زنده‌اند» چیست؟ چه کسانی شهید نامیده می‌شوند؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}قرآن کریم درباره شهید و شهیدان می‌فرماید: {{قرآن|وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ|ترجمه=هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده مپندار، بلکه زنده اند که نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.|سوره=آل عمران|آیه=۱۶۹}}<ref>آل عمران/ ۱۶۹.</ref>
{{پاسخ}}


منظور از حیات، همان حیات واقعی است و در نقطه مقابل در آیات دیگری خداوند متعال حیات کافران را پس از مرگ، هلاکت و نابودی شمرده است.<ref>ابراهیم/ ۲۸.</ref>


بنابراین، حیات شهیدان و زنده بودن آنها سعادتمندی است که همه مؤمنان از آن بهره‌مند خواهند شد.
برخی از مردم تصور می‌کردند کسانی که در راه خدا جهاد می‌کردند و به شهادت می‌رسیدند، نابود شده و از بین رفته‌اند، به همین جهت [[قرآن کریم]] برای زدودن چنین تصوری می‌فرماید: کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند، زنده‌اند، و نزد پروردگار خویش از روزی بهره‌مند می‌شوند.<ref>طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۹۷ق، ج۱، ص۵۳۴، طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۷۹، ج۴، ص۶۲.</ref>


برخی از مردم تصور می‌کردند که کسانی که در راه خدا جهاد می‌کنند و به شهادت می‌رسیدند، نابود شده و از بین رفته‌اند، به همین جهت قرآن کریم برای زدودن چنین تصوری می‌فرماید: کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند، زنده‌اند، و نزد پروردگار خویش از روزی بهره‌مند می‌شوند.<ref>ر. ک. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۹۷ق، ج۱، ص۵۳۴، طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۷۹، ج۴، ص۶۲.</ref>
==متن آیه==
{{قرآن بزرگ|وَ لا تَحْسَبَنَّ الَّذِینَ قُتِلُوا فِی سَبِیلِ اللَّهِ أَمْواتاً بَلْ أَحْیاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ یُرْزَقُونَ
| سوره = آل عمران
| آیه = ۱۶۹
| ترجمه = هرگز کسانی را که در راه خدا کشته شده‌اند، مرده مپندار، بلکه زنده اند که نزد پروردگارشان روزی داده می‌شوند.
}}<br />


شهادت در فرهنگ دین مقدس اسلام دو معنای متفاوت دارد:
==مصادیق شهادت==
[[شهادت]] در [[اسلام]] دو معنا دارد:


# معنای خاص؛ که همان کشته شدن در معرکه و میدان جنگ در راه خدا است که دارای احکام ویژه ای در فقه اسلامی است. مثلاً می‌گویند: شهید نیاز به غسل و کفن ندارد، بلکه با همان لباس خونین دفن می‌شود.
۱. معنای خاص؛ که همان کشته شدن در معرکه و میدان جنگ در راه خدا است که دارای احکام ویژه‌ای در فقه اسلامی است. مثلا می‌گویند: شهید نیاز به غسل و کفن ندارد، بلکه با همان لباس خونین دفن می‌شود.
# معنای گسترده و عام؛ که انسان در مسیر انجام دادن وظیفه الهی کشته شود یا بمیرد.
پس هر کس در حین ادای وظیفه ای به هر صورت از دنیا برود، شهید است، چنان‌که در روایات اسلامی نیز آمده که چند گروه شهید از دنیا می‌روند:


# کسی که در طریق تحصیل علم از دنیا برود.
۲. معنای گسترده و عام؛ که انسان در مسیر انجام دادن وظیفه الهی کشته شود یا بمیرد.
# کسی که در بستر از دنیا برود، ولی به حق پروردگار و پیامبر اکرم(ص) و اهل بیت آن حضرت معرفت داشته باشد.
# کسی که برای دفاع از مال خویش در برابر مهاجمان ایستادگی کند و کشته شود.
بنابراین، کسانی که عقیده حق داشته و در مسیر حقیقت گام برمی‌دارند و در همین راه از دنیا می‌روند، براساس اشاره قرآن کریم و روایات اسلامی در زمره شهدا قرار دارند، و اجر شهداء را می‌برند. خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|وَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ}} و آنان که به خدا و رسولانش ایمان آورند، به حقیقت راستگویان عالمند و برایشان نزد خدا اجر شهیدان است، پاداش اعمال و نور ایمانشان را (در بهشت) می‌یابند.<ref>ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ ش، ج۲۳، ص۳۴۹، ۳۵۰، ۳۵۵.</ref>


در روایت آمده که شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: «از خدا بخواه که شهادت را برای من روزی کند. امام(ع) فرمود: «مؤمن شهید است» سپس آیه ۱۹، سوره حدید را تلاوت کرد.<ref>ر. ک. الجمعه العروسی الحویزی، عبدعلی؛ نورالثقلین، قم، مطبعه العلمیه، چاپ سوم، بی تا، ج۵، ص۲۴۳.</ref>
بنابراین، کسانی که عقیده حق داشته و در مسیر حقیقت گام برمی‌دارند و در همین راه از دنیا می‌روند، براساس اشاره قرآن کریم و روایات در زمره شهدا قرار دارند، و اجر شهداء را می‌برند<ref>مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ ش، ج۲۳، ص۳۴۹، ۳۵۰، ۳۵۵.</ref>. خداوند متعال می‌فرماید: {{قرآن|وَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ|ترجمه=و آنان که به خدا و رسولانش ایمان آورند، به حقیقت راستگویان عالمند و برایشان نزد خدا اجر شهیدان است، پاداش اعمال و نور ایمانشان را (در بهشت) می‌یابند.|سوره=حدید|آیه=۱۹}}


حضرت امام باقر(ع) می‌فرماید: آن کس از شما که به مسئله ولایت آشنا باشد، و در انتظار ظهور مهدی(عج) به سر، برد و خود را آماده (حکومت عدل جهانی او) سازد، مانند کسی است که با مهدی آل محمد(ص) با سلاحش جهاد کرده باشد. سپس فرمود: «بلکه به خدا سوگند مانند کسی است که همراه رسول الله با سلاحش جهاد کرده باشد.» و برای مرتبه سوم بیان داشت: «بلکه به خدا سوگند همانند کسی است که با رسول خدا(ص) در خیمه او شهید شده باشد.» بعد فرمود: «درباره شما آیه ای از قرآن نازل شده است.» راوی می‌گوید: پرسیدم کدام آیه؟ فرمود: آیه ۱۹، سوره حدید…»<ref>نورالثقلین، همان.</ref>
[[پیامبر اکرم(ص)]] می‌فرماید: «کسی که در راه تحصیل علم از دنیا برود، شهید است.»<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج۱، ص۱۸۶.</ref> در روایت آمده است که شخصی به [[امام صادق(ع)]] عرض کرد: «از خدا بخواه که شهادت را برای من روزی کند. امام(ع) فرمود: مؤمن شهید است»<ref>الجمعه العروسی الحویزی، عبدعلی؛ نورالثقلین، قم، مطبعه العلمیه، چاپ سوم، بی تا، ج۵، ص۲۴۳.</ref> امام صادق(ع) می‌فرماید: کسی که برای دفاع از مال خود (در برابر مهاجمان) ایستادگی کند و کشته شود، شهید است.»<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، الطبعه الاولی، ۱۴۱۹ ق، ج۵، ص۱۹۸.</ref>


پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «اذا جاء الموت لطالب العلم و هوی علی هذا الحال مات شهیدا؛ کسی که در راه تحصیل علم از دنیا برود، شهید مرده است.»<ref>ر. ک. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج۱، ص۱۸۶.</ref>
البته توجه به این نکته لازم است که شهادت درجاتی دارد و قطعا شهدای میدان جنگ علیه باطل در درجات بالاتری قرار خواهند گرفت.


امام صادق(ع) می‌فرماید: کسی که برای دفاع از مال خود (در برابر مهاجمان) ایستادگی کند و کشته شود، شهید است.»<ref>محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، الطبعه الاولی، ۱۴۱۹ ق، ج۵، ص۱۹۸.</ref>


پیامبر(ص) در جایی دیگر می‌فرماید: «هر مؤمنی از امت من راستگو و شهید است…»<ref>ر. ک. بحارالانوار، همان، ج۹۷، ص۵۰.</ref>
و نیز فرمود: «من مات علی حب آل محمد(ص) مات شهیدا؛<ref>ر. ک. همان، ج۲۳، ص۲۳۳.</ref> هر کس بمیرد و حب آل محمد(ص) در دلش باشد، شهید است.»
بنابراین، شهادت مراتبی دارد که والاترین درجه آن شهادت در معرکه نبرد با دشمنان اسلام است.
<span></span>
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}


== مطالعه بیشتر ==
==مطالعه بیشتر==
۱. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷، ج۲۳، ص۳۴۹–۳۵۴.
۱. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷، ج۲۳، ص۳۴۹–۳۵۴.


خط ۴۷: خط ۳۸:
۳. سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج۱۹، ص۱۸۶.
۳. سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج۱۹، ص۱۸۶.


<span></span>


== منابع ==
==منابع==
{{پانویس|۲}}
{{پانویس|۲}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
|شاخه فرعی۱ = اخلاق در قرآن
| شاخه فرعی۱ = اخلاق در قرآن
|شاخه فرعی۲ = فضایل اخلاقی
| شاخه فرعی۲ = فضایل اخلاقی
|شاخه فرعی۳ =
| شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
خط ۶۳: خط ۵۳:
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه =
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
| بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =د
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:شهید و شهادت]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۰ مهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۱:۳۵

سؤال

منظور قرآن از این که می‌فرماید: «شهیدان زنده‌اند» چیست؟ چه کسانی شهید نامیده می‌شوند؟


برخی از مردم تصور می‌کردند کسانی که در راه خدا جهاد می‌کردند و به شهادت می‌رسیدند، نابود شده و از بین رفته‌اند، به همین جهت قرآن کریم برای زدودن چنین تصوری می‌فرماید: کسانی که در راه خدا کشته می‌شوند، زنده‌اند، و نزد پروردگار خویش از روزی بهره‌مند می‌شوند.[۱]

متن آیه


مصادیق شهادت

شهادت در اسلام دو معنا دارد:

۱. معنای خاص؛ که همان کشته شدن در معرکه و میدان جنگ در راه خدا است که دارای احکام ویژه‌ای در فقه اسلامی است. مثلا می‌گویند: شهید نیاز به غسل و کفن ندارد، بلکه با همان لباس خونین دفن می‌شود.

۲. معنای گسترده و عام؛ که انسان در مسیر انجام دادن وظیفه الهی کشته شود یا بمیرد.

بنابراین، کسانی که عقیده حق داشته و در مسیر حقیقت گام برمی‌دارند و در همین راه از دنیا می‌روند، براساس اشاره قرآن کریم و روایات در زمره شهدا قرار دارند، و اجر شهداء را می‌برند[۲]. خداوند متعال می‌فرماید: ﴿وَ الَّذِینَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَ رُسُلِهِ أُولئِکَ هُمُ الصِّدِّیقُونَ وَ الشُّهَداءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَ نُورُهُمْ؛ و آنان که به خدا و رسولانش ایمان آورند، به حقیقت راستگویان عالمند و برایشان نزد خدا اجر شهیدان است، پاداش اعمال و نور ایمانشان را (در بهشت) می‌یابند.(حدید:۱۹)

پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: «کسی که در راه تحصیل علم از دنیا برود، شهید است.»[۳] در روایت آمده است که شخصی به امام صادق(ع) عرض کرد: «از خدا بخواه که شهادت را برای من روزی کند. امام(ع) فرمود: مؤمن شهید است»[۴] امام صادق(ع) می‌فرماید: کسی که برای دفاع از مال خود (در برابر مهاجمان) ایستادگی کند و کشته شود، شهید است.»[۵]

البته توجه به این نکته لازم است که شهادت درجاتی دارد و قطعا شهدای میدان جنگ علیه باطل در درجات بالاتری قرار خواهند گرفت.



مطالعه بیشتر

۱. ناصر مکارم شیرازی و همکاران، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷، ج۲۳، ص۳۴۹–۳۵۴.

۲. مرحوم طبرسی، مجمع البیان، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ ق، ج۵، ص۲۳۸.

۳. سیدمحمد حسین طباطبایی، المیزان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۹۷ ق، ج۱۹، ص۱۸۶.


منابع

  1. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، ۱۳۹۷ق، ج۱، ص۵۳۴، طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ سوم، ۱۳۷۹، ج۴، ص۶۲.
  2. مکارم شیرازی، ناصر، نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۳۶۷ ش، ج۲۳، ص۳۴۹، ۳۵۰، ۳۵۵.
  3. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴ ق، ج۱، ص۱۸۶.
  4. الجمعه العروسی الحویزی، عبدعلی؛ نورالثقلین، قم، مطبعه العلمیه، چاپ سوم، بی تا، ج۵، ص۲۴۳.
  5. محمدی ری شهری، محمد، میزان الحکمه، قم، مکتب الاعلام الاسلامی، الطبعه الاولی، ۱۴۱۹ ق، ج۵، ص۱۹۸.