راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل: تفاوت میان نسخه‌ها

(ویرایش متنی ساختاری.)
جز (جایگزینی متن - '|شاخه فرعی' به '| شاخه فرعی')
 
(۱۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = اخلاق
|شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس
|شاخه فرعی۲ = خودسازی
|شاخه فرعی۳ =
}}


{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۱۱: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}برای [[خودسازی]]، که موجب پیروی از اعمال صالح و ترک [[رذائل|بدی‌ها]] می‌شود، سه اصل گفته شده است. نخستین آن، [[مشارطه]] به معنای پیمان بستن روزانه بر ترک [[گناه|گناهان]] است. دومین اصل مراقبه است، به معنای این که انسان در طول روز از پیمانی که در مشراطه بسته مراقبت کند. اصل سوم [[محاسبه]] است. به این معنا که انسان کارهای روزانه خود را حسابرسی کند و اعمال نیک را تقویت کرده و برای جبران اعمال بد تلاش کند.


[[تفکر]] در نشانه‌های خدا، یادآوری [[نعمت|نعمت‌های]] او و همنشینی با انسان‌های معنوی نیز، در پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل تأثیرگذار هستند.


==سه اصل خودسازی==
==سه اصل خودسازی==
برای خودسازی، که منجر به پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است:
برای [[خودسازی]]، که منجر به پیروی از [[اعمال صالح]] و ترک [[رذائل|بدی‌ها]] می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است:


===مشارطه===
===مشارطه===
در مشارطه، انسان شرط و تعهد می‌بندد که گناهان را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته امام خميني، عالم و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، مشارطه به این معنا است كه انسان در ابتدای روز با خود شرط كند امروز مخالف دستورات خدا رفتار نكند. به گفته او، اینکه انسان یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است<ref>رحيميان، محمد حسن  و رهبر، محمد تقي، آئين تزكيه، قم: انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۸۰، ج۱. ص۱۹۸.</ref> و اینگونه، با مشارطه ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.
[[مشارطه]] یعنی [[انسان]] شرط می‌کندو عهد می‌بندد که [[گناه|گناهان]] را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته [[امام خمینی]](ره)، عالم شیعه و بنیانگذار [[جمهوری اسلامی ایران]]، مشارطه به این معنا است که انسان در ابتدای روز با خود شرط کند امروز مخالف دستورات [[خدا]] رفتار نکند. به گفته او، اینکه انسان تنها یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است<ref>رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ج۱. ص۱۹۸.</ref> و این‌گونه با تکرار این عمل به صورت روزانه، ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.


===مراقبه===
===مراقبه===
مراقبه، به این معنا است که انسان در تمام مدتي كه شرط كرده خلاف نكند، مراقب خود باشد و بر پيمان خود بماند. امام خمینی، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نا‌به‌جای نفس خود را کنترل می‌کند.<ref>همان. ص۱۹۸.</ref>
[[مراقبه]]، به این معنا است که انسان در تمام مدتی که شرط کرده گناه نکند، مراقب خود باشد و بر پیمان خود بماند. امام خمینی، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نابه‌جای [[نفس|نَفْس]] خود را کنترل می‌کند.<ref>رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ص۱۹۸.</ref>


===محاسبه===
===محاسبه===
در محاسبه، انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند كه چه طاعتي انجام داده يا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتي داشته تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهي از او سر زده در جبران آن تلاش کند و بداند كه خدا از اسرار پنهان آگاه است و آن را حسابرسي خواهد كرد. امام موسي كاظم(ع) مي فرمايند: «از ما نيست كسي كه هر روز نفس خود را محاسبه نكند و اگر عمل نيك انجام داده بر آن بيفزايد و اگر بد بوده از آن استغفار كند.<ref>همان، ص۱۹۹.</ref>»
[[محاسبه]] یعنی انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند که چه طاعتی انجام داده یا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتی داشته باشد تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهی از او سر زده باشد [[استغفار]] کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه، به [[علم خدا]] از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسی خواهد کرد. [[امام کاظم(ع)]] فرموده است: «کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند، از ما نیست.»<ref>رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ص۱۹۹.</ref>
 
تفكر در آيات الهي، متذكر شدن عظمت خداوند و نعمت‌هاي او را ياد كردن، توجه داشتن به اين كه انسان در محضر خداست و بايد از گناه بپرهيزد و ... همه و همه در سازندگي انسان و حتي در تقويت اعتقادات انساني مؤثر است. تفكر در طبيعت اطراف خود، تفكر در بدن و ميليون‌ها سلول زنده آن، مطالعه كتا‌ب‌هاي مفيد، معاشرت با انسان‌هاي معنوي و حضور در مكان‌هاي مذهبي از ديگر اموري است كه در تقويت اعتقاد آدمي مفيد است.
 
==فرار از دلبستگي به دنيا==
 
برخی از راه‌ها برای اینکه انسان به دنیا دلبسته نشود چنین است:
 
*'''توجه به بي‌اعتباري دنيا''': در حالات جعفر برمكي نوشته اند: دفتر دخل هارون را ورق مي زدم، در يكي از صفحات بهاي عطر و لباس اهدائي به جعفر برمكي را بالغ بر پنجاه هزار درهم نوشته بودند و در صفحات بعدي همين سال هزينه روغن چراغ او را چهل درهم و نيم دانگ ثبت كرده بودند!!<ref>اسدي گرمارودي، محمد، درسهائي از تربيت انساني، تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، ۱۳۷۳، ج۳. ص۲۴۵.</ref> آري اين است نتيجه كار، وقتي دنيا را اينگونه بي اعتبار دانستي به هيچ چيز آن دل نمي بندي.
*'''ياد مرگ''': اگر انسان به ياد مردن افتاده و سفر حتمي پيش رو را در نظر آورد، دل بستن به دنيا در او كم شده و يا از بين مي‌رود. و در عوض در دنيا به انجام كارهاي نيك اقدام مي‌كند و توشه‌اي براي سراي جاويد و زيباي ديگري مي‌فرستد.
*'''توجه به آخرت و بهشت و دوزخ''': عدم ايمان، اعتقاد و باور قلبي نسبت به قيامت، بهشت و دوزخ، و يا غفلت از آن باعث سرگرم شدن به دنيا و دل خوش كردن به حيات دنيوي مي گردد.
*'''صدقه دادن''': در بسياري از آيات و روايات صدقه و انفاق چنان با شدت و حرارت مورد تاكيد واقع شده كه گويا نزديك است به واجبات ملحق گردد. شايد يكي از حسنات انفاق علاوه بر آثار اجتماعي آن، عدم دنيا زدگي مسلمين باشد. تا از همان ابتدا جلوي رشد اين مارحبّ المال را گرفته تا به اژدهايي سيري ناپذير تبديل نشود.
 
تذكر:
 
استفاده مناسب از نعمت‌ها و اموال و تفريحات و لذائذ مشروع دنيايي نه تنها ناپسند نيست بلكه كمك و ياريگر بعد معنوي و رشد انسان است، اما آنچه مهم است اين است كه آنها را بايد به شكل ابزار براي رسيدن به آخرت به كار برد و به آنها دل نبست.
 
==فرار از دروغگوئي==
 
براي فرار از دروغگوئي نيز ساده‌ترين راه آن توجه به زيان هاي دروغگوئي است كه به بعضي از آنها تيتر وار اشاره مي كنيم:
 
زيان‌هاي اجتماعي: مثل: رسوائي انسان، بي آبروئي، بي ارزشي سخن، سلب اعتماد، بدبيني مردم، ذلت و خواري، روسياهي و ... .


زيان‌هاي اقتصادي: مثل اينكه:دروغ روزي را از بين مي برد، دروغ فقر مي آورد، بركت را از مال مي گيرد، باعث بي اعتباري مي شود و ... .
==تفکر==
[[تفکر]] در نشانه‌های خدا در [[عالم طبیعت]]، توجه به بزرگی خدا، یادآوری [[نعمت|نعمت‌های]] او و توجه داشتن به این که انسان در محضر خدا است، در سازندگی انسان تأثیرگذار است.


زيان‌هاي رواني: مثل اينكه: دروغ باعث فراموشي مي شود، باعث ايجاد نوميدي مي شود، پرده دري و بي شرمي را افزايش مي دهد و ... .
مطالعه کتاب‌های مفید، معاشرت با انسان‌های معنوی و حضور در مکان‌های مذهبی، از دیگر اموری است که در خودسازی و در نتیجه پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها مؤثر است.
 
زيان‌هاي معنوي: بالاتر از همه اين كه انسان دروغ گو، قدم در راه مخالفت با حق گذاشته است و با هر نافرماني يك گام از مقام بندگي خود فاصله مي گيرد.  
{{پایان پاسخ}}


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==معرفي منابع جهت مطالعه بيشتر:==
۱. روش خودسازي. فريده مصطفوي و ديگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۸۰.
۲. آئين تزكيه. محمد حسن رحيميان و محمد تقي رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبليغات، ۱۳۸۰.


۳. دروغ. سيد محمد رضا صدر. جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبليغات اسلامي، ۱۳۷۸.
==مطالعه بیشتر==


۴. درسهائي از تربيت انساني، محمد اسدي گرمارودي. جلد ۳ . تهران: مركز نشر فرهنگي رجاء، ۱۳۷۳.
*روش خودسازی. فریده مصطفوی و دیگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
*آئین تزکیه. محمد حسن رحیمیان و محمد تقی رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
*درسهائی از تربیت انسانی، محمد اسدی گرمارودی. جلد ۳. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۷۳.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
==منابع==
<references />
{{پانویس}}
 
{{شاخه
| شاخه اصلی = اخلاق
| شاخه فرعی۱ = تهذیب نفس
| شاخه فرعی۲ = خودسازی
| شاخه فرعی۳ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =شد
  | تیترها =  
  | تیترها =شد
  | ویرایش =  
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =شد
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده = 
  | اولویت =  
  | بازبینی =
  | کیفیت =  
  | تکمیل =
  | اولویت =ب
  | کیفیت =ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
<references />
[[رده:فضایل اخلاقی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۸ مارس ۲۰۲۱، ساعت ۱۵:۲۸


سؤال

راه‌های پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل (بدی‌ها) چیست؟

برای خودسازی، که موجب پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. نخستین آن، مشارطه به معنای پیمان بستن روزانه بر ترک گناهان است. دومین اصل مراقبه است، به معنای این که انسان در طول روز از پیمانی که در مشراطه بسته مراقبت کند. اصل سوم محاسبه است. به این معنا که انسان کارهای روزانه خود را حسابرسی کند و اعمال نیک را تقویت کرده و برای جبران اعمال بد تلاش کند.

تفکر در نشانه‌های خدا، یادآوری نعمت‌های او و همنشینی با انسان‌های معنوی نیز، در پیروی از اعمال صالح و ترک رذائل تأثیرگذار هستند.

سه اصل خودسازی

برای خودسازی، که منجر به پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها می‌شود، سه اصل گفته شده است. آن سه اصل چنین است:

مشارطه

مشارطه یعنی انسان شرط می‌کندو عهد می‌بندد که گناهان را ترک کرده و بر این عهد و پیمان پایبند باشد. به گفته امام خمینی(ره)، عالم شیعه و بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران، مشارطه به این معنا است که انسان در ابتدای روز با خود شرط کند امروز مخالف دستورات خدا رفتار نکند. به گفته او، اینکه انسان تنها یک روز با اوامر خدا مخالفت نکند آسان است[۱] و این‌گونه با تکرار این عمل به صورت روزانه، ترک گناهان بر فرد آسان می‌شود.

مراقبه

مراقبه، به این معنا است که انسان در تمام مدتی که شرط کرده گناه نکند، مراقب خود باشد و بر پیمان خود بماند. امام خمینی، انسان را در مراقبه به پزشک و پرستاری تشبیه کرده که از حال خود مواظبت می‌کند و خواسته‌های نابه‌جای نَفْس خود را کنترل می‌کند.[۲]

محاسبه

محاسبه یعنی انسان هر روز کارهای خود را حسابرسی می‌کند که چه طاعتی انجام داده یا چه گناهی از او سر زده است. اگر طاعتی داشته باشد تصمیم بگیرد آن را تقویت کند و اگر گناهی از او سر زده باشد استغفار کرده و در جبران آن تلاش کند. انسان در حال محاسبه، به علم خدا از اسرار پنهان توجه کرده و می‌داند خدا اعمال او را حسابرسی خواهد کرد. امام کاظم(ع) فرموده است: «کسی که هر روز نفس خود را محاسبه نکند، از ما نیست.»[۳]

تفکر

تفکر در نشانه‌های خدا در عالم طبیعت، توجه به بزرگی خدا، یادآوری نعمت‌های او و توجه داشتن به این که انسان در محضر خدا است، در سازندگی انسان تأثیرگذار است.

مطالعه کتاب‌های مفید، معاشرت با انسان‌های معنوی و حضور در مکان‌های مذهبی، از دیگر اموری است که در خودسازی و در نتیجه پیروی از اعمال صالح و ترک بدی‌ها مؤثر است.


مطالعه بیشتر

  • روش خودسازی. فریده مصطفوی و دیگران، جلد ۲. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
  • آئین تزکیه. محمد حسن رحیمیان و محمد تقی رهبر. جلد ۱. قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰.
  • درسهائی از تربیت انسانی، محمد اسدی گرمارودی. جلد ۳. تهران: مرکز نشر فرهنگی رجاء، ۱۳۷۳.


منابع

  1. رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ج۱. ص۱۹۸.
  2. رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ص۱۹۸.
  3. رحیمیان، محمدحسن و رهبر، محمد تقی، آئین تزکیه، قم: انتشارات دفتر تبلیغات، ۱۳۸۰، ص۱۹۹.