حدیث قیام مردی از اهل قم

سؤال

آیا روایت قیام مردی از اهل قم، که همراهان او مانند فولاد با صلابت هستند، صحیح است؟

درگاه‌ها

حدیث قیام مردی از اهل قم در کتاب بحارالانوار از امام کاظم(ع) نقل شده و بر اساس آن، مردی از اهل قم، مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و گروهی دور او جمع می‌شوند که مانند پاره‌های فولادند و از جنگ خسته نمی‌شوند. این حدیث نخستین بار در کتاب بحارالانوار به نقل از کتاب تاریخ قم آمده و در کتاب‌های معتبر و اولیه شیعه ذکر نشده است. این حدیث مُرسَل است. افزون بر آن، نام علی بن عیسی یکی از روایان ذکر شده در سلسله روایت، با شماری از راویان مشترک است و مشخص نیست مراد، کدام علی بن عیسی است. ایوب بن یحیی دیگر روای این روایت نیز، در کتاب‌های رجالی نیامده و مجهول است. عالمان علم حدیث، روایتی با این ویژگی‌ها را از نظر سندی ضعیف دانسته‌اند.

متن و ترجمه

«رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو اَلنَّاسَ إِلَی اَلْحَقِّ یَجْتَمِعُ مَعَهُ قَوْمٌ کَزُبَرِ اَلْحَدِیدِ لاَ تُزِلُّهُمُ اَلرِّیَاحُ اَلْعَوَاصِفُ وَ لاَ یَمَلُّونَ مِنَ اَلْحَرَبِ وَ لاَ یَجْبُنُونَ وَ عَلَی اَللَّهِ یَتَوَکَّلُونَ وَ اَلْعٰاقِبَةُ لِلْمُتَّقِینَ؛ مردی از اهل قم مردم را به سوی حق دعوت می‌کند و قومی گرداگرد او جمع می‌شوند به صلابت پاره‌های فولاد، تندبادها آنها را به لرزه درنمی‌آورد و از جنگ خسته نمی‌شوند و ترس به خود راه نمی‌دهند و بر خدا توکل می‌کنند و سرانجام، پیروزی از آن متقین است.»

سند

روایت قیام مردی از اهل قم، برای نخستین بار توسط علامه مجلسی (درگذشت ۱۱۱۰ق) به نقل از کتاب تاریخ قم در کتاب بحار الانوار آمده است. علامه مجلسی این روایت را از علی بن عیسی از ایوب بن یحیی جَنْدَل از امام کاظم(ع) نقل کرده است.

دیگر راویان این حدیث حذف شده است و روایت مُرْسل است. در نتیجه، سند روایت صحیح نیست.