حاملان عرش خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۳: خط ۳:
مقصود از حمل عرش در آیه ۷ سوره غافر چیست؟
مقصود از حمل عرش در آیه ۷ سوره غافر چیست؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}آیه ۷ [[سوره غافر]] تصریح دارد کسانی که عرش خدا را حمل می‌کنند خداوند را تسبیح می‌گویند. مفسران اتفاق دارند حاملان عرش، فرشته‌ها هستند. عرش به معنای حکومت و تدبیر خداوند در عالم هستی، یا مجموعه عالم هستی و ماوراء طبیعی است که با توجه به این معانی، مقصود از حمل عرش توسط فرشتگان به معنای اجرا کردن حاکمیت خداوند است یا اینکه فرشتگان پایه‌های تدبیر عالم هستند.
{{پاسخ}}'''حاملان عرش خداوند''' و کیفیت اعمال آنان از مضمون آیه هفت سوره غافر به دست می‌آید که اکثر مفسران اعتقاد دارند مقصود از حاملان عرش الهی [[فرشتگان]] هستند. حمل عرش، اجرا کردن حاکمیت خداوند در عالم معنا شده است. [[علامه طباطبایی]](۱۲۸۱ ـ ۱۳۶۰ش) مفسر شیعه معتقد است مرحله‌‏اى وجود دارد كه همه حوادث و اسباب به آنجا می‌‏رسد و نام آن مرحله و مقام، «عرش» است‏. با توجه به معانی عرش، حاملان عرش، اجرا كنندگان حاكميت و تدبير او هستند.


== متن آیه ==
== متن آیه ==
خط ۱۱: خط ۱۱:
| ترجمه = كسانى كه عرش [خدا] را حمل مى‌كنند، و آنها كه پيرامون آنند، به سپاس پروردگارشان تسبيح مى‌گويند و به او ايمان دارند و براى كسانى كه گرويده‌اند طلب آمرزش مى‌كنند: «پروردگارا، رحمت و دانش [تو بر] هر چيز احاطه دارد؛ كسانى را كه توبه كرده و راه تو را دنبال كرده‌اند ببخش و آنها را از عذاب آتش نگاه دار.»
| ترجمه = كسانى كه عرش [خدا] را حمل مى‌كنند، و آنها كه پيرامون آنند، به سپاس پروردگارشان تسبيح مى‌گويند و به او ايمان دارند و براى كسانى كه گرويده‌اند طلب آمرزش مى‌كنند: «پروردگارا، رحمت و دانش [تو بر] هر چيز احاطه دارد؛ كسانى را كه توبه كرده و راه تو را دنبال كرده‌اند ببخش و آنها را از عذاب آتش نگاه دار.»
}}
}}
== معنای عرش ==
کلمه عرش در لغت به چیزی که سر آن پوشیده است یا «تخت پایه بلند» اطلاق می‌شود<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ القرآن الکریم، بیروت، دارالکاتب العربی، ص۳۴۱.</ref> در مقابل کرسی که به معنای تخت پایه کوتاه است. مفسران و محدثان درباره این که منظور از عرش خدا چیست و این کلمه کنایه از چه معنایی می‌باشد؟ سخن بسیار گفته‌اند. از جمله:
گاهی «عرش» به معنای، علم بی‌پایان پروردگار، مالکیت و حاکمیت خدا هر یک از صفات کمالیه و جلالیه او تفسیر شده است. چون هر یک از این اوصاف بیانگر عظمت مقام او می‌باشد، همان گونه که تخت سلاطین نشانه عظمت آنها است. پس خداوند دارای عرش علم و قدرت و رحمانیت و رحیمیّت است. طبق این تفسیر سه‌گانه، مفهوم «عرش» بازگشت به صفات ذات پاک پروردگار می‌کند، نه یک وجود خارجی دیگر.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۰، ص۲۹–۳۸.</ref>
برخی روایات اسلامی از اهل بیت(ع) نیز همین معنا را تأیید می‌کند. از جمله از امام صادق (ع) درباره تفسیر {{قرآن|وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ|ترجمه=كرسى او آسمانها و زمين را در بر گرفته است|سوره=بقره|آیه=۲۵۵}} سؤال کردند فرمود: «منظور علم او است»<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۵۸، ص۲۸، حدیث ۴۶.</ref> در حدیثی دیگر از همان امام(ع) نقل شده که «عرش» را به معنای علمی که انبیا را بر آن آگاه کرده و «کرسی» را به معنای علمی که هیچ‌کس را از آن آگاه نکرده است، تفسیر فرموده است.<ref>همان، حدیث ۴۷.</ref>
برخی دیگر، «عرش» را به «مجموعه عالم هستی» تفسیر کرده‌اند. و از معانی دیگر عرش «عالم ماوراء طبیعت» است و «کرسی» به معنای مجموع عالم مادّه ـ اعم از زمین و آسمان ـ استعمال شده است و از آن جا که مخلوقات و معلومات خداوند از ذات پاک او جدا نیستند، گاهی «عرش» بر «علم خدا» اطلاق می‌شود. و اگر به قلب پاک بندگان با ایمان «عرش الرحمان» گفته شده به خاطر این است که جایگاه معرفت ذات پاک او و نشانه‌ای از نشانه‌های عظمت و قدرت اوست.
[[علامه طباطبایی]] معتقد است در عالم كون با همه اختلافى كه در مراحل آن است مرحله‌‏اى وجود دارد كه زمام جميع حوادث و اسباب كه علت وجود آن حوادثند و ترتيب و رديف كردن سلسله علل و اسباب منتهى به آنجا می‌‏باشد و نام آن مرحله و مقام، "عرش" است‏.<ref>ترجمه تفسير الميزان، علامه طباطبایی، ج‏8، ص: 185</ref>


== مقصود از حاملان عرش ==
== مقصود از حاملان عرش ==
اکثر مفسران حاملان عرش را فرشتگان دانسته‌اند به خصوص که در جای دیگر قرآن آمده است:{{قرآن|وَتَرَى الْمَلَائِكَةَ حَافِّينَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ|ترجمه=و فرشتگان را مى‌بينى كه پيرامون عرش به ستايش پروردگار خود تسبيح مى‌گويند.|سوره=زمر|آیه=۷۵}}<ref>ر. ک. تفسیر نمونه، همان.</ref>
[[فرشته‌ها]]، حاملان عرش خداوند معرفی شده‌اند و حمل عرش را اجرا کردن حاکمیت خداوند در عالم، معنا کرده‌اند.<ref name=":0">تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۰، ص: ۳۸</ref> خداوند در آیه ۷ [[سوره غافر]]، به‌صورت مبهم، افرادی را حاملان عرش خود دانسته که [[تسبیح خداوند]] نیز می‌کنند. مفسرانْ فرشته‌ها را حاملان عرش الهی دانسته و آیات و روایاتی را به عنوان شاهد آورده‌اند<ref>تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۳۸.</ref>؛ از جمله آیه ۷۵ [[سوره زمر]]:{{قرآن||ترجمه=فرشتگان را مى‌بينى كه پيرامون عرش به ستايش پروردگار خود تسبيح مى‌گويند.|سوره=زمر|آیه=۷۵}}  
 
اگر منظور از عرش همان حكومت خداوند و تدبيرش در عالم هستى باشد و حاملان عرش اجرا كنندگان حاكميت و تدبير او هستند. و نيز ممكن است به معنى مجموعه عالم هستى و يا عالم ماوراء طبيعت باشد و حاملان آن فرشتگانى هستند كه پايه‌‌‏هاى تدبير اين جهان به فرمان خدا بر دوش آنها است.<ref>تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۰، ص: ۳۸</ref>
 
اگر منظور از عرش، همان حکومت خداوند و تدبیر او در عالم هستی باشد، حاملان عرش، اجراکنندگان حاکمیت و تدبیر او هستند.
 
در برخی روایات اسلامی از جمله روایتی از [[امام باقر(ع)]] آمده که حاملان عرش الهی، (و کسانی که پایه عرش الهی به خاطر آنان پایدار است) حضرت محمد(ص) علی، حسن، حسین(ع) نوح، ابراهیم، موسی، و عیسی(ع) هستند.<ref>ر. ک. استرآبادی، سید شرف الدین، الآیات الظاهره، مؤسسه نشر اسلامی، ص۶۹۱.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}


== مطالعه بیشتر ==
برای «عرش» معانی مختلفی ذکر شده است:
۱. علامه سید محمد حسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، (بیروت، مؤسسه اعلمی)، ج۲، ص۳۳۶–۳۴۰، ج۸، ص۱۴۸–۱۷۱.
* «عرش» به علم، مالکیت و حاکمیت خداوند، تفسیر شده است. براساس این تفسیر سه‌گانه، مفهوم «عرش» بازگشت به صفات ذات پروردگار می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۰، ص۲۹–۳۸.</ref> برخی روایات اسلامی نیز همین معنا را تأیید می‌کند.<ref>مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۵۸، ص۲۸.</ref>


۲. علامه سید محمد حسین طباطبایی، رسائل توحیدی، (تهران، انتشارات الزهرا)، ص۱۰۶–۱۷۴.
* «عرش» را به «مجموعه عالم هستی» نیز تفسیر کرده‌اند. [[علامه طباطبایی]] معتقد است در عالم هستی با همه اختلافى كه در مراحل آن است، مرحله‌‏اى وجود دارد كه همه حوادث و اسباب به آنجا می‌‏رسد و نام آن مرحله و مقام، «عرش» است‏.<ref>علامه طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ج‏۸، ص۱۸۵.</ref>


۳. سید محمد حسینی بهشتی، خدا از دیدگاه قرآن (تهران، انتشارات بعثت)، ص۲۱۵–۲۱۶.
اگر عرش، حكومت خداوند و تدبيرش در عالم هستى باشد، حاملان عرش، اجرا كنندگان حاكميت و تدبير او هستند. و اگر عرش به معناى مجموعه عالم هستى و يا عالم ماوراء طبيعت باشد، حاملان آن فرشتگانى هستند كه پايه‌‌‏هاى تدبير اين جهان، به فرمان خدا بر دوش آنها است.<ref>مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج۲۰، ص۳۸.</ref>


۴. ناصرمکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه (تهران، دارالکتب الاسلامیهج۲، ص۲۰۰–۲۰۲، ج۶، ص۲۰۴، ج۲۰، ص۳۵.
در برخی روایات اسلامی از جمله روایت [[امام باقر(ع)]] آمده که حاملان عرش الهی، (و کسانی که پایه عرش الهی به خاطر آنان پایدار است) حضرت محمد(ص) علی(عحسن(ع)، حسین(ع)، نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسی(ع) و عیسی(ع) هستند.<ref>استرآبادی، سید شرف الدین، الآیات الظاهره، مؤسسه نشر اسلامی، ص۶۹۱.</ref>{{پایان پاسخ}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


== منابع ==
== منابع ==
خط ۴۹: خط ۲۹:
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه اصلی = علوم و معارف قرآن
  | شاخه فرعی۱ = جهانشناسی در قرآن
  | شاخه فرعی۱ = جهانشناسی در قرآن
  | شاخه فرعی۲ = سایر موارد
  | شاخه فرعی۲ =
  | شاخه فرعی۳ =
  | شاخه فرعی۳ =
}}
}}

نسخهٔ کنونی تا ‏۵ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۶

سؤال

مقصود از حمل عرش در آیه ۷ سوره غافر چیست؟

حاملان عرش خداوند و کیفیت اعمال آنان از مضمون آیه هفت سوره غافر به دست می‌آید که اکثر مفسران اعتقاد دارند مقصود از حاملان عرش الهی فرشتگان هستند. حمل عرش، اجرا کردن حاکمیت خداوند در عالم معنا شده است. علامه طباطبایی(۱۲۸۱ ـ ۱۳۶۰ش) مفسر شیعه معتقد است مرحله‌‏اى وجود دارد كه همه حوادث و اسباب به آنجا می‌‏رسد و نام آن مرحله و مقام، «عرش» است‏. با توجه به معانی عرش، حاملان عرش، اجرا كنندگان حاكميت و تدبير او هستند.

متن آیه

مقصود از حاملان عرش

فرشته‌ها، حاملان عرش خداوند معرفی شده‌اند و حمل عرش را اجرا کردن حاکمیت خداوند در عالم، معنا کرده‌اند.[۱] خداوند در آیه ۷ سوره غافر، به‌صورت مبهم، افرادی را حاملان عرش خود دانسته که تسبیح خداوند نیز می‌کنند. مفسرانْ فرشته‌ها را حاملان عرش الهی دانسته و آیات و روایاتی را به عنوان شاهد آورده‌اند[۲]؛ از جمله آیه ۷۵ سوره زمر:﴿فرشتگان را مى‌بينى كه پيرامون عرش به ستايش پروردگار خود تسبيح مى‌گويند.(زمر:۷۵)

برای «عرش» معانی مختلفی ذکر شده است:

  • «عرش» به علم، مالکیت و حاکمیت خداوند، تفسیر شده است. براساس این تفسیر سه‌گانه، مفهوم «عرش» بازگشت به صفات ذات پروردگار می‌کند.[۳] برخی روایات اسلامی نیز همین معنا را تأیید می‌کند.[۴]
  • «عرش» را به «مجموعه عالم هستی» نیز تفسیر کرده‌اند. علامه طباطبایی معتقد است در عالم هستی با همه اختلافى كه در مراحل آن است، مرحله‌‏اى وجود دارد كه همه حوادث و اسباب به آنجا می‌‏رسد و نام آن مرحله و مقام، «عرش» است‏.[۵]

اگر عرش، حكومت خداوند و تدبيرش در عالم هستى باشد، حاملان عرش، اجرا كنندگان حاكميت و تدبير او هستند. و اگر عرش به معناى مجموعه عالم هستى و يا عالم ماوراء طبيعت باشد، حاملان آن فرشتگانى هستند كه پايه‌‌‏هاى تدبير اين جهان، به فرمان خدا بر دوش آنها است.[۶]

در برخی روایات اسلامی از جمله روایت امام باقر(ع) آمده که حاملان عرش الهی، (و کسانی که پایه عرش الهی به خاطر آنان پایدار است) حضرت محمد(ص) علی(ع)، حسن(ع)، حسین(ع)، نوح(ع)، ابراهیم(ع)، موسی(ع) و عیسی(ع) هستند.[۷]


منابع

  1. تفسير نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۰، ص: ۳۸
  2. تفسیر نمونه، ج۲۰، ص۳۸.
  3. مکارم شیرازی، ناصر و دیگران، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ج۲۰، ص۲۹–۳۸.
  4. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ج۵۸، ص۲۸.
  5. علامه طباطبایی، ترجمه تفسير الميزان، ج‏۸، ص۱۸۵.
  6. مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ج۲۰، ص۳۸.
  7. استرآبادی، سید شرف الدین، الآیات الظاهره، مؤسسه نشر اسلامی، ص۶۹۱.