نام ملائکه در قرآن و روایات

سؤال

اسماء ملائکه در قرآن و روایات را بیان کنید؟


در قرآن نام تنها دو فرشته یعنی جبرئیل(ع) و میکائیل(ع) آمده است. و در مورد بقیه فرشتگان، اوصاف آنها آمده است مانند: کرام الکاتبین، ملک الموت، حفظه. در روایات هم نام برخی ملائکه آورده شده است. از جمله: اسرافیل، راحیل و...

نام ملائکه در قرآن

نام حضرت جبرئیل(ع) به عنوان حامل وحی و پیام الهی بر انبیاء(ع)[۱] و حضرت میکائیل[۲] که گفته شده ایشان به روزی‌ها و حکم و معرفت نفوس مأمور هستند.[۳] در قرآن آمده است و دیگر از ملائکه نامی در قرآن نیامده و فقط با صفات آنها یاد شده‌اند.[۴] مانند: کرام الکاتبین، رقیب و عتید، سفره الکرام البرره که صفات ملائکه نویسندگان اعمال و… هستند.[۵] ملک الموت،[۶] که صفت ملائکه مسئول میراندن می‌باشد. «حَفَظَه»[۷] صفت ملائکه انسانها است. اینها به عنوان نام یا صفات بعضی از ملائکه بود که در قرآن آمده است.

نام ملائکه در احادیث

در احادیث نیز از ملائکه دیگر نام برده شده است؛ مانند: اسرافیل و کرّوبین «که نام دو ملک می‌باشد که با همکاری جبرئیل و میکائیل برای عذاب قوم لوط نازل شدند»[۸] و بعضی از ملائکه به عنوان مأموران انواع بادها شمارش شده‌اند. از آن جمله از امام صادق(ع) نقل شده که الشّمال، الجنوب، الصّبا و الدبور، موکلان باد هستند.[۹] و «راحیل» به عنوان یکی از خادمان بهشت شمرده شده است.[۱۰] «اسماعیل» نیز به عنوان یکی از ملائکه در احادیث ما آمده است.[۱۱]

در صحیفه سجادیه، امام سجاد(ع) در سومین دعا راجع به ملائکه توصیفاتی دارند که در ضمن، بعض اصناف ملائکه و اسماء بعضی از آنها را نیز ذکر فرموده‌اند.

ایشان حضرت اسرافیل را ملکی که در صور می‌دمد تا مردگان را زنده کند، معرفی کرده‌اند. و «روح» را نیز از ملائکه‌ای که بر بعضی فرشتگان گمارده شده شمرده‌اند. و از جمله اوصاف دیگری که برای فرشتگان و انواع آن‌ها ذکر شده عبارتند از: فرشتگان ساکن آسمانها، امین بر رسالات الهی، فرشتگانی که همواره در فعالیت و کار و کوشش هستند. روحانیین، فرشتگان اهل قرب و منزلت، ملائک خازن باران، حرکت دهندگان ابر، ملکی که از فریاد او غرّش رعد به وجود می‌آید، فرشتگان بدرقه کننده دانه‌های برف و تگرگ، ملائکه‌ای که همواره قطرات باران فرود می‌آیند، موکلان باد، موکلان کوه‌ها و نگهدارنده آنها، ملائکه‌ای که وزن آبها و اندازه بارانهای سیل آسا و رگبارهای متراکم را می‌دانند، موکلان گرفتاری و گشایش کارهای مردم، رومان فرشته‌ای که مردگان را در قبر آزمایش می‌کند، نکیر و منکر سؤال کنندگان در قبر، فرشتگان خازنان جهنم و بهشت، خدمتگزاران بهشت.[۱۲]


مطالعه بیشتر

  • ترجمه میزان الحکمه، محمدی ری شهری، مترجم: حمیدرضا شیخی، دارالحدیث، ج۱۲.
  • ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، مترجم، سیدمحمدباقر موسوی، دفتر انتشارات اسلامی، ج۱۷، ص۱۶ الی ۱۴.
  • بحارالانوار، علامه مجلسی ـ رحمه الله علیه ـ، مؤسسه الوفاء، بیروت ـ لبنان، ج۵۶، باب ۲۳، حقیقه الملائکه.

منابع

  1. سوره بقره، آیه ۹۷.
  2. سوره بقره، آیه ۹۸.
  3. قرشی، سیدعلی اکبر، قاموس قرآن، دارالکتب الاسلامیه، چاپ یازدهم، ۱۳۷۲ ش، مجلد سوم، ص۲۶۸ به نقل از ریاض السالکین.
  4. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، مترجم سید محمد باقر موسوی، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ یازدهم، ۱۳۷۸، ج۱۷، ص۱۲.
  5. سوره ق، آیه ۱۷ و ۱۸. سوره انفطار، آیه ۱۰ و ۱۲، سوره عبس، آیه ۱۱ و ۱۶.
  6. سوره سجده، آیه ۱۱.
  7. سوره انعام، آیه ۶۱.
  8. طباطبایی، محمدحسین، المیزان، ج۱۰، ص۴۸۹.
  9. کلینی، کافی، ج۸، ص۹۱.
  10. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، مؤسسه الوفاء، بیروت، ۱۴۰۴ هـ ق، ج۱۰۱، ص۸۷، باب ۱.
  11. بحارالانوار، ج۵۶، ص۱۷۱، ح ۲.
  12. صحیفه سجادیه، ترجمه حسین انصاریان، انتشارات پیام آزادی، چاپ دوازدهم، ۱۳۸۲، دعای سوم، درود بر ملائکه، ص۴۳–۴۸.