|
|
| (۱۱ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{ویرایش}}
| |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}} |
| آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ آیا در سرنوشت اموات، اثری دارد؟ | | آیا دفن میت در سرزمینی خاص، در سرنوشت او اثر دارد؟ |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| پاسخ این پرسش طی مراحل ذیل بیان می‌شود:
| | [[پرونده:وادی السلام.jpg|بندانگشتی|قبرستان وادی السلام]] |
| ۱. در اسلام، برخی از سرزمین‌ها و آرامگاه‌ها، از قداست و احترام ویژه ای برخوردارند:
| | '''تأثیر محل دفن بر سرنوشت انسان'''، را نه در تغییر سرنوشت کلی انسان بلکه تنها کمک کننده در حد شفاعت دانسته‌اند. ملاک اصلی در تعیین سرنوشت انسان را عقاید و اعمال انسان می‌دانند؛ کسانی که در مراتب بالایی از [[ایمان]] قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی، از مقام آنها نمی‌کاهد. در مقابل، افرادی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان در آسایش نخواهد بود. براساس آموزه‌های اسلامی، [[برزخ|عالم پس از مرگ]] به مانند دنیا، بدون تلاش، پاداشی به همراه نخواهد داشت و تنها براساس اعمال صالحی خواهد بود که در دنیا انجام شده است. |
| (إِنَّ أَوَّلَ بَیْت وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّه مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ … وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً)<ref>آل عمران: ۹۶.</ref>; نخستین خانه ای که برای مردم قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکه است و پر برکت و مایهٔ هدایت جهانیان است.
| |
| | |
| (سُبْحانَ الَّذِی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ الْأَقْصَی الَّذِی بارَکْنا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیاتِنا …)<ref>اسراء: ۱.</ref>; منزه است خدایی که بنده اش را در یک شب، از مسجد الحرام به مسجد الاقصی برد که گرداگردش را پر برکت ساخته‌ایم.
| |
| | |
| قرآن به محل وفات نیز توجه ویژه دارد:
| |
| (إِنَّ اللّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السّاعَه وَ یُنَزِّلُ الْغَیْثَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْأَرْحامِ وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ ما ذا تَکْسِبُ غَداً وَ ما تَدْرِی نَفْسٌ بِأَیِّ أَرْض تَمُوتُ إِنَّ اللّهَ عَلِیمٌ خَبِیرٌ)<ref>لقمان: ۳۴.</ref>; آگاهی از زمان قیامت، ویژهٔ خداست و اوست که باران را نازل می‌کند و می‌داند، آنچه را که در رحم‌های مادران است و هیچ‌کس نمی‌داند فردا چه به دست می‌آورد و هیچ‌کس نمی‌داند، در چه سرزمینی می‌میرد. خداوند عالم و آگاه است.
| |
| | |
| قرار گرفتن محل وفات، در کنار زمان برپایی قیامت، نزول باران و کودک در رحم، از اهمیت سرزمین درگذشت انسان‌ها حکایت می‌کند. از این رو، در انتخاب مکان زندگی، درگذشت و دفن باید توجه کرد. از سوی دیگر، یکی از سخن گویان روز قیامت، زمین است.
| |
| | |
| یَوْمَئِذ تُحَدِّثُ أَخْبارَها<ref>زلزال: ۴.</ref>; در آن روز زمین تمام خبرهایش را بازگو می‌کند.
| |
| | |
| در سخن پیامبر (صلی الله علیه وآله) زمین، به مثابهٔ مادری معرفی شده است که از کارهای خوب و بد فرزندش آگاهی دارد.<ref>«تحفظوا من الارض فانّها امکم و انه لیس من احد عامل علیها خیراً او شراً الا و هی مخبره به». ترجمهٔ نهج الفصاحه، قاسم پاینده، ح ۱۱۳۰.</ref>
| |
| | |
| ۲. مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت، به این معنا نیست که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش استحقاقی شود یا اینکه سرزمین بد مانند قبرستان کفار، باعث افزایش عقاب شود.
| |
| | |
| بلکه مراد این است که سرزمین‌های مقدس، مشاهد ائمه(ع) و… از باب تفضل، شفاعت و رحمت، باعث سرور میّت شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود. همان گونه که در دنیا، بدون تلاش، مزدی حاصل نمی‌شود، در آخرت نیز استحقاق، تنها به دنبال اعمال صالح است (لَیْسَ لِلْإِنْسانِ إِلاّ ما سَعی); پس تأثیر محل دفن بر سرنوشت میت از باب تفضل، رحمت و شفاعت است.
| |
| | |
| ۳. از بررسی روایات و سخنان عالمان دینی، به دست می‌آید که مکان دفن بر ارواح دفن شدگان تأثیر دارد. امیرمؤمنان (علیه السلام) در حالی که به منظرهٔ وادی السلام کوفه نگاه می‌کرد، فرمود:
| |
| | |
| ما احسن منظرک و اطیب قعرک. اللهم اجعل قبری بها.<ref>سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.</ref>; چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.
| |
| | |
| به‌طور حتم، وادی السلام اثر و امتیازی دارد که مولا علی (علیه السلام) تدفین در آنجا را آرزو می‌کند.
| |
| | |
| یکی از خواص تربت نجف، این است که حساب نکیر و منکر ساقط است.<ref>شیخ عباس قمی، منازل الاخره، ۳۴.</ref> در این زمینه روایات صحیح بسیاری وارد شده است و گروهی از صالحان دیده‌اند که شب‌ها، قبور وادی السلام، با نور طولانی به آسمان وصل اند.<ref>الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۹.</ref>
| |
| | |
| ۴. اثر مطلوب اماکن مقدس بر سرنوشت امواتی که در کنار آنها مدفونند و نیز اثر ناخوشایند قبرستان کفار بر ارواح مدفون در آنها را، می‌توان از مباحث معاد با تحلیل عقلی به دست آورد.
| |
| | |
| روح، پس از ترک بدن، همچنان در بدن لطیف مثالی به جسم مادی خود توجه دارد. جسمی که عمری به روح خدمت کرده و روح کمالات و مراتب یا درکات و رذایل را با آن کسب کرده است؛ حتماً مورد توجه روح است و تشریفاتی که در تشییع و تدفین انجام می‌شود، برای همین امر است.
| |
| | |
| بر همین اساس، ارواح اموات، زائران خود را می‌شناسند و به آنها توجه دارند. امام صادق (علیه السلام) فرمود:
| |
| | |
| سوگند به خدا! اموات، رفتن شما را می‌دانند و با حضور شما (در کنار قبرشان) خوشحال می‌شوند و با شما انس می‌گیرند.<ref>وسائل الشیعه، ج۲، ص۸۷۸.</ref>
| |
| | |
| ارواح اولیا و امامان(ع) نیز به آرامگاه و سرزمین محل دفن خود، توجه خاصی دارند. از پیامبر (صلی الله علیه وآله) روایت شده که فرمود:
| |
| | |
| کسی که نزد قبر من نماز گذارد، می‌شنوم.<ref>عبدالله شبّر، حق الیقین، ج۲، ص۳۸۱.</ref>
| |
| | |
| نتیجهٔ طبیعی این بررسی، دیدار اهل قبور با اشخاص بزرگواری است که در یک سرزمین مدفون اند، و بهره‌مندی آنها از برکات و نعمت‌های آنجا است و چه خشنودی و سروری بالاتر از این وجود دارد.
| |
| | |
| در منابع اهل سنت آمده است که رسول خدا (صلی الله علیه وآله) فرمود:
| |
| | |
| مردگان خود را میان مردمان صالح دفن کنید؛ چون میت به سبب همسایهٔ بدش اذیت می‌شود، همان گونه که زنده، در کنار همسایهٔ بد اذیت می‌شود.<ref>سیوطی، شرح الصدور.</ref>
| |
| | |
| در روایت دیگری از پیامبر (صلی الله علیه وآله) سؤال شد: «آیا همسایهٔ صالح (در قبر و آخرت) سودی می‌رساند؟» فرمود: «آیا همسایهٔ خوب در دنیا سودی دارد؟» گفتند: «بلی». فرمود: «در آخرت نیز چنین است».<ref>همان.</ref>
| |
| | |
| ۵. همان گونه که در آغاز پاسخ بیان شد، ملاک اصلی در تعیین سرنوشت و استحقاق بهشت یا دوزخ، عقاید و اعمال صالح است. کسانی که در مراتب بالایی از ایمان قرار دارند، دفن شدن آنها در هر مکانی باشد، جای نگرانی ندارند؛ چون طبق روایات زیاد، مؤمنان در هر سرزمینی که دفن شوند، به روح آنها خطاب می‌شود که به وادی السلام بپیوندند.<ref>الفروع من الکافی، ج۳، ص۲۴۳ ح ۱ و ۲.</ref>
| |
| | |
| و کسانی که در مراتب بالای دشمنی با خدا قرار دارند، در هر سرزمینی دفن شوند، ارواحشان به برهوت (حضر موت) منتقل می‌شوند.<ref>همان، ج۳، ص۲۴۶، ح ۴ و ۵; و بحارالانوار ج۶، ص۲۸۶، ح ۸.</ref>
| |
|
| |
|
| | البته از برخی روایات به دست آورده‌اند که مکان دفن بر ارواح دفن‌شدگان تأثیر دارد؛ [[امام علی(ع)]] در حالی که به [[قبرستان وادی السلام]] کوفه نگاه می‌کرد، فرمود: چقدر چشم‌انداز تو زیبا و فضای تو خواستنی است، بار الها! قبر مرا در آنجا قرار بده.<ref>سید نعمت الله جزایری، الانوار النعمانیه، ج۴، ص۲۲۸.</ref> مؤثر بودن سرزمین دفن، در سرنوشت میت را به این معنا ندانسته‌اند که سرزمین مقدس و محترم، باعث افزایش ثواب و پاداش شود یا اینکه سرزمین بد، باعث افزایش عذاب گردد. محققان معتقدند سرزمین‌های مقدس، حرم ائمه(ع) و … از باب شفاعت و رحمت، باعث شادی فرد مرده می‌شود یا اماکن پلید، سبب ناراحتی او شود و سرنوشت کلی انسان را تغییر نمی‌دهند. |
| == منابع == | | == منابع == |
| {{پانویس|۲}} | | {{پانویس|۲}} |
| خط ۶۵: |
خط ۱۷: |
| }} | | }} |
| {{تکمیل مقاله | | {{تکمیل مقاله |
| | شناسه = | | | شناسه =- |
| | تیترها = | | | تیترها =- |
| | ویرایش = | | | ویرایش =شد |
| | لینک‌دهی = | | | لینک‌دهی =شد |
| | ناوبری = | | | ناوبری = |
| | نمایه = | | | نمایه = |
| خط ۷۵: |
خط ۲۷: |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
| | اولویت = | | | اولویت =ج |
| | کیفیت = | | | کیفیت =ج |
| }} | | }} |
| {{پایان متن}} | | {{پایان متن}} |
