|
|
| (۲۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}} | | {{شروع متن}} |
| {{سوال}} | | {{سوال}}آیاتی از قرآن که حزن و اندوه پیامبر(ص) بر عدم هدایت انسان‌ها است را توضیح دهید؟ |
| سیره رسول اکرم(ص) را از دیدگاه قرآن کریم چیست؟
| |
| {{پایان سوال}} | | {{پایان سوال}} |
| {{پاسخ}} | | {{پاسخ}} |
| [[قرآن]] اطاعت از [[پیامبر اسلام(ص)]] را واجب دانسته و به بعضی از خصایل او اشاره کرده است که باید سرمشق مسلمانان باشد؛ از جمله دلسوزی نسبت به امت و نگرانی و حزن از عدم ایمان انسان‌ها. در آیه ۶ سوره کهف درباره پیامبر می‌گوید که دارد جانش را از عدم ایمان دیگران از دست می‌دهد. دیگر ویژگی های پیامبر عبارتند از:
| | '''اندوه و حسرت پیامبر(ص) به سبب گمراهی مردم''' در آیات متعدد قرآن، نقل شده و حتی در آیه‌ای خطاب به پیامبر(ص) آمده که نزدیک است جان خود را از شدت اندوه بر گمراهی برخی انسان‌ها از دست بدهی: |
|
| |
|
| رأفت و مهربانی نسبت به دیگران، صبر و پایداری، خلق عظیم، گذشت، صبر، مشورت کردن، عبادت و...
| | {{نقل قول|فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً |
| | گويى مىخواهى بخاطر اعمال آنان، خود را از غم و اندوه هلاك كنى اگر به اين گفتار ايمان نياورند.|ارجاع=سوره کهف، آیه۶.}} |
|
| |
|
| == حجیت سیره ==
| | براساس این آیه، پیامبر از ایمان نیاوردن مردم، نزدیک است جان خود را از دست بدهد.<ref>طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ج۲، ص ۳۵۳. |
| سیره و سنت پیامبر ذیل [[وحی]] انجام می‌گیرد؛ لذا اطاعت از سنت و سیره اطاعت از خداوند است. از این رو سنت و سیره ایشان حجت است. {{قرآن|مَنْ یُطِعِ الرَّسُولَ فَقَدْ أَطاعَ اللَّهَ|ترجمه=کسی که از پیامبر اطاعت کند همانا خداوند را اطاعت نموده است.|سوره=نساء|آیه=۲۱۸}} پس این دو از هم جدا نخواهند بود، زیرا تمام آنچه را می‌گوید و انجام می‌دهد از ناحیه خداوند است و هرگز از روی هوا و هوس نمی‌باشد. {{قرآن|وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوی إِنْ هُوَ إِلاَّ وَحْیٌ یُوحی|ترجمه=هرگز از روی هوای نفس سخن نمی‌گوید، آنچه آورده چیزی جز وحی نیست که به او وحی شده است|سوره=نجم|آیه=۲و۳}}
| |
|
| |
|
| و چون پیامبر(ص) برای همگان اسوه حسنه است {{قرآن|لَقَدْ کانَ لَکُمْ فِی رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَه حَسَنَه|ترجمه=قطعاً براى شما در [اقتدا به] رسول خدا سرمشقى نيكوست.|سوره=احزاب|آیه=۲۱}} پس باید آنچه که رسول خدا برای مردم آورده بگیرند و اجرا کنند. {{قرآن|ما آتاکُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاکُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا|ترجمه=آنچه که پیامبر(ص) برای شما آورده بگیرید و آنچه را که از آن نهی کرده، از آن خودداری کنید.|سوره=حشر|آیه=۷}}
| | فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج۳، ص ۲۳۱.</ref> اگر افرادی، گمراهی و هلاکت را انتخاب می‌کردند، پیامبر غمگین می‌شد.<ref>مغنیه محمد جواد، التفسیر الکاشف، ج۵، ص ۱۰۳.</ref> |
|
| |
|
| == سیره پیامبر(ص) در قرآن ==
| | در آیه دیگری از سوره فاطر می‌گوید که ای پیامبر، مبادا از حسرت خوردن بر ایمان مردم، جانت را از دست بدهی. خداوند بر عمل مردم آگاه است.<ref>سوره فاطر، آیه ۸.</ref> |
| در مورد سیره پیامبر در قرآن بحث گسترده‌ای است که به‌طور اختصار به بعضی از آنها اشاره می‌کنیم:
| |
|
| |
|
| '''۱. دلسوزی نسبت به امت:''' پیامبر اسلام(ص) آن قدر نسبت به مردم دلسوز بود و در صدد هدایت آنها بود که قرآن آن را این گونه بیان می‌فرماید: {{قرآن|فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً|ترجمه=شاید جان خود را به دنبال آنان، آن گاه که به رسالت تو ایمان نیاوردند از دست بدهی|سوره=کهف[۱۸]|آیه=۶}} خداوند در جایی دیگر می‌فرماید: {{قرآن|وَ لا تَحْزَنْ عَلَیْهِمْ وَ لا تَکُنْ فِی ضَیْقٍ مِمَّا یَمْکُرُونَ|ترجمه=بر آنان غم مخور، از مکر و حیله آنان بر خود فشار مده.|سوره=نمل|آیه=۷۰}} نیز می‌فرماید: {{قرآن|فَلا تَذْهَبْ نَفْسُکَ عَلَیْهِمْ حَسَراتٍ إِنَّ اللَّهَ عَلِیمٌ بِما یَصْنَعُونَ|ترجمه=جان خود را به اثر شدت تأسف به آنها از دست مده، خداوند از آنچه که انجام می‌دهند، آگاه است|سوره=فاطر|آیه=۸۰}}
| | در این نوع آیات، دلسوزی پیامبر اسلام(ص) نسبت به گمراهان و منحرفان را به‌دست آورده‌اند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص: ۱۹۰.</ref> این دلسوزی و خیرخواهی در حق کافر و مؤمن را از صفات پیامبر دانسته‌اند.<ref>محسنی، شیخ محمد آصف، روش جدید اخلاق اسلامی، ص۲۶۲</ref> در آیات قرآن به این اشاره شده که پیامبر(ص) بر ایمان آوردن و هدایت شدن مردم، حرص و رغبت شدیدی داشت.<ref>سوره توبه آیه ۱۲۸. سوره نحل آیه ۳۷.</ref> |
| | |
| '''۲. تطهیر امت اسلامی:''' یکی از کارهای پیامبر(ص) این است که مطهر امت اسلامی است چون خود پیامبر(ص) پاک و مطهر است، لذا امت خویش را پاک می‌کند: {{قرآن|خُذْ مِنْ أَمْوالِهِمْ صَدَقَه تُطَهِّرُهُمْ وَ تُزَکِّیهِمْ بِها وَ صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ|ترجمه=از اموال آنها صدقه‌ای بگیر تا به وسیله آن پاک و پاکیزه‌شان سازی، برایشان دعا کن، زیرا دعای تو برای آنان آرامش است.|سوره=توبه|آیه=۱۰۳}}
| |
| | |
| زکات در این آیه برای نمونه است، زیرا تمام دستورات اسلامی پاک‌کننده است و کسی که دستورات اسلام را انجام بدهد به طهارت می‌رسد.<ref>طباطبائی، محمد حسین، تفسیر المیزان، بیروت، مؤسسه الاعلمی للمطبوعات، چاپ دوم، ۱۳۹۱ه، ج۹، ص۳۷۷.</ref>
| |
| | |
| '''۳. رأفت و رحمت نسبت به امت:''' رحمت و رأفت از صفات خداوند است، رسول خدا(ص) مظهر این صفات الهی است؛ وقتی که پیامبر از مردم زکات می‌گیرد، خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید: وَ {{قرآن|صَلِّ عَلَیْهِمْ إِنَّ صَلاتَکَ سَکَنٌ لَهُمْ|ترجمه=ای پیامبر(ص) برای آنها دعا کن زیرا دعای تو برای آنها آرامش است،|سوره=توبه|آیه=۱۰۳}} لذا آن حضرت می‌فرماید: «زندگی من برای شما خیر است مرگ من هم برای شما خیر است»<ref>سپهر، محمد تقی، ناسخ التواریخ (زندگانی پیامبر)، تهران، انتشارات اساطیر، چاپ اول، ۱۳۸۱، ج۴، ص۱۸۱۳.</ref>
| |
| | |
| '''۴. صبر و پایداری:''' خداوند مسئولیت سنگینی بر عهده پیامبر(ص) قرار داد و فرمود: {{قرآن|إِنَّا سَنُلْقِی عَلَیْکَ قَوْلاً ثَقِیلاً|ترجمه=ما گفتار سنگینی را به تو وحی می‌کنیم.|سوره=مزمل|آیه=۵}} این گفتار سنگین همان رسالت جهانی اوست، انجام این رسالت جز با پایداری و صبر ممکن نیست، لذا خداوند در آیات متعددی پیامبر را دعوت به صبر می‌کند؛ {{قرآن|وَ لِرَبِّکَ فَاصْبِرْ|ترجمه=برای خدا در طریق ابلاغ رسالت بردبار باش.|سوره=مدثر|آیه=۷}} {{قرآن|فَاصْبِرْ کَما صَبَرَ أُولُوا الْعَزْمِ مِنَ الرُّسُلِ|ترجمه=بنابراين شكيبا باش همانگونه كه پيامبران اولوا العزم شكيبايى ورزيدند|سوره=احقاف|آیه=۳۵}} {{قرآن|فَاسْتَقِمْ کَما أُمِرْتَ وَ مَنْ تابَ مَعَکَ|ترجمه=بنابراین همان گونه که فرمان یافته‌ای استقامت کن همچنین کسانی که با تو به سوی خدا آمده‌اند|سوره=هود|آیه=۱۱۲}}
| |
| | |
| از این آیات استفاده می‌شود که این سیره پیامبر، همان صبر و استقامت می‌باشد و دیگر این که این امر فقط وظیفه پیامبر(ص) نیست بلکه تمام کسانی که از شرک به سوی ایمان بازگشته‌اند، باید استقامت کنند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتاب الاسلامیه، ج۹، ص۲۵۳</ref> | |
| | |
| '''۵. خلق عظیم:''' {{قرآن|وَ إِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظِیمٍ|ترجمه=تو بر خویی بزرگ هستی|سوره=قلم|آیه=۴۰}} یکی از ویژگیهای برجسته پیامبر(ص) در قرآن به عنوان خلق عظیم است {{قرآن|فَبِما رَحْمَه مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ کُنْتَ فَظًّا غَلِیظَ الْقَلْبِ لاَنْفَضُّوا مِنْ حَوْلِکَ|ترجمه=در پرتو رحمت الهی در برابر تندی آنها نرم شدی و اگر خشن و سنگدل بودی از اطراف تو پراکنده می‌شدند.|سوره=آل‌عمران|آیه=۱۵۹}}
| |
| | |
| در طول زندگی پیامبر(ص) موارد بسیار زیادی از عطوفت و مهربانی رسول خدا(ص) چه در رابطه با کفار و چه در رابطه با مسلمین وجود دارد، مثلا در جریان فتح مکه، با آن که مردم مکه پیامبر(ص) را انواع آزارها و اذیت‌ها کرده بودند اما وقتی پیامبر(ص) مکه را فتح کرد همه را آزاد کرد و فرمود: امروز بر شما سرزنشی نیست خدا همگان را می‌بخشد.<ref>منشور جاوید، همان، ص۲۴۵</ref>
| |
| | |
| '''۶. گذشت و عفو:''' یکی از خصایص رسول خدا(ص) گذشت و عفو بود؛ هر چه انسانیت انسان قوی‌تر شود گذشت او بیشتر خواهد شد، و چون پیامبر(ص) رحمه للعالمین است و از طرفی هم خدا می‌دانست که پیامبر(ص) اهل چنین خصلتی است لذا او را امر به عفو و گذشت کرد و فرمود: {{قرآن|فَاعْفُ عَنْهُم|ترجمه=پس از آنها در گذر|سوره=آل‌عمران|آیه=۱۵۹}} پیامبر(ص) آن قدر اهل گذشت بود که حتی از وحشی که قاتل عمویش حمزه بود گذشت کرد، زیرا وقتی که وحشی مسلمان شد پیامبر(ص) از او سؤال کرد تو وحشی هستی؟ گفت: بله، فرمود: عمویم حمزه را چگونه کشتی؟ او جریان را برای پیامبر(ص) گفت، پیامبر(ص) گریه کرد و او را بخشید.<ref>سید رضی صدر، محمد فی القرآن، قم، مرکز انتشارات اسلامی، چاپ دوم، ۱۴۲۰، ص۷۸</ref>
| |
| | |
| '''۷. مشورت کردن:''' مشورت کردن با مردم یک نوع احترام به رأی آنها است، اگر شخصی با کسی مشورت کند در حقیقت با این کارش به او می‌فهماند که تو دارای معرفت، عقل و درایت هستی که من با تو مشورت می‌کنم و اگر انسانی همچون پیامبر(ص) چنین کاری را انجام دهد، باعث افتخار آن طرف می‌شود؛ لذا خداوند به پیامبر(ص) می‌فرماید با مردم مشورت کن، {{قرآن|وَ شاوِرْهُمْ فِی الْأَمْرِ|ترجمه=در کارها با آنها مشورت کن|سوره=آل‌عمران|آیه=۱۵۹}} از این جهت پیامبر(ص) در جنگ بدر با اصحابش مشورت کرد.<ref>محمد فی القرآن، همان، ص۸۱</ref>
| |
| | |
| '''۸. عبادت:''' وقتی که آیه: {{قرآن|یا أَیُّهَا الْمُزَّمِّلُ قُمِ اللَّیْلَ إِلاَّ قَلِیلاً|ترجمه=ای جامه به خود پیچیده شب را جز کمی بپا خیز|سوره=مزمل|آیه=۱و۲}} بر پیامبر(ص) نازل تمام شب را به عبادت می‌پرداخت تا این که پاهایش متورم شد لذا خداوند فرمود: {{قرآن|ما أَنْزَلْنا عَلَيْكَ الْقُرْآنَ لِتَشْقى|ترجمه=ما قرآن را بر تو نازل نکردیم که به زحمت افتی|سوره=طه|آیه=۲}} و همچنین خداوند به پیامبرش فرمود: {{قرآن|فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ|ترجمه=اكنون آنچه ميسّر است از قرآن بخوانيد|سوره=مزمل|آیه=۲۰}} معلوم می‌شود که خداوند به پیامبر(ص) دستور می‌دهد که به خودش آسان بگیرد.<ref>محمد فی القرآن، همان، ص۱۰۹</ref>
| |
| | |
| یا این که نماز شب که برای دیگران مستحب است اما بر پیامبر واجب است، {{قرآن|وَ مِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَك|ترجمه=مقداری از شب را برخیز و نماز بخوان که آن خاص تو است.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}} و این عبارت بود که به مقام محمود رسید {{قرآن|عَسى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقاماً مَحْمُودا|ترجمه=امید است که پروردگارت تو را به مقام در خور ستایش برانگیزد.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}}
| |
|
| |
|
| | آیات زیادی در قرآن، به حزن و اندوه پیامبر(ص) اشاره کرده که به سبب انکار قوم دچار آنها شده است.<ref>حزن، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ص۶۰۹۱.</ref> در سوره لقمان آمده: {{قرآن|وَمَنْ کَفَرَ فَلَا یَحْزُنْکَ کُفْرُهُ|ترجمه=و هر کس کفر ورزد، نباید کفر او تو را غمگین گرداند.|سوره=لقمان|آیه=۲۳}} چنین تعبیراتی در آیات مختلف قرآن نقل شده <ref>سوره یس آیه ۷۶، سوره مائده ۴۱، سوره نمل آیه ۷۰، سوره انعام آیه ۳۳، سوره لقمان ۲۳. آیه ۸۸ حجر. آیه ۶۸ و ۴۱ مائده. آیه ۱۲۸ توبه. سوره آل عمران آیه ۱۷۶.</ref> و نشان می‌دهد پیامبر اسلام (ص) از مشاهده گروهی جاهل و لجوج، سخت رنج می‌برد، و آن قدر غمگین، و اندوهناک می‌شد که بارها خداوند او را دلداری می‌داد.<ref>ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص ۶۹.</ref> |
|
| |
|
| {{مطالعه بیشتر}} | | {{مطالعه بیشتر}} |
|
| |
|
| == مطالعه بیشتر == | | == مطالعه بیشتر == |
|
| |
| * محمد فی القرآن، سید رضا صدر. | | * محمد فی القرآن، سید رضا صدر. |
| | | * سیره پیامبر اکرم با نگاهی به قرآن کریم، محسن قرائتی. |
|
| |
|
| == منابع == | | == منابع == |
| خط ۶۵: |
خط ۴۱: |
| | تغییر مسیر = | | | تغییر مسیر = |
| | ارجاعات = | | | ارجاعات = |
| | بازبینی نویسنده = | | | بازبینی نویسنده = |
| | بازبینی = | | | بازبینی = |
| | تکمیل = | | | تکمیل = |
سؤال
آیاتی از قرآن که حزن و اندوه پیامبر(ص) بر عدم هدایت انسان‌ها است را توضیح دهید؟
اندوه و حسرت پیامبر(ص) به سبب گمراهی مردم در آیات متعدد قرآن، نقل شده و حتی در آیه‌ای خطاب به پیامبر(ص) آمده که نزدیک است جان خود را از شدت اندوه بر گمراهی برخی انسان‌ها از دست بدهی:
| «
|
فَلَعَلَّکَ باخِعٌ نَفْسَکَ عَلی آثارِهِمْ إِنْ لَمْ یُؤْمِنُوا بِهذَا الْحَدِیثِ أَسَفاً
گويى مىخواهى بخاطر اعمال آنان، خود را از غم و اندوه هلاك كنى اگر به اين گفتار ايمان نياورند.[۱] |
»
|
براساس این آیه، پیامبر از ایمان نیاوردن مردم، نزدیک است جان خود را از دست بدهد.[۲] اگر افرادی، گمراهی و هلاکت را انتخاب می‌کردند، پیامبر غمگین می‌شد.[۳]
در آیه دیگری از سوره فاطر می‌گوید که ای پیامبر، مبادا از حسرت خوردن بر ایمان مردم، جانت را از دست بدهی. خداوند بر عمل مردم آگاه است.[۴]
در این نوع آیات، دلسوزی پیامبر اسلام(ص) نسبت به گمراهان و منحرفان را به‌دست آورده‌اند.[۵] این دلسوزی و خیرخواهی در حق کافر و مؤمن را از صفات پیامبر دانسته‌اند.[۶] در آیات قرآن به این اشاره شده که پیامبر(ص) بر ایمان آوردن و هدایت شدن مردم، حرص و رغبت شدیدی داشت.[۷]
آیات زیادی در قرآن، به حزن و اندوه پیامبر(ص) اشاره کرده که به سبب انکار قوم دچار آنها شده است.[۸] در سوره لقمان آمده: ﴿وَمَنْ کَفَرَ فَلَا یَحْزُنْکَ کُفْرُهُ؛ و هر کس کفر ورزد، نباید کفر او تو را غمگین گرداند.﴾(لقمان:۲۳) چنین تعبیراتی در آیات مختلف قرآن نقل شده [۹] و نشان می‌دهد پیامبر اسلام (ص) از مشاهده گروهی جاهل و لجوج، سخت رنج می‌برد، و آن قدر غمگین، و اندوهناک می‌شد که بارها خداوند او را دلداری می‌داد.[۱۰]
مطالعه بیشتر
- محمد فی القرآن، سید رضا صدر.
- سیره پیامبر اکرم با نگاهی به قرآن کریم، محسن قرائتی.
منابع
- ↑ سوره کهف، آیه۶.
- ↑ طبرسی، تفسیر جوامع الجامع، ج۲، ص ۳۵۳.
فیض کاشانی، تفسیر الصافی، ج۳، ص ۲۳۱.
- ↑ مغنیه محمد جواد، التفسیر الکاشف، ج۵، ص ۱۰۳.
- ↑ سوره فاطر، آیه ۸.
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۸، ص: ۱۹۰.
- ↑ محسنی، شیخ محمد آصف، روش جدید اخلاق اسلامی، ص۲۶۲
- ↑ سوره توبه آیه ۱۲۸. سوره نحل آیه ۳۷.
- ↑ حزن، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ص۶۰۹۱.
- ↑ سوره یس آیه ۷۶، سوره مائده ۴۱، سوره نمل آیه ۷۰، سوره انعام آیه ۳۳، سوره لقمان ۲۳. آیه ۸۸ حجر. آیه ۶۸ و ۴۱ مائده. آیه ۱۲۸ توبه. سوره آل عمران آیه ۱۷۶.
- ↑ ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۷، ص ۶۹.
