اندازه قبر

سؤال

آيا اندازه ى قبر، حكم خاصى دارد؟

در باره ى تدفين مردگان و قبر، در قرآن سخن گفته شده است. جزئيات اين اصل، مانند ديگر احكام، در سنت پيامبر(صلى الله عليه وآله) و روايات اهل بيت(ع)آمده است.

روايات نيز چگونگى كندن، اندازه و ديگر ويژگى ها را بر اساس حكمت تدفين، يادآور شده اند.

اندازه ى واجب قبر اين است كه ميت را به جانب راست و رو به قبله، در گودى زمين، چنان پنهان كنند كه بويش منتشر نشود و جسد، از خطر درندگان حفظ شود.

مستحبات، جزئيات كندن، كيفيت و كمّيت آن به اختصار چنين است:

در روايات، كندن قبر، دو گونه پيشنهاد شده است.

الف) ابتدا، زمين را با طول و عرض مناسب با ميت بكنند. به گودى قد يك انسان يا به اندازه اى كه انسان تا شانه ها در آن فرو رود يا تا اندازه اى كه تا سينه فرو رود. آن گاه ديوار سمت قبله را به اندازه اى كه انسان بتواند در آن بنشيند، خالى كنند ]به گونه اى كه ديگر نيازى به سقف نداشته باشد[ و جنازه را به پهلوى راست، رو به قبله جاسازى كنند و پس از ريختن خاك، قبر را به اندازه ى چهار انگشت باز و به شكل چهارگوش بالا آورند. به اين قبر «قبر لحدى» گويند كه در زمين هاى سخت و غير قابل ريزش سفارش شده است، چنان كه ابوطلحه ى انصارى، قبر مبارك رسول خدا(صلى الله عليه وآله) را نيز همين گونه آماده كرده بود.

ب) همان دستوراتى كه درباره ى قبر لحدى گفته شد رعايت شود، با اين فرق كه به جاى خالى كردن ديوار، كف قبر را به همان اندازه ى لحد مى شكافند، به اين صورت كه مقدارى از دو طرف ديواره را مى گذارند تا آجر، سنگ هاى پهن و يا بتون هايى كه مى گذارند، روى آن ديواره جا بگيرد. اين گونه قبرها، براى زمين هاى نرم است. امام باقر(عليه السلام)همين شكل را براى جنازه ى مباركشان سفارش فرموده بودند. امام كاظم(عليه السلام) دستور داد تا قبر فرزندش را گچ كارى كنند و اسمش را روى آن حك كنند.