ازدواج دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
 
| شاخه اصلی = کلام
|شاخه فرعی۱ = امامت خاصه
|شاخه فرعی۲ = امام علی(ع) و خلفا
|شاخه فرعی۳ =
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
چرا حضرت علي(ع) دختر خود را به ازدواج خلیفه دوم درآورد؟
چرا حضرت علی(ع) دختر خود را به ازدواج خلیفه دوم درآورد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
در مورد ازدواج [[ام کلثوم دختر امام علی(ع)]] با [[خلیفه دوم]]، چند نظر بین علمای [[شیعه]] وجود دارد. عده ای تحقق این [[ازدواج]] را از اساس منکر شده و سند این واقعه را ضعیف شمرده اند. عده دیگری ام کلثوم را [[ربیبه]] امام علی و دختر [[اسماء بنت عمیس]] از [[ابوبکر]] می دانند، که پس از مرگ ابوبکر با ازدواج اسماء با [[امام علی(ع)]] به خانه امام علی آمد. بر اساس روایاتی که در [[کتاب کافی]] در این زمینه نقل شده است، برخی از علما قبول این ازدواج توسط امام علی را از سر اجبار و مصلحت دانسته اند.
{{درگاه|غدیر}}
 
در مورد ازدواج [[ام کلثوم دختر امام علی(ع)|ام‌کلثوم دختر امام علی(ع)]] با [[خلیفه دوم]]، بین علمای [[شیعه]] اختلاف است. عده‌ای تحقق این [[ازدواج]] را از اساس دروغ دانسته و سند این واقعه را ضعیف شمرده‌اند. تعدادی از علماء براساس روایاتی که در [[اعتبار کتاب کافی|کتاب کافی]] نقل شده، قبول این ازدواج توسط [[امام علی(ع)]] را از سر اجبار و مصلحت دانسته‌اند. عده دیگری ام‌کلثوم را [[ربیبه]] امام علی(ع) و دختر [[اسماء بنت عمیس]] از [[ابوبکر]] می‌دانند.
==عدم تحقق ازدواج دختر امام علی با خلیفه دوم==
در مورد ازدواج ام کلثوم، دختر امام علی با خلیفه دوم، برخي از علماي شيعه مانند [[شيخ مفيد]] وقوع اين ازدواج را از اساس منكر شده و این مطلب را بی اعتبار دانسته اند.<ref>حسيني، سيد جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.</ref>
 
مرحوم میرحامد حسين صاحب كتاب «عبقات الانوار» در نفي اين ازدواج كتابي به نام «افحام الاعداء والخصوم في نفي تزويج سيدتنا ام كلثوم» نگاشته است و همچنين مرحوم بلاغي صاحب كتاب آلاء الرحمن نيز رساله مفصلي در نفي اين ازدواج دارد.<ref>حسيني، علي اكبر، تاريخ تحليلي و سياسي اسلام، بي تا بي نا، ج۲، ص۵۷ ـ ۶۰.</ref>
 
==ام کلثوم دختر اسماء بنت عمیس==
براساس تحقيقی که [[آيت الله مرعشي]] انجام داده است، شخص موسوم به ام كلثوم كه با [[عمر بن خطاب]] ازدواج كرده است و از او صاحب فرزند شده است، غير از ام كلثوم معروفی است كه دختر علی(ع) و [[فاطمه زهرا(س)]] مي باشد، بلكه این شخص ربيبه(دختر همسر) حضرت علي(ع) و دختر اسماء بنت عميس از ابوبکر بوده است. آيت الله مرعشي در نامه مورخه ربيع الاول ۱۴۰۷ می نویسد: «ام كلثوم كه با عمر ازدواج كرد ربيبه علي، دختر اسماء بنت عميس و از ابوبكر بود، او كودك بود و پس از مرگ ابوبكر با ازدواج اسماء با علي(ع)، به خانه علي(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج كرد. او را همه جا ام كلثوم بنت علي(ع) مي گفتند که با پسرش زيد بن عمر در زمان [[امام حسن مجتبي(ع)]] فوت كردند، و امام مجتبی(ع) بر او و پسرش نماز ميت خواند.
 
اما ام كلثوم دختر فاطمه(س) در [[كربلا]] با خواهرش بود و در شب يازدهم تا صبح مواظب اطفال [[امام حسين(ع)]] بود كه این خود دليل ديگري بر نفي ازدواج او با عمر است زيرا اگر زن عمر بوده و فرزندي داشت در جريان كربلا منعكس مي شد و در اسارت [[كوفه]] و [[شام]] مطرح مي گشت و اصولاً براي او حرمتي قايل مي شدند.


==اجبار بر قبول ازدواج توسط امام علی==
== دروغ بودن ازدواج دختر امام علی با خلیفه دوم ==
عده ای از علما بر اساس روایاتی که در کتاب کافی آمده است، ازدواج دختر امام علی، با عمر را از سر اجبار و از نارضایتی عنوان کرده اند.
برخی از علمای شیعه مانند [[شیخ مفید]] ازدواج ام‌کلثوم، دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم، را منکر شده و این مطلب را بی‌اعتبار دانسته‌اند.<ref>حسینی، سید جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.</ref>


در كتاب كافي درباره تزويج ام كلثوم چهار حديث وارد شده در يكي از آن احاديث از حضرت امام جعفر صادق چنين آمده است: وقتي كه عمر بن خطاب به خواستگاري ام كلثوم رفت، حضرت علي(ع) به او گفت: ام كلثوم كوچك است عمر بن خطاب برگشت [[عباس بن عبدالمطلب]] را ديد و گفت آيا من عيبي دارم؛ عباس گفت: چه عيبي؟ عمر بن خطاب گفت: براي خواستگاري نزد برادر زاده ات علي رفتم و او جواب رد داد، به خدا سوگند [[چاه زمزم]] را پر مي كنم همه احتراماتتان را نابود مي كنم و دو شاهد اقامه مي كنم كه علي دزدي كرده و دستش را مي برم، عباس نزد علي آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست كرد كه امر ازدواج ام كلثوم را به من بسپار و حضرت علي(ع) هم چنين كرد و عباس هم ام كلثوم را به همسري عمر در آورد.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، فروع كافي، چاپ آخوندي، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزويج ام كلثوم.</ref>
میرحامد حسین صاحب کتاب «عبقات الانوار» در نفی این ازدواج کتابی به نام «افحام الاعداء والخصوم فی نفی تزویج سیدتنا ام کلثوم» نگاشته است و همچنین مرحوم بلاغی صاحب کتاب آلاء الرحمن نیز رساله مفصلی در نفی این ازدواج دارد.<ref>حسینی، علی اکبر، تاریخ تحلیلی و سیاسی اسلام، بی تا بی نا، ج۲، ص۵۷–۶۰.</ref>


زراره از حضرت [[امام صادق(ع)]] درباره تزويج ام كلثوم به عمر پرسيد حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسي بود كه از ما غصب كردند.<ref>كليني، محمد بن يعقوب، فروع كافي، چاپ آخوندي، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزويج ام كلثوم.
== اجبار امام علی(ع) بر قبول ازدواج ==
عده‌ای از علما براساس روایاتی که در [[اعتبار کتاب کافی|کتاب کافی]] آمده است، ازدواج دختر امام علی(ع)، با عمر را از سر اجبار و با نارضایتی عنوان کرده‌اند.


</ref>
در کتاب کافی درباره ازدواج ام‌کلثوم چهار حدیث وارد شده در یکی از آن احادیث از امام صادق(ع) چنین آمده است: وقتی که عمر بن خطاب به خواستگاری ام‌کلثوم رفت، علی(ع) به او گفت: ام کلثوم کوچک است. عمر بن خطاب برگشت [[عباس بن عبدالمطلب]] را دید و گفت آیا من عیبی دارم. عباس گفت: چه عیبی؟ عمر بن خطاب گفت: برای خواستگاری نزد برادر زاده‌ات علی رفتم و او جواب رد داد، به خدا سوگند [[چاه زمزم]] را پر می‌کنم همه احتراماتتان را نابود می‌کنم و دو شاهد اقامه می‌کنم که علی دزدی کرده و دستش را می‌برم، عباس نزد علی آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست کرد که امر ازدواج ام‌کلثوم را به من بسپار و حضرت علی(ع) هم چنین کرد و عباس هم ام‌کلثوم را به همسری عمر درآورد.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، چاپ آخوندی، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزویج ام کلثوم.</ref>


از اين روايات چند نکته استفاده مي شود كه:
زراره از [[امام صادق(ع)]] درباره تزویج ام کلثوم به عمر پرسید حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسی بود که از ما غصب کردند.<ref>کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، چاپ آخوندی، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزویج ام کلثوم.</ref>


1. حضرت علي خواستگاري عمر را رد كرد.
== ام‌کلثوم دختر اسماء بنت عمیس ==
2. عمر، حضرت علي را تهديد نمود.  
براساس تحقیقی که [[آیت الله مرعشی]] انجام داده است، ام‌کلثومی که با [[عمر بن خطاب]] ازدواج کرده و از او صاحب فرزند شده غیر از ام‌کلثوم فرزند علی(ع) و [[فاطمه(س)]] است. این شخص ربیبه (دختر همسر) حضرت علی(ع) و دختر اسماء بنت عمیس از ابوبکر بوده است. آیت الله مرعشی در نامه مورخه ربیع الاول ۱۴۰۷ می‌نویسد: «ام‌کلثوم که با عمر ازدواج کرد ربیبه علی، دختر اسماء بنت عمیس و از ابوبکر بود، او کودک بود و پس از مرگ ابوبکر با ازدواج اسماء با علی(ع)، به خانه علی(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج کرد. او را همه جا ام کلثوم بنت علی(ع) می‌گفتند که با پسرش زید بن عمر در زمان [[امام حسن مجتبی(ع)]] فوت کردند، و امام مجتبی(ع) بر او و پسرش [[نماز میت]] خواند.
3. حضرت علي در اثر آن تهديد و رعايت مصالح به اين كار تن داد. ولي راضي نبود.


بنابراين ازدواج ام كلثوم با خليفه دوم اولاً‌ از نگاه سند داراي اشكالات اساسي است و معلوم نيست كه چنين ازدواجي صورت گرفته باشد و ثانياً: بر فرض اينكه چنين ازدواجي واقع شده باشد، با رضا و رغبت نبوده بلكه همانگونه كه منصب امامت وخلافت را غصب نموده در مورد ام كلثوم نيز چنين رفتار نموده است.
اما ام‌کلثوم دختر فاطمه(س) در [[کربلا]] بود و در شب یازدهم تا صبح مراقب فرزندان [[امام حسین(ع)]] بود که این خود دلیل دیگری بر نفی ازدواج او با عمر است زیرا اگر زن عمر بوده و فرزندی داشت در جریان کربلا منعکس می‌شد و در اسارت [[کوفه]] و [[شام]] مطرح می‌گشت و اصولاً برای او حرمتی قائل می‌شدند.


{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==


۱. بزرگتر از دروغ، نوشته محمد علي.  
== مطالعه بیشتر ==
 
# بزرگتر از دروغ، نوشته محمد علی.
۲. رساله في تزويج ام کلثوم، نوشته آيت الله ميلاني.
# رساله فی تزویج ام کلثوم، نوشته آیت الله میلانی.
 
==منابع==
<references />


== منابع ==
{{پانویس}}
{{شاخه
| شاخه اصلی = کلام
| شاخه فرعی۱ = امامت
| شاخه فرعی۲ = امامت خاصه
| شاخه فرعی۳ = امام علی(ع) و خلفا
| شاخه فرعی۴ =
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه = شد
  | شناسه = شد
خط ۵۴: خط ۴۵:
  | ویرایش = شد
  | ویرایش = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | لینک‌دهی = شد
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر = شد
  | تغییر مسیر =شد
  | بازبینی =  
| ارجاعات =
  | تکمیل =  
| بازبینی نویسنده = 
  | بازبینی = شد
  | تکمیل =
  | اولویت = ج
  | اولویت = ج
  | کیفیت = ب
  | کیفیت = ب
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
[[رده:سیره علوی]]
[[رده:امام علی(ع)]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۲ دسامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۸:۵۷


سؤال

چرا حضرت علی(ع) دختر خود را به ازدواج خلیفه دوم درآورد؟

درگاه‌ها
درگاه غدیر.png


در مورد ازدواج ام‌کلثوم دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم، بین علمای شیعه اختلاف است. عده‌ای تحقق این ازدواج را از اساس دروغ دانسته و سند این واقعه را ضعیف شمرده‌اند. تعدادی از علماء براساس روایاتی که در کتاب کافی نقل شده، قبول این ازدواج توسط امام علی(ع) را از سر اجبار و مصلحت دانسته‌اند. عده دیگری ام‌کلثوم را ربیبه امام علی(ع) و دختر اسماء بنت عمیس از ابوبکر می‌دانند.

دروغ بودن ازدواج دختر امام علی با خلیفه دوم

برخی از علمای شیعه مانند شیخ مفید ازدواج ام‌کلثوم، دختر امام علی(ع) با خلیفه دوم، را منکر شده و این مطلب را بی‌اعتبار دانسته‌اند.[۱]

میرحامد حسین صاحب کتاب «عبقات الانوار» در نفی این ازدواج کتابی به نام «افحام الاعداء والخصوم فی نفی تزویج سیدتنا ام کلثوم» نگاشته است و همچنین مرحوم بلاغی صاحب کتاب آلاء الرحمن نیز رساله مفصلی در نفی این ازدواج دارد.[۲]

اجبار امام علی(ع) بر قبول ازدواج

عده‌ای از علما براساس روایاتی که در کتاب کافی آمده است، ازدواج دختر امام علی(ع)، با عمر را از سر اجبار و با نارضایتی عنوان کرده‌اند.

در کتاب کافی درباره ازدواج ام‌کلثوم چهار حدیث وارد شده در یکی از آن احادیث از امام صادق(ع) چنین آمده است: وقتی که عمر بن خطاب به خواستگاری ام‌کلثوم رفت، علی(ع) به او گفت: ام کلثوم کوچک است. عمر بن خطاب برگشت عباس بن عبدالمطلب را دید و گفت آیا من عیبی دارم. عباس گفت: چه عیبی؟ عمر بن خطاب گفت: برای خواستگاری نزد برادر زاده‌ات علی رفتم و او جواب رد داد، به خدا سوگند چاه زمزم را پر می‌کنم همه احتراماتتان را نابود می‌کنم و دو شاهد اقامه می‌کنم که علی دزدی کرده و دستش را می‌برم، عباس نزد علی آمد و ملاقات با عمر را به اطلاع آن حضرت رساند و از او درخواست کرد که امر ازدواج ام‌کلثوم را به من بسپار و حضرت علی(ع) هم چنین کرد و عباس هم ام‌کلثوم را به همسری عمر درآورد.[۳]

زراره از امام صادق(ع) درباره تزویج ام کلثوم به عمر پرسید حضرت امام صادق(ع) فرمود: ناموسی بود که از ما غصب کردند.[۴]

ام‌کلثوم دختر اسماء بنت عمیس

براساس تحقیقی که آیت الله مرعشی انجام داده است، ام‌کلثومی که با عمر بن خطاب ازدواج کرده و از او صاحب فرزند شده غیر از ام‌کلثوم فرزند علی(ع) و فاطمه(س) است. این شخص ربیبه (دختر همسر) حضرت علی(ع) و دختر اسماء بنت عمیس از ابوبکر بوده است. آیت الله مرعشی در نامه مورخه ربیع الاول ۱۴۰۷ می‌نویسد: «ام‌کلثوم که با عمر ازدواج کرد ربیبه علی، دختر اسماء بنت عمیس و از ابوبکر بود، او کودک بود و پس از مرگ ابوبکر با ازدواج اسماء با علی(ع)، به خانه علی(ع) آمد و بزرگ شد و با عمر ازدواج کرد. او را همه جا ام کلثوم بنت علی(ع) می‌گفتند که با پسرش زید بن عمر در زمان امام حسن مجتبی(ع) فوت کردند، و امام مجتبی(ع) بر او و پسرش نماز میت خواند.

اما ام‌کلثوم دختر فاطمه(س) در کربلا بود و در شب یازدهم تا صبح مراقب فرزندان امام حسین(ع) بود که این خود دلیل دیگری بر نفی ازدواج او با عمر است زیرا اگر زن عمر بوده و فرزندی داشت در جریان کربلا منعکس می‌شد و در اسارت کوفه و شام مطرح می‌گشت و اصولاً برای او حرمتی قائل می‌شدند.


مطالعه بیشتر

  1. بزرگتر از دروغ، نوشته محمد علی.
  2. رساله فی تزویج ام کلثوم، نوشته آیت الله میلانی.

منابع

  1. حسینی، سید جواد، در پاسخ به افسانه شهادت، ص۱۷۳.
  2. حسینی، علی اکبر، تاریخ تحلیلی و سیاسی اسلام، بی تا بی نا، ج۲، ص۵۷–۶۰.
  3. کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، چاپ آخوندی، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزویج ام کلثوم.
  4. کلینی، محمد بن یعقوب، فروع کافی، چاپ آخوندی، ۱۳۶۲، ج۵، ص۳۴۶، باب تزویج ام کلثوم.