آیه «انا لله و انا الیه راجعون»

سؤال

از آیه مبارکه ﴿... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ؛ ... ما از خدائیم؛ و به سوی او بازمی‌گردیم﴾(بقره(۲):۱۵۶) استفاده می‌شود دوباره به خدا و وحدت می‌رسند؛ حال انسان‌هایی که به دلیل بعضی گناهان تا ابد در جهنم می‌مانند چگونه به خدا می‌پیوندند؟

خداوند بسیط است و هیچ کثرت و ترکیبی در او راه ندارد. اگر خداوند دارای جزء بوده به جزء خود نیازمند باشد، این نیاز با بی‌نیازی واجب الوجود سازگاری ندارد.

آیه ﴿... إِنَّا لِلَّهِ وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ به این معنا نیست که ما روزی با خداوند پیوند داشته‌ایم و از او جدا شده‌ایم و روزی دوباره به خداوند رسیده و جزئی از او خواهیم شد. این آیه خطاب به مؤمنان مصیبت دیده است. این آیه به مؤمنان می‌گوید همه چیز از جانب خدا است، و این‌چنین به آنان آرامش می‌دهد.

امام علی(ع) در تفسیر این آیه می‌فرماید: «هنگامی که می‌گوییم ﴿... إِنَّا لِلّهِ…﴾ به مالکیت خداوند نسبت به خود اقرار می‌کنیم و وقتی می‌گوییم ﴿... وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ یعنی ما انسان‌ها از بین رفتنی هستیم و روزی می‌میریم.»

جمله ﴿... إِنَّا لِلّهِ…﴾ را به این معنا دانسته‌اند که وجود انسان و آنچه متعلق به او است، همگی از آن خداوند است. خداوند وجود مستقل و انسان وابسته به او است. تعبیر ﴿... وَإِنَّا إِلَيْهِ رَاجِعُونَ﴾ در مورد قیامت دانسته شده است، یعنی مسیر حرکت انسان‌ها به سوی او برای حسابرسی و پاداش و جزا است.