«زنانی که مهرشان را ادا کرده‌ای» در آیه ۵۰ سوره احزاب

سؤال

طبق آیه ۵۰ سوره احزاب که در مورد زنان پیامبر است، منظور از «زنانی که مهرشان را ادا کرده‌ای» کدام زنانند؟

«زنانی که مهرشان را ادا کرده‌ای»، در آیه ۵۰ سوره احزاب خطاب به پیامبر(ص) است که اشاره به یک نوع از ادای مهریه توسط مرد است. زوج، مهریه را یا نقدا همان اول ازدواج ادا می‌کند که اشاره به همین موضوع دارد یا بر ذمه او می‌ماند. در زمان پیامبر(ص) اگر ازدواج با غیرخویشاوندان و یا غریبه بود، مهریه را همان آغاز پرداخت می‌کردند که قرآن آن را حلال دانسته است.

متن آیه

﴿ يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ إِنَّا أَحْلَلْنَا لَكَ أَزْوَاجَكَ اللَّاتِي آتَيْتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتْ يَمِينُكَ مِمَّا أَفَاءَ اللَّهُ عَلَيْكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّاتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَالَاتِكَ اللَّاتِي هَاجَرْنَ مَعَكَ وَامْرَأَةً مُؤْمِنَةً إِنْ وَهَبَتْ نَفْسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنْ أَرَادَ النَّبِيُّ أَنْ يَسْتَنْكِحَهَا خَالِصَةً لَكَ مِنْ دُونِ الْمُؤْمِنِينَ ۗ قَدْ عَلِمْنَا مَا فَرَضْنَا عَلَيْهِمْ فِي أَزْوَاجِهِمْ وَمَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ ۗ وَكَانَ اللَّهُ غَفُورًا رَحِيمًا

اى پيامبر، ما براى تو آن همسرانى را كه مَهْرشان را داده‌اى حلال كرديم، و [كنيزانى‌] را كه خدا از غنيمت جنگى در اختيار تو قرار داده، و دختران عمويت و دختران عمه‌هايت و دختران دايى تو و دختران خاله‌هايت كه با تو مهاجرت كرده‌اند، و زن مؤمنى كه خود را [داوطلبانه‌] به پيامبر ببخشد-در صورتى كه پيامبر بخواهد او را به زنى گيرد. [اين ازدواج از روى بخشش‌] ويژه توست نه ديگر مؤمنان. ما نيك مى‌دانيم كه در مورد زنان و كنيزانشان چه بر آنان مقرر كرده‌ايم، تا براى تو مشكلى پيش نيايد، و خدا همواره آمرزنده مهربان است.

احزاب:۵۰

﴾

زنانی که مهرشان را ادا کرده‌ای

واجب بودن پرداخت مهریه بر دو نوع است: ۱ـ پرداخت مهریه در اول ازدواج. ۲ـ شوهر مهریه را ملتزم شود و آن را به ذمّه بگیرد که البته این با توافق طرفین انجام می‌گیرد.

این آیه به معرفی زنانی می‌پردازد که پیامبر(ص) اگر بخواهد می‌تواند با آن‌ها ازدواج کند و اولین طایفه از این زنان، زنانی هستند، که مهریه‌شان پرداخت شده یعنی عده‌ای از خانم‌ها که اگر پیامبر بخواهد با آن‌ها ازدواج کند، باید مهرشان را بپردازد. این زنان به قرینه جملات بعدی زنانی هستند که با پیامبر(ص) رابطه خویشاوندی نداشته و شاید مسئله پرداختن مهریه نیز به همین خاطر می‌باشد، زیرا مرسوم بوده که به هنگام ازدواج با غیر خویشاوندان مهریه را نقداً دریافت می‌کردند.

پس مراد از این زنان، زنانی هستند که پیامبر(ص) اگر می‌خواست با آن‌ها ازدواج کند، باید مهریه‌شان را می‌پرداخت. پس از دادن مهریه، بر پیامبر اکرم(ص) حلال می‌شدند. حال هر زنی که باشد عرب، عجم یا… و افراد خاصی مورد نظر نمی‌باشند.

مطالعه بیشتر

۱ـ مجموعه آثار، شهید مطهری، ج۱۹، ص۱۹۳ به بعد، مقالات مهر و نفقه.

۲ـ تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۶، ص۵۲۴.