ذی‌القعده

سؤال

فضیلت و اعمال ماه ذی القعده چیست؟

درگاه‌ها

اولین ماه از ماه‌های حرام ماه ذی‌القعده است. برای این ماه فضیلت‌هایی از جمله استجابت دعا، ارزشمند بودن شب نیمه آن بیان شده است. هم چنین روز پر اهمیت دحوالارض نیز در روز ۲۵ این ماه واقع شده است. در روز یک شنبه‌های این ماه نمازی با فضیلت در منابع روایی و فقهی توصیه شده است. از دیگر اعمال این ماه روزه و زیارت امام رضا(ع) عنوان شده است.

فضیلت ماه ذی‌القعده

ماه ذی‌القعده اولین ماه حرام است. بر اساس گفته سید بن طاووس، در این ماه، اگر انسان دچار شدت حال و سختی باشد، دعای او مستجاب است. از دیدگاه روایات، شب نیمه ماه ذی‌القعده بسیار ارزشمند است و عمل در آن ارزش والایی دارد. از پیامبر اکرم(ص) روایت شده است که: «شب پانزدهم ذی‌القعده شب مبارکی است. خداوند در آن با رحمت به بندگان مؤمنش می‌نگرد. پاداش کسی که در آن با عمل از خداوند فرمانبرداری کند، مانند پاداش صد روزه‌دار ملازم مسجد که به اندازه یک چشم به هم زدن نیز نافرمانی خدا را ننموده‌اند، است.» دحوالارض در این ماه رخ داده است. در روز دحوالارض خداوند زمین را برای بندگان و مخلوقات بسط و گسترش داده است.

هم چنین در فضیلت این ماه می‌توان به قرار گرفتن ولادت حضرت معصومه(س) و ولادت امام رضا(ع) در آن اشاره کرد.

اعمال ماه ذی‌القعده

نماز یکشنبه‌های این ماه

برای روزهای یکشنبه ماه ذی‌القعده نمازی بسیار با فضیلت وارد شده است. فضیلت و ثواب‌های این نماز اجمالاً عبارتند از: قبول شدن توبه نمازگزار، آمرزیده شدن گناهان نمازگزار، راضی شدن دشمنان شخص از او در روز قیامت، مردن همراه با ایمان و بقای دین، گشاده شدن، وسعت و نورانی شدن قبر نماز گزار، راضی شدن والدین شخص از او، شامل شدن مغفرت برای والدین و ذریه شخص نمازگزار، توسعه رزق و این که در هنگام مرگ ملک‌الموت با کسی که این نماز را بخواند مدارا کرده و جان او را به آسانی می‌گیرد. این نماز چهار رکعت است و در هر رکعت یک مرتبه سوره حمد، سه مرتبه سوره توحید، یک مرتبه سوره فلق و یک مرتبه نیز سوره ناس خوانده می‌شود. پس از اتمام نماز باید هفتاد مرتبه استغفار انجام شود و استغفار ختم شود به ذکر «لا حول و لا قوة الّا بالله العلی العظیم». پس از انجام این امور باید ذکر «یا عزیزُ یا غفّارُ، اِغفر لی ذنوبی و ذنوب جمیع المؤمنین و المؤمنات، فإنّه لا یغفر الذنوب الّا أنتَ»، گفته شود.

روزه

در ماه‌های حرام که یکی از آن‌ها ماه ذی‌القعده است، روزه روزهای پنج‌شنبه، جمعه و شنبه به صورت پیاپی وارد شده است. اگر کسی این عمل را انجام دهد ثواب نهصد سال عبادت برای او نوشته می‌شود.

روزه روز «دحوالارض» نیز فضیلت فراوان دارد. در مفاتیح الجنان آمده است که این روز یکی از چهار روزی است که در تمام سال به فضیلت روزه ممتاز است. در روایت روزه این روز همانند روزه ۷۰ سال دانسته شده است. هم چنین در روایت دیگر کفاره ۷۰ سال شمرده شده است و بیان شده است که هر که این روز را روزه بگیرد و شب را مشغول عبادت باشد، برای او عبادت صد سال نوشته می‌شود. برای روزه دار این روز هر چه در میان زمین و آسمان است استغفار می‌کند.

زیارت امام رضا(ع)

روز بیست و سوم این ماه، بنابر قولی، روز شهادت امام رضا(ع) عنوان شده است. در این روز زیارت امام رضا(ع) از نزدیک و دور استحباب دارد.

منابع

• قمی، عباس (۱۳۸۸). مفاتیح الجنان. ترجمهٔ الهی قمشه ای. قم: انتشارات نشتا (بافرانی).
• ابن طاووس، علی بن موسی‏ (۱۳۷۶). الإقبال بالأعمال الحسنة (ط- الحدیثة). به کوشش جواد قیومی اصفهانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی‏.
• ملکی تبریزی، جواد (۱۳۷۵). المراقبات فی اعمال السنة. ترجمهٔ ابراهیم محدث. قم: نشر اخلاق.
• قمی، عباس (۱۳۹۱). مفاتیح الجنان. ترجمهٔ حسین انصاریان. قم: نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها، دفتر نشر معارف.
• قمی، شیخ عباس (۱۳۷۹). منتهی الآمال. قم: دلیل ما.
• استادی، رضا (۱۳۷۹). «وحیانی بودن الفاظ قرآن». آشنایی با حضرت عبد العظیم علیه السلام و مصادر شرح حال او. پنجم (۵۰ و ۵۱): ۳۰۱.