جایگاه حضرت زهرا(س) در منابع روایی و تاریخی اهل‌سنت

سؤال

منابع روایی و تاریخی اهل‌سنت درباره حضرت زهرا چه گفتند؟

حضرت زهرا(س) در آثار روایی و تاریخی اهل‌سنت، جایگاهی ارزشمند و با فضیلت دارد. در منابع اهل سنت آمده که آیه ۳۳ سوره احزاب درباره پیامبر، امام علی، امام حسن و امام حسین و حضرت زهرا است. در متون اهل سنت برای حضرت فاطمه فضایلی نقل‌شده که او را برترین زن عالم و سید زنان اهل بهشت معرفی می‌کند. برخی از تفاسیر اهل‌سنت نیز آیه مودت را مربوط به اهل‌بیت می‌دانند.

حضرت فاطمه(س) از زمره پنج‌تن آل عبا

مصداق اهل‌بیت گذشته از آنچه در متون معتبر شیعه آمده، بنا بر منابع معتبر اهل‌سنت، پیامبر(ص)، امام علی(ع)، حضرت فاطمه(س)، امام حسن(ع) و امام حسین(ع) هستند که در زمان نزول آیه ۳۳ سوره احزاب حضور داشته‌اند. در صحیح مسلم که از معتبرترین کتاب‌های اهل سنت است، از زبان عایشه همسر پیامبر نقل‌شده که روزی پیامبر بین طلوعین، عبایی را که از پشم سیاه بافته‌ شده بود بر روی خود انداخت که در این هنگام حسن بن علی آمد و پیامبر او را در کنار خود زیر عبا برد و سپس حسین آمد او هم زیر عبا رفت و بعد از او فاطمه دختر رسول‌الله آمد او هم داخل عبا شد و بعد از او حسن آمد و در زیر کساء با آن‌ها یکجا شد. در این زمان پیامبر فرمود: «إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ». در مستدرک حاکم و کتاب‌های دیگر اهل سنت نیز از زبان ام‌سلمه همسر دیگر پیامبر نقل‌شده است زمانی که این آیه در خانه او بر پیامبر نازل گردید پیامبر، علی، فاطمه، حسن و حسین را در زیر کساء جمع کردند و فرمودند: «اللهم هؤلاء اهل‌بیتی». ام سلمه می‌گوید من عرض کردم آیا من از اهل‌بیت نیستم فرمودند: تو اهل منی و با خیر هستی و اینان اهل‌بیت من هستند. و سپس فرمود: «اللهم اهلی احق».

فاطمه پاره تن پیامبر(ص) و غضب فاطمه(س) غضب پیامبر(ص)

بر طبق کتاب‌های اهل سنت، رسول خدا فرمود: «فاطمة بَضْعَةٌ مِنِّی فَمَنْ أَغْضَبَهَا أَغْضَبَنِی؛ فاطمه پاره تن من است هرکسی او را غضبناک کند مرا غضبناک کرده است.» و باز رسول‌الله فرمود: «إنما فاطمة بَضْعَةٌ مِنِّی یؤْذِینِی ما آذَاهَا؛ فاطمه پاره تن من است هر چه او را اذیت کند مرا اذیت می‌کند.» در جای دیگر پیامبر گفته است رضایت او رضایت خدا و غضب او غضب خداوند را به دنبال دارد: «یا فاطمة انّ اللّه لیغضب لغضبک و یرضی لرضاک؛ ای فاطمه! همانا خداوند با غضب تو غضبناک و با رضایت تو راضی می‌گردد».

فاطمه(س) سید زنان عالمین

اهل سنت احادیثی را از پیامبر اسلام نقل کرده‌اند که برتری حضرت فاطمه بر همه زنان عالم را ثابت نموده و از سوی خداوند برای آن حضرت مقام سیادت بر زنان اهل بهشت را اعطا نموده است. در صحیح بخاری در ضمن بیان گفتگوی سرّی پیامبر اسلام و حضرت فاطمه از عایشه همسر پیامبر نقل‌شده است که هنگامی‌که پیامبر اسلام به فاطمه فرمود که اجل من فرا رسیده است و تو هم اولین کسی هستی که به من خواهی پیوست، او به گریه افتاد در این هنگام پیامبر خدا به او فرمود: «أَمَا تَرْضَینَ أَنْ تَکونِی سَیدَةَ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ أو نِسَاءِ الْمُؤْمِنِینَ؛ آیا تو راضی نیستی از اینکه سید زنان اهل بهشت یا سید زنان مؤمنین باشی» وقتی حضرت فاطمه این سخن را از رسول خدا شنید گریه‌اش به خنده تبدیل گردید. این حدیث در موارد متعددی از صحیح بخاری و صحیح مسلم نقل‌شده است. در صحیح بخاری در مناقب حضرت فاطمه نقل‌شده است که پیامبر اسلام فرمود «فاطمه سَیدَةُ نِسَاءِ أَهْلِ الْجَنَّةِ؛ فاطمه سید زنان اهل بهشت است.»

وجوب محبت فاطمه(س) بر مسلمانان

از دیدگاه اهل‌سنت با توجه به آیه مودت محبت حضرت فاطمه بر همه مسلمانان واجب است. خداوند در قرآن خطاب به پیامبر اسلام فرموده است: «قُلْ لا أَسْئَلُکمْ عَلَیهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی‏؛ بگو: من هیچ پاداشی از شما بر رسالتم درخواست نمی‌کنم جز دوست داشتن نزدیکانم [اهل‌بیتم](شوری، ۳۳.)». این آیه شریفه به‌اتفاق مفسرین شیعه و سنی دلالت روشنی بر وجوب محبت اهل‌بیت که عبارت‌اند از علی، فاطمه، حسن و حسین، دارد. در کتاب‌های معتبر اهل سنت آمده است هنگامی‌که آیه مودت نازل گردید از پیامبر سؤال شد این قربای شما کیستند که محبت آنان بر ما واجب گردیده است؟ رسول خدا فرمود: علی و فاطمه و دو فرزند او. از سوی دیگر ثمره دشمنی با حضرت زهرا که از اهل‌بیت رسول خدا می‌باشد، آتش جهنم است. در صحیح ابن حبان تحت عنوان «ذکر ایجاب الخلود فی النار لمبغض اهل البیت المصطفی» و در مستدرک حاکم و کتاب‌های دیگر اهل سنت حدیثی از پیامبر نقل کرده که فرمود: «والذی نفسی بیده لایبغضنا اهل البیت رجل (احد) الاّ ادخله الله تعالی النار؛ قسم به آن‌کسی که جان من در دست اوست کسی با ما اهل‌بیت دشمنی نمی‌کند مگر این که خدا او را داخل جهنم کند». آلوسی (۱۲۱۷ق ـ ۱۲۷۰ق)، فقيه، مفسر و اديب اهل‌سنت، در ذیل این حدیث می‌گوید حق این است که محبت اهل‌بیت پیامبر واجب است و هر چه این قرابت قوی‌تر باشد محبت شدیدتر می‌گردد پس محبت علویان و فاطمیان از همه محبت‌ها لازم‌تر و شدیدتر است.