مهریه حضرت فاطمه

سؤال

مهریه حضرت زهرا(س) چیست و اینکه گفته می‌شود آب فرات مهریه حضرت فاطمه زهرا(س) است به چه معنا است؟

درگاه‌ها

مهریه ظاهری حضرت زهرا(س) از طرف امام علی (ع)، زرهی بود که به ارزش چهارصد درهم فروخته و پول آن برای تأمین جهیزیه حضرت زهرا صرف شد. این جهیزیه شامل مواردی مانند پیراهن، مقنعه، تخت خواب چوبی، و وسایل اولیه زندگی بود. در تاریخ، درباره کیفیت و جزئیات مهریه اختلافاتی هست و مهریه ظاهری حضرت متفاوت ذکر شده است.

همچنین، حضرت زهرا(س) دارای مهریه معنوی بود که بر اساس روایات، خداوند ایشان را به عقد حضرت علی(ع) درآورده و به عنوان هدیه معنوی به ایشان بخشی از زمین، بهشت و دوزخ را اختصاص داده بود. این مهریه معنوی به معنای هبه از طرف خداوند است و نه به عنوان تعهد مالی بر عهده شوهر. امامان مختلف نیز ارزشی از دنیا و رودهای معروف را به مهریه معنوی حضرت زهرا اختصاص داده‌اند.

مهریه ظاهری حضرت زهرا(س)

امام علی(ع) به فرمان پیامبر(ص) زره خود را فروخت پیامبر(ص) مقداری از پول آن را به بلال حبشی داد تا برای فاطمه عطر تهیه کند.سپس باقیمانده آن را برای تهیه وسائل مورد نیاز زندگی، به ابوبکر داد که به همراهی عمار یاسر و چند تن از صحابه جهیزیه را تهیه کنند و آنها نیز زیر نظر ابوبکر، آنچه را لازم بود خریدرای کردند.

مهریه ظاهری ایشان مورد پرداخت حضرت علی قرار گرفت که ایشان زره خود را به چهار صد درهم فروختند و این هزینه مهریه را به پیامبر پرداختند و حضرت این هزینه را صرف این جهیزیه برای حضرت زهرا کرد، این جهیزیه به شرح زیر است:

در مهریه حضرت زهرا(س) از جهت کیفیت و مقدار در تاریخ اختلاف وجود دارد که بر این اساس مهریه حضرت فاطمه کتانِ بافت یمن، پوست دباغی نشده و گیاهی خوشبو و طبق برخی دیگر، زره و پوست دباغی نشده گوسفند یا شتر ذکر شده است.

از جمله موارد دیگری که بیان کرده‌اند: پیراهن یک قواره، مقنعه یک عدد، قطیفه مشکی خیبری یک عدد، تخت خواب چوبی که دور آن با لیف خرما پیچیده شده بود، دو عدد تشک کتان مصری، چهار عدد بالش، پرده پشمی، دستاس، دلو چرمی، تشت مسی، قدح بزرگ برای دوشیدن شیر، تنگ آب خوری، آفتابه، سبوی گلی سبز رنگ، کوزه سفالی، سفره چرمی، چادر قطرانی، مشک آب.

از جمله وسائل جهیزیه حضرت پیراهن نو او بود که برای شب عروسی تهیه شده بود که حضرت زهرا(س) بعد از درخواست نیازمند سریعاً آن را انفاق کردند.

مهریه معنوی حضرت زهرا(س)

اما حضرت زهرا به خاطر عظمت و مقامی که داشتند دارای مهریه معنوی نیز بودند که خداوند به ایشان هدیه داده بود زیرا روشن است که خداوند ایشان را به عقد حضرت علی درآورده بود، که در روایتی اینگونه بیان شده است که: پیامبر(ص) در هنگام ازدواج فاطمه(س) و علی(ع) بر منبر رفتند و خطبه‌ای خواندن و گفتند: خداوند به من دستور داده است که فاطمه را به عقد علی درآورم و این کار را انجام داد. و لذا خداوند در ازای این عقد هبه و هدیه ای به ایشان تقدیم داشتند که به عنوان مهریه معنوی شناخته می‌شود.

پیامبر اکرم(ص) فرمودند: مهریه فاطمه در آسمان بخشی از زمین است پس کسی که با بغض فاطمه و فرزندانش روی آن راه رود تا قیامت حرام است

امام صادق(ع) فرمود: خداوند یک چهارم دنیا را مهریه فاطمه قرار داد؛ بنابراین یک چهارم دنیا مال فاطمه می‌باشد و نیز بهشت و دوزخ را مهریه زهرا قرار داده است و زهرا دشمنان خویش را در دوزخ و دوستان خود را در بهشت داخل می‌نماید.

امام باقر(ع) می‌فرمایند: مهریه حضرت زهرا(س) در آسمان یک پنجم دنیا و ثلث بهشت و چهار رود از رودهای دنیا؛ فرات، نیل، نهروان و بلخ مقرر شده و در زمین هم مهر السنه؛ یعنی پانصد درهم بوده است.

اینکه گفته می‌شود آب مهریه حضرت زهراست به چه معناست؟

به عبارت دیگر: معنای «آب مهریه زهراست»، عبارت از، آب رودهایی است که خداوند متعال آنها را به‌عنوان مهریه در روی زمین برای آن حضرت قرار داده و چون که این چهار رود آب‌های زیادی در ذخیره دارند، بدین لحاظ تعبیر به «آب مهریه زهراست» می‌کنند و مهریه معنوی حضرت زهرا مهریه اصطلاحی نیست که بر عهده شوهر باشد بلکه این مهریه به معنای هبه و هدیه است، هبه و هدیه ای که خداوند به حضرت زهرا بابت عقد و ازدواج ایشان داده است و به ملکیت ایشان درآورده است، چراکه همان‌طور که بالاتر بیان شد خداوند دستور به ازدواج حضرت زهرا(س) و امیرالمومنین(ع) دادند.