دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن
دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن چیست؟
موافقان تفسیر علمی قرآن دلایلی را برای ادعای خود بیان کرده‌اند از جمله: روشن شدن معانی برخی آیات، اثبات اعجاز علمی قرآن، عمق بخشی به ایمان مومنان، مخاطبان و شنوندگان قرآن و جذب پیروان سایر ادیان از طریق تفسیر علمی قرآن.
دلایل موافقان تفسیر علمی قرآن
روش تفسیر علمی در میان مفسران شیعه و اهل سنت رواج بسیار دارد. آنان بر این باورند که عدم استفاده از این روش باعث نقصان در تفسیر می‌گردد. موافقان تفسیر علمی دلایلی برای استفاده از این نوع تفسیر بیان نموده‌اند:
دلیل اوّل؛ یافته‌های قطعی علمی، موجب روشن شدن معنای آیات می‌شود و این همان معنای اصطلاحی تفسیر است. «تفسیر» یعنی تبیین و توضیح مفاد آیات و نیز بیان اهداف خداوند از آنها.[۱]در بعضی آیات از یافته‌های علوم تجربی برای تفسیر استفاده می‌شود تا مفهوم آنها روشن شود؛ مثلا آیات اول سوره حج و سوره مؤمنون، مسئله مراحل جنینی در رحم مادر را بیان می‌کند. با مراجعه به یافته‌های علم پزشکی، معنای واژه‌های «مضغه»، «علقه»، «مخلقه»و «غیرمخلقه» روشن می‌گردد.
یافته‌های علوم تجربی می‌تواند کمکی در روشن‌تر شدن آیات قرآن باشد. برخی معتقدند حدود ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ آیه، اشاره به علوم تجربی دارد. این هنر تبیین و روشن کردن مفهوم آیات، از تفسیر علمی برمی‌آید. تفسیر علمی همانند تفسیر قرآن به قرآن، موجب روشن شدن معنای آیات می‌شود. این اشکال که مسلمانان صدر اسلام اطلاعی از علوم تجربی نداشته‌اند و این نوع آیات در آن زمان کاربرد نداشته است، دلیل بر استفاده نکردن از روش تفسیر علمی نمی‌شود. بعضی از آیات دارای مفهومی عمیق‌اند و با گذشت زمان و رشد علمی بشر، یک سری تعبیرها و تفسیرهای جدید برای فهم بهتر آیه‌ها به وجود می‌آید.
دلیل دوّم؛ یکی از ابعاد اعجاز قرآن، اعجاز علمی آن است. کشفیات جدید و قانون‌های ثابت شده علمی و یافته‌های قطعی تجربی می‌تواند اعجاز علمی قرآن را اثبات کند؛ قرآن حدود ۱۴۰۰ سال قبل مطلبی را بیان کرده است که بشر آن روز با توجه به علوم تجربی محدود آن دوران نمی‌توانست آن را بفهمد و بعدها این مطلب کشف شده است. این کشف می‌تواند نشان دهنده اعجاز قرآن باشد. البته در این زمینه ادعاهای افراطی و نیز استفاده‌های غلط و مخالف نیز شده است.
فرهنگ علمی آن زمان به مواردی هم‌چون نیروی جاذبه،[۲] مسئله حرکت خورشید و جریان آن،[۳] حرمت شراب،[۴] زوجیت گیاهان،[۵] مراحل خلقت انسان،[۶] مسئله لقاح آبستن شدن گیاهان و ابرها، و…[۷] نرسیده بود و امروزه علم آنها را کشف کرده است و این دلیلی بر اعجاز علمی قرآن می‌باشد.
دلیل سوم؛ اشارات علمی بالاتر و جلوتر از فکر بشر می‌تواند ایمان به قرآن و اسلام را در مخاطبان آن عمیق‌تر و زیادتر کند. با این رویکرد گاهی اعجاز اثبات می‌شود و گاهی نمی‌شود. در مواردی که اعجاز اثبات نمی‌شود، شگفتی‌ها و اشارات علمی قرآن، نوعی شوق برای افراد، مخصوصاً اشخاص متخصص، ایجاد می‌کند و علاقه آنها را به قرآن و دین زیادتر می‌کند.
دلیل چهارم؛ گاهی نکات علمی قرآن، موجب جذب پیروان سایر ادیان به سوی قرآن و اسلام می‌شود. تلاش در این زمینه، نوعی ترویج اسلام است. دکتر «موریس بوکای» فرانسوی، در کتاب تورات، انجیل، قرآن و علم،[۸] که چندین بار به فارسی و عربی ترجمه شده است، اعجاز علمی قرآن را با تورات و انجیل و علوم روز مقایسه نموده و ایمان خود را به قرآن ابراز کرده است. برخی از تفاسیر شیعی و سنی از روش علمی استفاده نموده‌اند؛ مانند تفسیر المیزان و تفسیر المنار.
جستارهای وابسته
- دلایل مخالفان تفسیر علمی قرآن
- مراد از علم در تفسیر علمی قرآن
- معیارهای تفسیر علمی تفسیر قرآن
- مفهوم و اقسام تفسیر علمی قرآن