وجوب نماز قضا در قرآن
سؤال
آیا در قرآن، به صراحت، وجوب نماز قضا ذکر شده است؟
قرآن تصریحی بر وجوب نماز قضاء ندارد. وجوب آن از برخی آیات قرآنی و برخی روایات ائمهٔ اطهار(ع) استنباط شده است. برای نمونه به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- مفسران از آیهٔ ﴿وَ اذْکُرْ رَبَّکَ إِذا نَسیت؛ و چون فراموش کردی پروردگارت را یاد کن.﴾(کهف:۲۴) بر وجوب قضای نماز استدلال کرده‌اند. برای نمونه، قطب الدین رواندی این آیه را مبین این امر دانسته که هرگاه یاد و ذکر پروردگار فراموش شد نباید بی‌تفاوت رفتار کرد، بلکه در زمان یادآوری باید خداوند یاد شود. فراموشی ذکر کنایه از نمازی است که قضا شده و باید دوباره در وقت دیگری اقامه شود.[۱]
- خداوند در سورهٔ فرقان فرموده: ﴿وَهُوَ الَّذِی جَعَلَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ خِلْفَه لِّمَنْ أَرَادَ أَن یَذَّکرَ؛ و او همان کسی است که شب و روز را جانشین یکدیگر قرارداد برای کسی که بخواهد متذکر شود.﴾(فرقان:۶۲) برخی مفسران براساس این آیه استنباط کرده‌اند که روز و شب جانشین یکدیگرند؛ کسانی که واجبی از آنان فوت شده است، در زمان دیگر، باید قضاء عمل واجب را به‌جا آورند.[۲] عنبسه العابد از امام صادق(ع) در مورد این آیه سؤال کرد؛ امام(ع) فرمود: یعنی، قضاء نمازهایی که شب از تو فوت شده را در روز به‌جا بیاوری و قضاء نمازهایی که روز از تو فوت شده را در شب به‌جا بیاوری.[۳]
در روایاتی از ائمهٔ شیعه(ع) نیز مطالبی دربارهٔ وجوب نماز قضاء آمده است.[۴]