انواع خودشناسی
انواع خودشناسی چیست؟
انواع خودشناسی
۱. خودشناسی نوعی (فلسفی):[۱] به معنای شناخت حقیقتِ نفس انسانی، که در مباحث مربوط بهمعرفت نفس مورد بحث قرار گرفته است.
۲. خودشناسی اخلاقی:[۲] شناخت خود از نظر ویژگی‌ها، استعدادها و ملکات اخلاقی است.
۳. خودشناسی جنسیتی:[۳] شناخت خود از نظر استعدادهای خاصی که به هر یک از دو جنس مرد و زن اختصاص دارد.
۴. خودشناسی فطری (علم حضوری):[۴] انسان به ذات خود آگاه است؛ جوهر ذات انسان، آگاهی است؛ پیدایش «من» انسان عین پیدایش آگاهی به خود است؛ در آن مرحله فرد آگاه، آگاهی و شیء به آگاهی درآمده یکی است. (علم حضوری قبل از خودسازی و ریاضت‌ها)
۵. خودشناسی انسانی:[۵] آگاهی به خود در رابطه با همه انسان‌ها؛ خودآگاهی انسانی بر این اصل و فلسفه استوار است که انسان‌ها مجموعاً یک واحد واقعی به شمار می‌روند و از یک وجدان مشترک انسانی بهره مندند. احساس انسان دوستی و انسان گرایی در همه افراد انسان موجود است اگر این نوع خودآگاهی در فردی پیدا شود دردش درد انسان و آرزوهایش آرزوهای انسان می‌شود.
- خودشناسی عارفانه: خود آگاهی عارفانه آگاهی به خود است در رابطه او با ذات حق (او اصل است و ما فرع)؛ روح و جان ما مظهری از خداست خود آگاهی واقعی وقتی است که انسان از خود فانی شود و تعیّنات را در هم شکند (پس از ریاضت‌ها و عبادت‌ها حاصل می‌شود) (علم حضوری پس از خودسازی).
- خودشناسی فیزیولوژی: شناخت اندام‌های بدن و چگونگی کار آنها که کار علم فیزیولوژی است.
- خودشناسی روان شناختی: شناخت روان و نیروهای درونی انسان و احساسات و فعل و انفعالات روانی است.
- خودشناسی حقوقی- عبادی
خودشناسی اخلاقی
حال از بین خودشناسی‌هایی که ذکر شد به بحث خودشناسی اخلاقی می‌پردازیم «خودشناسی اخلاقی یعنی شناخت انسان از آن نظر که دارای استعدادها و نیروهایی برای تکامل انسانی است.»[۶] خودشناسی یعنی شناختن استعدادها، گرایش‌ها، بینش‌ها، سرمایه‌ها، امانت‌ها و ودیعه‌هایی که خداوند متعال در اختیار انسان گذاشته است. خودشناسی به این مقوله می‌پردازد که چه بوده‌ایم، چه شده‌ایم و چه باید بشویم.
مطالعه بیشتر
- به سوی خودسازی، استاد محمدتقی مصباح یزدی، قم مؤسسه امام خمینی.
- خودشناسی برای خودسازی، استاد مصباح یزدی، مؤسسه در راه حق.
- عوامل کنترل غرائز، آیت الله حسین مظاهری، تهران مؤسسه نشر و تحقیقات ذکر.
- خلاصه معراج السعاده، (اثر شیخ عباس قمی) مؤسسه در راه حق.
- اصول و روش‌های تربیت در اسلام، دکتر سیداحمد احمدی، مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی (ماجد).
منابع
- ↑ سادات، محمدعلی، اخلاق اسلامی، انتشارات، سمت، ۱۳۶۸، چ ۶، ص۲۴۳.
- ↑ سادات، محمدعلی، اخلاق اسلامی، انتشارات، سمت، ۱۳۶۸، چ ۶، ص۲۴۳.
- ↑ سادات، محمدعلی، اخلاق اسلامی، انتشارات، سمت، ۱۳۶۸، چ ۶، ص۲۴۳.
- ↑ آموزش و پرورش، جلوه‌های معلمی استاد مطهری، انتشارات مدرسه، ص۲۲۳.
- ↑ آموزش و پرورش، جلوه‌های معلمی استاد مطهری، انتشارات مدرسه، ص۲۲۳.
- ↑ به سوی خودسازی، ص۱۹.