نماز در ادیان الهی
آیا نماز در شریعت پیامبران گذشته، مانند دین یهودیت و مسیحیت نیز بوده است؟ کیفیت آن به چه شکلی بوده است؟
در دین یهودیت
نماز در دین یهودیت وجود داشته و وجود دارد.
بر اساس آیه ۱۴ سوره طه، خداوند به حضرت موسی(ع) دستور داد نماز به‌جا آورد. بنا بر آیه ۸۷ سوره یونس نیز، خدا به پیراون حضرت موسی(ع) و هارون(ع) دستور داد نماز به‌پا دارند.
چگونگی نماز در میان بنی‌اسرائیل، در کتاب اشعیا، فصل چهل و پنجم، آیه ۲۴، معین شده است. بنی اسرائیل رکوع، سجده و حرکتی که در آن زانوها خم شود ندارند. آنها در هنگام عبادت به صورت گروهی و چهارزانو می‌نشینند و از دو زانو نشستن نهی می‌کنند.[۱]
در دین مسیحیت
نماز در دین مسیحیت وجود داشته است.
بر پایه آیه ۳۰ سوره مریم، خدا به حضرت عیسی(ع) توصیه کرده نماز به‌جا آورد. مادرش حضرت مریم نیز از طرف فرشتگان امر به اقامه نماز شد.[۲]
بر اساس انجیل نیز، حضرت عیسی(ع) پیروان خود را دستور به نماز و مداومت بر آن کرده است. وی نماز را شریف‌ترین امر اخروی و کمک‌کننده‌ترین چیز نسبت به حوادث دنیوی دانسته است.[۳]
بلندترین نمازی که حضرت عیسی(ع) به جا آورد آخرین نمازی است که با شاگردان خود به‌جا آورد. این نماز به سه بخش تقسیم می‌شود؛ اوّل دعا برای خودش، دوم دعا برای محافظت شاگردانش و سوم دعا به جهت مؤمنانی که از آن زمان تا آخر الزمان ایمان خواهند آورد. این نماز نسبت به سایر نمازهای وی، دارای اهمیت بیشتری دانسته شده است.[۴]
در دیگر ادیان
بنا بر آیه ۱۲۵ سوره بقره، نماز در زمان حضرت ابراهیم(ع) و اسماعیل(ع) وجود داشته و دارای رکوع و سجده بوده است.
در روایتی از امام کاظم(ع) گفته شده بر امت‌های گذشته پنجاه نماز در پنجاه وقت واجب بوده است. نمازهای امت‌های پیشین، در حال مسافرت و غیر آن به یک اندازه بوده است.[۵]
طبق روایتی، در زمان حضرت ابراهیم و اسحاق(ع)، نماز جماعت نیز وجود داشت و یکی از شرایط آن رسیدن تعداد نمازگزاران به یازده نفر بوده است.[۶]