فهرست اسماء الهی

سؤال

اسماء الهی را نام ببرید؟

امام صادق(ع) از امام باقر(ع) و ایشان از امام سجاد(ع) و ایشان از امام حسین(ع) و ایشان از امیر مؤمنان علی(ع) نقل نمودند که پیامبر خدا(ص) فرمود:

«حق تعالی را نَود و نُه اسم می‌باشد که اگر کسی آنها را برشمارد، وارد بهشت می‌شود و آن اسامی از این قرار است:

الله، الإله، الواحد، الأحد، الصّمد، الأوّل، الآخر، السّمیع، البصیر، القدیر، القاهر، العلیّ، الأعلی، الباقی، البدیع، الباریء، الأکرم، الظّاهر، الباطن، الحیّ، الحکیم، العلیم، الحلیم، الحفیظ، الحقّ، الحسیب، الحمید، الحَفِیّ، الرّبّ، الرّحمن، الرّحیم، الذّاری، الرّازق، الرّقیب، الرّؤوف، الرّائی، السّلام، المؤمن، المهیمن، العزیز، الجبّار، المتکبّر، السیّد، السبوح، الشهید، الصّادق، الصانع، الطّاهر، العدل، العَفُوّ، الغفور، الغنیّ، الغیاث، الفاطر، آلفرد، الفتّاح، الفالق، القدیم، الملک، القدّوس، القویّ، القریب، القیّوم، القابض، الباسط، قاضی الحاجات، المجید، المولی، المنّان، المحیط، المبین، المقیت، المصوّر، الکریم، الکبیر، الکافی، کاشف الضّر، الوتر، النّور، الوهاب، النّاصر، الواسع، الودود، الهادی، الوفیّ، الوکیل، الوارث، البرّ، الباعث، التّواب، الجلیل، الجواد، الخبیر، الخالق، خیر النّاصرین، الدّیّان، الشکور، العظیم، اللطیف، الشافی.»

البته باید توجه داشت که معنی برشمردن اسماء الله در این حدیث نورانی، احاطه و آگاهی بر معانی آن اسماء می‌باشد نه صِرف خواندن اسماء الله. به بیان دیگر هر یک از این نام‌ها صفات و ویژگی‌های خداوند متعال را بیان می‌کند و شمارش آن‌ها به معنی باور داشتن آدمی است بر آراستگی خداوند بر این صفات و ویژگی‌ها.

ذکر دو نکته در باب اسمای الهی لازم است:

اول: اسماء الهی در نود و نه اسم مذکور منحصر نمی‌باشد، بلکه برای حق تعالی اسماء زیادی در روایات و ادعیه معصومین(ع) ذکر گردیده است. در برخی ادعیه برای حق تعالی هزار و یک اسم مقدّس ذکر شده و در برخی دیگر چهار هزار اسم مبارک روایت شده است. امّا وجه برشمردن این نود و نه اسم مبارک از میان سایر اسماء الله شرافت یا شهرت بیشتر این اسماء مقدس و نورانی است در نسبت با دیگر نام‌های الهی. یا شمول و فراگیری این اسماء است در نسبت با دیگر اسامی که زیر مجموعه اسماء مقدّس می‌باشند.

دوم: نکته مهم در باب اسمای الهی این است که اسمای الهی توقیفی و منحصر در آنچه در کتاب و سنّت آمده نمی‌باشد. یعنی این‌طور نیست که در اطلاق هر لفظ که دلالت بر صفت کمال دارد بر خدای سبحان، باید اذن شرعی داشته باشیم و نتوانیم اسمایی غیر از آنچه در کتاب و سنّت آمده بر حق تعالی اطلاق کنیم. بلکه همین که منع شرعی در اطلاق آن صفت کمالی بر حق تعالی نباشد، کافی است در جواز اطلاق آن بر حق تعالی.

البته باید توجه داشت که مراعات ادب این است که اسمای حسنی را بر حق تعالی اطلاق کنیم؛ و حال که چنین است چه بهتر که تا می‌توانیم آن اسمایی را بکار ببریم که در کتاب و سنّت وارد شده‌اند و این تنها یک ادب اخلاقی می‌باشد.

مطالعه بیشتر

۱. بحار الانوار، ج۴، ص۱۸۴ الی ۲۱۰.

۲. التوحید (صدوق)، ص۱۸۵ الی ۲۲۳.

۳. مفاتیح الجنان، دعای جوشن کبیر.

۴. عده الداعی، (ابن حلّی)، ص۱۳۷ الی ۴۰۰.