وجود جهانی دیگر پس از آخرت

سؤال

بعد از برپا شدن قیامت و رفتن انسان‌ها به بهشت و جهنم، آیا دوباره دنیای دیگری ایجاد می‌شود یا خیر؟

اين پرسش بايد از دو جهت بررسي شود، يکي اين که آيا اساساً چنين چيزي امکان دارد و شدني است يا نه. يعني از نگاه عقلي مي شود دنياهايي يکي پس از ديگري آفريده شوند که هر کدام قيامت جداگانه داشته باشند يا نمي شود؟ و ديگري اين که قرآن کريم که اساس معارف اسلامي بر آن استوار است و احاديث شريف ائمه معصوم(ع) که مفسران واقعي قرآن است در اين باره چه نظري دارد؟

الف) امکان دنیا بعد از قیامت

امّا درباره امکان چنين چيزي مي توان گفت که هيچ مانع عقلي وجود ندارد که خداوند پيش از اين دنيا، دنياهايي آفريده باشد و بعد از اين دنيا هم مجدداً دنياهاي ديگري بيافريند.

دليل: اگر از شما پرسيده شود که آيا جهاني که ما فعلاً در آن به سر مي بريم ممکن و شدني بوده است يا خير؟ خواهيد گفت: اين چه پرسشي است! اگر دنيا ممکن نبود، خداوند آن را نمي آفريد و حالا که آفريده است پس شدني بوده که آفريده است. دوباره مي پرسيم که آيا خداوند مي تواند دنيايي که کاملاً شبيه به اين دنياي فعلي باشد بيافريند يا نه؟ مي فرماييد بلي که مي تواند زيرا: اولاً يکي از صفت هاي خداوند قادر و توانايي است، بر او توانايي انجام هر کار ممکن و شدني را دارد. و ثانياً آن دنياهاي ديگر مثل همين دنيا ممکن است. پس خداوند مي تواند دنياهايي پيش از اين آفريده باشد و هم چنين دنياهايي بعد از اين بيافريند.}}

به بيان ديگر: امکان آفرينش مجدد درست نظير اين است که دوست نقاش ماهر شما، منظره زيبايي را به تصوير بکشد. حال آيا او با توجه به مهارت فوق العاده اي که در رشته هنر نقاشي دارد، نمي تواند منظره هاي زيباي ديگري هم بيافريند؟ حتماً مي تواند.

ب) وجود دنیا بعد از قیامت

از نظر این که آیا دنیای دیگری را خداوند بعد از قیامت ایجاد خواهد کرد یا نه؟ عقل فقط امکان و محال بودن آن را نظر می‌دهد و در باره وقوع آن راه ندارد، منبع اصلي ما در اين گونه مسايل، قرآن و روايات معصومين(ع) است. زيرا دانستن اين که پس از عالم قيامت، مجدداً عالم ديگري با انسان هاي ديگر به وجود خواهد آمد يا نه و آيا پيش از اين جهان، دنياهاي ديگري بوده است؟ از قلمرو دانش تجربي بشر خارج است؛ امّا قرآن و عترت پيامبر فراتر از زمان و مکان اند. اهل بيت(ع) به اذن خدا همه چيز را مي دانند و براي خداوند و اهل بيت(ع) غيب و نهان معنا ندارد. پس منبع اصلی پاسخ به پرسش فوق قرآن و اهل بيت است .

قرآن کريم به روشني چيزي را در اين باره نفرموده است.

پاسخ صريح و روشن اين پرسش در روايتي از امام باقر(ع) و امام صادق(ع) آمده است مضمون آن ها را نقل مي کنيم.

امام(ع) در جواب شخص راوي و در ذيل آيه شريفه: {{قرآن|أَ فَعَيينا بِالْخَلْقِ الْأَوَّلِ بَلْ هُمْ في‏ لَبْسٍ مِنْ خَلْقٍ جَديد؛ آيا ما از آفرينش نخستين عاجز مانديم (كه قادر بر آفرينش رستاخيز نباشيم)؟! ولى آنها (با اين همه دلايل روشن) باز در آفرينش جديد ترديد دارند، مي فرمايد: «هر گاه بساط اين عالم برچيده شود و بهشتيان به بهشت و دوزخيان به دوزخ بروند، خداوند مجدداً دنيايي غير از اين دنيا مي آفريند و انسان هايي را بدون اين که از پدر و مادري متولد شوند، به وجود مي آورد و براي آنها زميني غير از اين زمين و آسمان هايي غير از اين آسمان ها مي آفريند. نکند که فکر کردي خداوند فقط همين انسان و دنيا را آفريده که وقتي برچيده شد ديگر عالم و آدمي نباشد؟ خير چنين نيست خداوند پيش از دنياي فعلي، هزار هزار دنيا و هزار هزار آدم آفريده است و اين نسل موجود بعد از همه آنها آفريده شده است».