برتری حضرت فاطمه(س) بر ائمه اطهار

سؤال

آیا مقام حضرت زهرا(س) از امامان بالاتر است؟

درگاه‌ها

مقدمه

از نظر اسلام ارزش انسان‌ها در پیشگاه خداوند متعال به تقوی است. قرآن کریم می‌فرمایند: « ...إِنَّ أَکرَمَکمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاکمْ ...» . طبق این آیه شریفه هر چه درجه تقوی بالاتر باشد فرد متقی نزد خداوند گرامی‌تر است و این درجات در میان انبیاء و معصومین نیز وجود دارد.

حال، تشخیص این که کدام یک از آن ذوات مقدس بر دیگری برتری دارند بسیار مشکل است چرا که مقام معنوی یک انسان فقط برای خدای متعال به صورت کامل معلوم است و ما قادر به فهم و درک آن نیستیم، مگر از معصومینمطلبی رسیده باشد.

امّا در مورد حضرت فاطمه زهرا مقامات و درجات بسیار بالایی ذکر شده است که کمتر کسی این مقام و درجه را دارا می‌باشد و ایشان برترین بانوان و سیده نساء العالمین می‌باشند.

برای پاسخ به سؤال باید دو موضوع را بررسی کرد اوّل این که ثابت کنیم مقامات حضرت زهرا کمتر از مقام سایر اهل بیت نبوده است و دوّم این که مقام ایشان را با دیگر امامان بررسی کنیم و جایگاه این بانوی دو عالم را مشخص کنیم.

در مورد بحث اوّل که مقام حضرت زهرا نسبت به مقامات امامان معصومباشد جای ذکر این نکته است که از جمله فضائل امامان که آنها را نسبت به دیگر انسان‌ها متمایز می‌کند داشتن مقام عصمت و ولایت می‌باشد. حال برای این که مقام حضرت زهرا ثابت شود و مشخص شود که جایگاه ایشان کمتر از دیگر امامان نبوده است باید عصمت ایشان و ولایت ایشان محرز شود و ما به اختصار به این دو نکته می‌پردازیم.

عصمت حضرت فاطمه زهرا

عصمت حضرت فاطمه زهرا هم دارای شواهد قرآنی و هم دارای شواهد روایی می‌باشد که علمای شیعه و بعضی از علمای عامه پذیرفته‌اند. از جمله شواهد قرآنی آیه تطهیر می‌باشد « ...إِنَّمَا یرِیدُ اللَّهُ لِیذْهِبَ عَنکمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَیتِ وَیطَهِّرَکمْ تَطْهِیرًا» .

یعنی خدا چنین می‌خواهد که رجس (هر پلیدی) را از شما خاندان نبوت ببرد و شما را پاک و منزه گرداند.

که منظور از اهل بیت رسول اکرم حضرت صدیقه، امیر المؤمنین علی و حسنین می‌باشد که پیامبر اکرم بعد از نزول این آیه با حدیث کساء به این نکته اذعان کردند. پس با توجه به این آیه عصمت حضرت فاطمه ثابت می‌شود .

امّا شواهد روایی مثل حدیث ثقلین می‌باشد که متواتر ذکر شده است و از این روایت هم عصمت فهمیده می‌شود.

ولایت حضرت زهرا

حضرت زهرا دارای ولایت کلیه و تکوینی بوده‌اند که از آیات و روایات توسط علما برداشت شده است.

شهید مطهری می‌فرماید: «آیه تطهیر و حدیث ثقلین ناظر به داشتن ولایت اهل بیتمی‌باشد» .

علامه امینی می‌فرماید: حضرت زهرا در مقام ولایت شریک امیر المؤمنین علی و حسنین است» .

علامه سید محمد حسین میر جهان می‌فرماید: حضرت زهرا در ولایت مطلقه با پدر و شوهر و دو فرزندش شرکت دارد و هم چنین با همه ائمه نه گانه دیگر از اولاد خود» .

پس با توجه به این دو نکته (عصمت و ولایت) فهمیدیم که حضرت زهرا دارای عصمت و ولایت همچون امامان معصوم می‌باشد و دو شرط اساسی در برتری اهل بیت در حضرت زهرا هم وجود دارد. حال به بحث برتری حضرت فاطمه زهرا نسبت به دیگر اهل بیت می‌پردازیم.

دلائل برتری حضرت فاطمه زهرا

1. روایتی که امام حسن عسکریمی‌فرمایند: «نحن حجج الله علی الخلق و جدّتنا فاطمه حجة الله علینا» (ما حجت خدا هستیم در بین خلق و فاطمه حجت خداست بر ما . و واضح است که حجت بودن حضرت زهرا بر اهل بیتدلالت بر مقام بالای ایشان نسبت به این بزرگواران می‌باشد.

2. روایتی که امام صادقمی‌فرمایند: اگر حضرت علینبود که با حضرت زهرا ازدواج نماید از زمان آدم تا روز قیامت هیچ گونه کفو و همتایی برای آن حضرت پیدا نمی‌شد .

دلالت روایت بر برتری حضرت فاطمه به این صورت است که کفو و همتایی دلالت می‌کند دو شخص از حیث مقام و برتری نزدیک به یکدیگر هستند و کمالات آنها در رتبه نیز به یکدیگر نزدیک می‌باشد که عبارت کفو و همتا ذکر شده است والا اگر مقام و رتبه حضرت فاطمه کمتر بود وجود این کلمات لغو می‌شد و نباید کفو و همتایی ذکر می‌شد.

3. علامه امینی در ذکر برتری حضرت زهرا بر یازده اختر تابناک می‌فرماید: در ذکر نام پنج تن آل عبا، پیامبر اکرم آنها را با تقدم و تأخر مشخص و معین می‌فرمایند گویی می‌خواهد بیان فرماید که امیر المؤمنین علی از زهرا افضل است و مقام زهرا تالی امیر المؤمنین علی است. و اگر چنین نبود شایسته نبود، بلکه شایسته بود که اول نام حضرت زهرا ذکر شود . علامه امینی، در کتاب فاطمة الزهرا بیش از پانزده روایت بر برتری حضرت زهرا س به همراه استدلال آورده اند .

نتیجه این که حضرت فاطمه زهرا دارای مقامات بالایی که اهل بیتدارا می‌باشد هست که مقام عصمت و ولایت می‌باشد. پس ایشان از حیث رتبه پائین‌تر نیستند امّا دلایلی ذکر شد که با توجه به این دلایل برتری فاطمه زهرا مشخص می‌شود و نشان از این است که جایگاه حضرت فاطمه زهرا با دیگر اهل بیتفرق دارد.