«سجین» و «علیین» در سوره مطففین

سؤال

در سورهٔ مبارکهٔ مطففین، منظور از سجین و علیین چیست؟

سِجّین و علیّین هرکدام دو بار در قرآن و در دو آیه پشت سر هم آمده است و نام کتاب‌هایی است که اعمال بدکاران و نیکوکاران را در آن می‌نویسند. و گفته شده است این دو نام بهشت و دوزخ است.

مراد از سجیین و علیین

در سوره مطففین آمده است که نامه بدکاران در سجّین است. در ادامه می‌گوید تو چه می‌دانی سجین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است. و در ادامه این سوره درباره ابرار می‌فرماید نامه اعمال نیکوکاران در علیین است. تو چه می‌دانی علیین چیست؟ آن «کتاب مرقوم» است.

علامه طباطبائی در این باره می‌نویسد، با دقت در آیات ۷ به بعد سورهٔ مطففین و مقایسهٔ آن‌ها با آیات ۱۹ بعد، به دست می‌آید که مراد از کلمهٔ «سجین» چیزی است که مقابل و مخالف «علیین» باشد و چون معنای «علیین» علو روی علو و به عبارتی علو و والا بودن دو چندان است، معلوم می‌شود که منظور از سجین هم سفلی روی سفلی یا به عبارتی پستی دو چندان و گرفتاری در چنان پستی است هم چنان‌که آیهٔ ﴿ثم رددناه اسفل‌السافلین﴾ بدان اشاره دارد، پس از هر معنا نزدیک تر این است که، سجین از سجن یعنی زندان باشد و معنای آیه این می‌شود: این است کتاب فجار در حبس و زندانی است که هر کس در آن بیفتد، بیرون شدن برایش نیست. و منظور از کتاب فجار، هم یعنی سرنوشتی که خداوند برای آنان مقدر کرده است و آن حتمی خواهد شد.

مطالعه بیشتر

۱ـ تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، ج۲۶، ص۲۵۳ و ص۲۷۰.

۲ـ تفسیر احسن الحدیث، ناصر مکارم شیرازی، ج۲، ص۱۳۲.

۳ـ پرتوی از قرآن، محمود طالقانی، ج۳، ص۳۴۱.